Madhva Tantra Mukha Mardanam

मध्वतन्त्रमुखमर्दनम्

उपोद्घातप्रकरणम्

शिवं विष्णुं वा यद्यभिदधति शास्त्रस्य विषयं तदिष्टं ग्राह्यं नः सगुणमपि तद्ब्रह्म भजताम् । विरोधो नातीव स्फुरति नहि निन्दा नयविदां न सूत्राणामर्थान्तरमपि भवद्वार्यमुचितम् ॥ १॥ तथाऽप्यानन्दतीर्थीयं मतमग्राह्यमेव नः । यत्र वैदिकमर्यादा भूयस्याकुलतां गता ॥ २॥ अतः पञ्चाधिकरणीं लक्षीकृत्यैव तन्मते । दूष्यस्थलानि सर्वत्र सूच्यन्ते सुधियां मुदे ॥ ३॥ इत्युपोद्घातप्रकरणम् ।

जिज्ञासाधिकरणपूर्वपक्षदूषणप्रकरणम्

आत्मा ब्रह्मेत्यधीतः श्रुतिशिखरगणैर्निवेशेषश्च सर्वैः किं तत्र स्वप्रकाशे गुणलवरहिते वस्तु शास्त्रेण चिन्त्यम् । इत्याक्षेपो गुरूणां नतिचयविषये स्वाप्रणम्यत्ववादं श्रुत्यन्तानां निरूप्यः स यदि जडमते केन शास्त्रस्य न स्यात् ॥ ४॥ प्रामाण्यं सिद्धमेव ह्यकृतकवचसां त्वन्मते तर्कशास्त्रे शस्त्रस्याङ्गं यदस्य स्मरसि हरिकृतं ब्रह्मतर्काभिधानम् । तच्चेद्भज्येत नित्यं स्फुरदगुणलवप्र्तयागात्मैदमर्थ्ये तन्निर्वाहाय तेषां सगुणविषयता पूर्वपक्षेऽपि ते स्यात् ॥ ५॥ साक्षी जीवः सुखादीन्यनिशमनुभवन्सर्वमानाधिकस्ते तेषां तर्के त्वदिष्टो बलवदबलतासंविभागश्च सिद्धः । तस्यात्यन्तानुकूलं श्रवणमपि तव प्राग्विचारादपेक्षं श्रुत्यन्तानां कुतः स्यादगुणविषयतापूर्वपक्षस्य लाभः ॥ ६॥ श्रुत्यन्तानामखण्डो विषय इति च ते केन बोद्धव्यमेत न्न्यायैस्तादर्थ्यमेषां घटयदतिदृढैः शास्त्रमेकं न चेत्स्यात् । तच्चेदङ्गी क्रियते प्रतिहतविभिदप्रत्यगात्मैकनिष्ठं कस्यानारम्भासिद्ध्यै प्रभवति भवतः पूर्वपक्षप्रयासः ॥ ७॥ सिद्धेऽसिद्धे च सिद्धान्त्यभिमतविषये दूषणं चेत्क्रियते न्यायापेक्षा न तस्योन्मिषति निजमतप्रक्रियार्थानुवादे । सिद्धान्त्यस्वीकृतेऽर्थे यदि तु विषयतापादनं पूर्वपक्षे कर्तव्यं तर्ह्युपायः कथमिव सुधिया तत्र नापेक्षणीयः ॥ ८॥ एकं वाक्यं विचार्य यदि भवति नयो वाऽपि सर्वत्र तुल्य स्तत्किञ्चिन्नायकॢप्त्याऽनाभिमतरचना युज्यते पूर्वपक्षे । सर्वेषामेव नानाविधनयनिकरानेतात्पर्यसीम्नां वेदान्तानां विमर्शाद्विषयविरचना त्वेकमीहते शास्त्रम् ॥ ९॥ तच्छास्त्रं चोदितोऽन्यत्करणचरमतवत्कल्प्यते पूर्वसिद्धं जीवं तस्य स्वसिद्धं विषयमुयतो हन्त तेऽस्यैव सोऽस्तु । तेनैकार्थ्ये विरोधेऽप्यपहृतविषयं शङ्क्यते चेदिहेदं जीवांसदिग्धतोक्तिः घटनी पूर्वपक्षस्य ते स्यात् ॥ १०॥ का चात्रानुपपत्तिर्जीवस्य स्वप्रभस्य विषयत्वे । आविद्यकमावरणं जानीषे चानुमन्यसे च त्वम् ॥ ११॥ पुंस्त्वादिवत्त्विति नये पुरुषस्य हि त्व- मानन्दमावृतमभिन्नमुपेत्य नित्यम् । तत्त्वावबोदकसमनन्तरमस्मदुक्तं मुक्तौ तदावरणभञ्जनमन्ववादीः ॥ १२॥ अभेदे दृढे तत्प्रकाशाप्रकाशावविद्याभिधब्रह्मशक्त्योपपन्नौ । विशेषेऽपि ते जीवचैतन्यरूपं विरोद्धुं न शक्नोति तस्य प्रकाशम् ॥ १३॥ मुख्यो भेदः सन्नपि ब्रह्मदृष्टिं नेष्टे रोद्धं तत्र को वा विशेषः । तद्दृष्टिस्ते नित्यसिद्धो हि जीवस्तस्मादन्यन्नास्ति तद्गोचरत्वम् ॥ १४॥ इति तव सविशेषानन्दतद्ब्रह्मवच्च स्फुरणयुतमखण्डाननन्दमप्याद्रियन्तेयन्ते । अनधिगतमविद्याशक्तिभूम्नैव धीराः स हि सकलमनूद्य प्रश्नतोऽपि प्रसिद्धः ॥ १५॥ यदि त्वेवं सत्यप्यगुणविषयं नानुमनुषे तदा शास्त्रं कामं भवतु सगुणब्रह्मविषयम् । श्रुतीनां कासाञ्चित्तदपि कथयत्येव विषयं महातात्पर्येण प्रगुणमगुणे न स्थितिजुआम् ॥ १६॥ तस्मात्तुच्छं प्राचि पक्षे शास्त्रानारम्भवर्णनम् । तथैव तत्सिद्धान्तेऽपि तदारम्भसमर्थनम् ॥ १७॥ इति जिज्ञासाधिकरणपूर्वपक्षदूषणप्रकरणम् ।

जिज्ञासाधिकरणसिद्धान्तदूषणप्रकरणम्

अद्वैते यद्येशेषश्रुतिसशिखरगिरामेऐकमत्यं निरास्यं तासां ब्रह्मेतिशब्दो गुणगरिमनिमित्तोऽपि नेष्टे गुणत्वात् । निर्दोषाशेषदीव्यद्गुणजुषि कलयन्सर्ववेदैकमत्यं तद्बद्धत्वादिवाचा त्वमपि खलु तथैवाऽन्यपर्यं ब्रवीषि ॥ १८॥ नाऽऽशङ्क्योत्पत्तिशिष्टस्थितिरिह यत इत्यन्यसिद्धानुवादा त्यक्तं चोत्पत्तिवाक्यावगतिमपि पशोर्भूरिबाधाद्घविष्ट्वम् । अस्ति श्रुत्यन्तरानुग्रह इति सुशकं तद्घविष्ट्वेऽपि वक्तुं रूपत्वादीव कुम्भे गुणिनि गुणगतं नापि नाम्नो निमित्तम् ॥ १९॥ यश्चेशे गुणगरिमा न जीववर्गे भूमाख्यस्त्वदभिमतो विरुद्ध एषः । यत्तस्मिन्नपि घटते सदा सतोऽस्य स्वानन्दप्रभृतिवदावृतेरभानम् ॥ २०॥ अपि च भगवानेकोऽनेकस्तनुस्तनुमानपि स्वयमवयवा नास्त्यैश्वर्याद्विरोध इतीदृशम् । विषयगुणसाङ्कर्यं वर्यं तवाभ्युपगच्छतः कथमितरवद्भेदः सिध्येद्विरुद्धगुणान्वयात् ॥ २१॥ विशेषं वैकुण्ठे यदि वदसि भेदप्रतिनिधिं तमेकानेकत्वप्रभृतिगुणसंवासघटकम् । सजीवब्रह्मत्वव्यतिकरविरोधं च शमयत् समं खल्वत्रापि श्रुतिशिरसि भेदापवदनम् ॥ २२॥ वक्तव्यं ते विरुद्धं घटयति भगवच्छक्तिरेवेत्यवश्यं नो चेत्कृत्स्नप्रसक्तिर्निरवयववचःक्षोभणं वा कथं स्यात् । एकोऽनेकः स्थितश्चेत्यणुरखिलजगद्व्यापकश्चेति वा ते तत्र व्यर्थो विशेषः क्वचन तव तया सर्वनिर्वाहसिद्धेः ॥ २३॥ किञ्चायं भेदसाध्यं कमपि घटयितुं कल्प्यते न त्वयाऽर्थं किन्तु व्याहारमात्रं क्वचन कथमिव स्याद्विरुद्धार्थयोगः । सम्बन्धः स्याद्गुणानां गुणिभिरितरथा गोचरस्तत्प्रतीते- र्न स्याद्भेदः पटादिषष्वपि च घटयता सत्सु तन्तुष्वसत्त्वम् ॥ २४॥ ऐश्वर्याज्जीवभावं कथमिव स भजेद्दुःखभीत्यादिदुष्यं मेऐवं दुःखादयस्ते करणगुणतया न स्पृश्यन्त्येव जीवम् । स्वामित्वे न स्पृशन्तीत्यपि न तव मते तत्परस्यैव हीष्टं तस्मात्तस्याखिलान्तः करणगणपतेर्जीवतैवार्थनीया ॥ २५॥ दुःखित्वाद्येव हेयं न यदि कथय तत्किं न बन्धेषु हेयं नीचत्वं तत्प्रयुक्तं यदि तदिदमिति व्याकुरुष्व स्फुटोक्त्या । यच्चाक्रन्दादि दुःखाद्युतितनयहतं नापि सार्वत्रिकं त- द्यत्किञ्चित्तस्य कार्यं यदि तदिह जगद्व्यापृते नित्यसिद्धम् ॥ २६॥ एवं सुखित्वकृतमेव हि नर्तनादि ग्राह्यं फलं तव भवेन्न सुखित्वमेव । अस्त्वित्युशन्तमनुभूतिमुपक्षिपन्त लोकाः विशाच इति निश्चिनुयुर्भवन्तम् ॥ २७॥ विष्णौ विश्वातिशायिन्यन्वाधिगुणके जीववर्गाद्विभिन्न सर्वश्रुत्यैकमत्यं समरसबलवल्लिङ्गसङ्गत्युपेयम् । अद्वैते च श्रुतीनामधिकविरसतामत्र संसाध्य कुर्याः सिद्धान्तं चेत्किञ्चितफलमुपरि तयोः साधकत्वे नयौघः ॥ २८॥ अग्रे वाच्योऽपि कस्ते कथय नय इह स्थापको भिन्नताया जीवेशित्रोर्गुणानां स खलु विषमता सा तु दत्तोत्तरैव । निर्भेदत्वं तवेष्टं विषमगुणजुषां शक्रपार्थादिकाना मन्यत्वस्योक्तिरन्योन्तर इति बहुशः सम्मता भेदहीने ॥ २९॥ प्राबल्यं भवतोऽप्यभेदवचसां भेदश्रुतिभ्यो मतं नो चेदन्नमयादयो वद कथं भिन्ना भवेयुर्न ते । भेदे सत्यपि युज्यते हि भगवच्छक्त्यैव निर्दोषता शक्तः किं न स एक एव बहुधा भिन्नो हरिः क्रीडितुम् ॥ ३०॥ शब्दान्तरादिकथनं त्विह भेदसिद्ध्यै हासास्पदं सदसि दर्भपवित्रनीत्या । पूर्वत्र तन्त्र इव काल्पनिकेऽपि भेदे तेषां घटेत किमिहापि न चारितार्थ्यम् ॥ ३१॥ निर्मयादप्रवृत्ते तव तु हतमते सोऽपि भेदो न सिध्ये- द्यस्त्वं नानाधिकारश्रुतपरगुणसाङ्कर्यमिच्छस्युपास्तौ । अंशानां खल्वभेदेऽप्यथ च भगवता सन्ति शब्दान्तराद्या- स्ततस्यान्मत्स्यादिरीत्या सकलजनिमतां वासुदेवांशभावः ॥ ३२॥ इत्थं जीवब्रह्मभेदे निरस्ते शास्त्रारम्भस्थापनार्थं त्वदिष्टे । जीवाभेदेऽप्यावृत्तत्वाद्विचार्यं ब्रह्मत्यस्मद्रीतिरेवाऽऽश्रयस्ते ॥ ३३॥ (इति प्रथमाधिकरणदूषणम् ।) अप्पदीक्षितसुधीविनिर्मिते मध्वदर्शनमुखापमर्दने । आदिमाधिकरणस्य दूषणं भूषणं भवतु धीमतामिदम् ॥ ३४॥ इति जिज्ञासाधिकरणसिद्धान्तदूषणप्रकरणम् ।

जन्माद्यधिकरणदूषप्रकरणम्

तद्ब्रह्मेत्यस्य रूढ्या तनुधरपरतामुज्झतोऽनूक्त्ययोगा- त्किं त्वन्नाद्येषु युक्ता भवति तव मते सा यतो वेत्यनूक्तिः । ब्रह्मैक्यात्ते, युक्ता यदि किमिति तदा जीववर्गे न युक्ता जीवान्भेदेऽप्याभिन्नानपि कथयसि भो ब्रह्मणा तद्गुणेन ॥ ३५॥ यतो वेत्याद्युक्तिः कथमिव हि जीवे न घटते कथं तद्ब्रह्मेतिश्रुतिरपसरेद्रूढिविषयात् । जगत्स्रष्टुं सर्वं प्रभवति खलु ध्यानविषयः समस्तेऽयं मानोरथिक इति जीवस्तव मते ॥ ३६॥ स्थूलप्रपञ्चो यदि चानुवाद्यः सोऽप्यस्ति ते ध्यानमनोरथार्थः । सन्त्येव तत्राप्यतिदुर्घटितानि सर्वापरोक्षादिषु को विरोधः ॥ ३७॥ यद्येवं रोचयेथाः कथमिपि न गतिं स्वेषसंसिद्धबुद्ध्या लब्धुं ते वृद्धिमृद्धां ध्रुवमभिलषो मूलमेव प्रणश्र्येत् । अत्यन्ताभेद एव परतरनुधरयोरापतेत्तद्विरोधे राजन्योक्थ्यादिरीत्या बत विपरिणमेद्बाध्यतेऽत्रानुवाद्यम् ॥ ३८॥ उक्थ्यान्निष्टोमसंस्थापरिकरविधयो विप्रजाताविवैते सर्वस्रष्टृत्ववादाः परपरपठिताः सन्तु कस्मिन्हताः । अत्रैवाऽऽरोपबाधद्वितयमनुभवन्त्वद्वितीयत्वसिद्ध्यै चित्यग्निहोत्रे विधय इव पयःशस्तये जर्तिलादेः ॥ ३९॥ तद्ब्रह्मेत्येक एव प्रभवति निखिलस्रष्टृतावादवृन्दं विष्णोर्नानाश्रुतस्थं विधिरपवदितुं त्वन्मते पूर्वरीत्या । सर्वाद्वैतश्रुतिभ्यो यदि हि स बलवान्यौगिको ब्रह्मशब्दः सर्वद्वैतश्रुतिभ्यः कथमिव न भवेत्तत्र रूडिं प्रपन्नः ॥ ४०॥ किञ्च श्रुत्येकगम्य रव इव रसनं साधनं बाधनं वा कर्तुं शक्तं न मानान्तरमखिलजगत्कर्तरीति स्वरीतिः । स्मृत्यारूढां कथं न व्यपगमयति ते लोकदृष्ट्या निरूढा- मेकत्वायोगशङ्कां परतनुधरयोर्वल्गनं तन्मुधैव ॥ ४१॥ (इति द्वितीयाधिकरणदूषणम् ।) इत्यप्यदीक्षितकृतौ मध्वमतारम्भमर्दनग्रन्थे । द्वैतीयीकाधिकरणदूषणमस्तु त्रयीविदां प्रीत्यै ॥ ४२॥ इति जन्माद्यधिकरणदूषप्रकरणम् ।

शास्त्रयोनित्वाधिकरणदूषणप्रकरणम्

कथं निरस्या कथय त्वयाऽनुमा प्रसाधयन्तीदमनेककर्तृकम् । तथैव तातपर्यमपि श्रुतेर्हि सा नये तदेकार्थनियत्यभावतः ॥ ४३॥ कर्मब्रह्मोभयार्थं खलु सकलमपि व्याकरोः कर्मकाण्डं ब्रह्मस्वार्थोभयार्थानुपनिषदुदितानप्यतद्वाचिशब्दान् । अन्यांश्चोमादिवागाद्युभयविधपरान्वाङ्मनःप्राणमुख्या- न्केन स्याद्वाक्यमर्थत्रयमपरिमितार्तं च वह्न्यादिसूक्तम् ॥ ४४॥ श्रेषप्राये कवित्वे प्रमितपरतया श्लाघनीये च सूत्रे । नानाकर्मोपयोगश्रुतिसमधिगतानेकबोध्ये च मन्त्रे । एकार्थत्वव्यवस्थात्यजनमनुमतं सर्वमीमांसकाना- मन्त्रत्रापीच्छया तद्यदि भवति तव ब्रह्मवाक्येष्वपि स्यात् ॥ ४५॥ सृष्ट्यादिश्रवणैर्विशेषवचनान्नारायणैकान्तिभिः स्पृश्या नेतरदेवता इति वचस्त्वेकार्थवादोचितम् । तस्मात्तपरता भवत्तेव परं नान्यार्थधीवारणं स्रष्टॄणां च विमुक्तवत्तव मते नाऽऽशङ्क्यमीर्ष्यादिकम् ॥ ४६॥ स्रष्टुं प्रत्येकमीशाः सकलमपि परब्रह्मभूतास्रयश्चे- त्सम्भूयैते मृजेयुः किमिति भजति ते नात्र शङ्गावकाशम् । स्रष्टुं शक्तो विनैव स्वयमुपकरणैरच्युतस्तद्व्यपेक्षा सृष्टौ लीलाऽस्य दण्डग्रहणमिव गतौ जाङ्घिकस्येतिगन्तुः ॥ ४७॥ कर्त्रैकत्वं वदन्ती कलयतु फणितिर्वारणेरनार्थवत्ता एकैकस्यैव कर्तुबहुभवनमुखानीतभेदप्रसक्तेः । येन त्वं नेह नानाप्रभृतिमुपनिषद्भारतीं विप्रलब्धुं निर्द्वैतब्रह्मचौर्यव्यसनमनुभवन्नीहसे साहसेन ॥ ४८॥ यो यस्योपास्तियोग्यः स्फुरति नियमतस्तस्य कर्ता स एवे- त्यर्थं तं तावदैक्यश्रुतरनुवदतु श्रोत-धीभेदभिन्नम् । कॢप्तो यस्याल्पभूयो नकिलगुणपरोपास्तियोग्यत्वभाजा- मात्मेत्येवेत्युपासाविधिरवधृतिमानित्थमर्थं ब्रुवाणः ॥ ४९॥ पूर्णत्वं ते निमित्तं निरवधिगणनं भूमशब्दस्य वृत्तौ वैकुण्ठे तद्गुणानां तदपि किल ततस्तारतम्येन वेद्यम् । इत्थं वस्तुस्वभावं क्वचिदविगणयन्बोध्यधीवृत्तिभेदा- द्वेदः स्यादस्तिवादी यदि तव भवति व्यासकः काऽत्र चिन्ता ॥ ५०॥ किञ्च स्थाणुविरिञ्चयोरपि जगत्कृर्तृत्वमावेदय- न्नास्त्येव श्रुतिमस्तकेषु बहुधा वैशिषिको गीर्गणः । ऐकार्थ्यं सहते स सृष्टिवचसां नैव त्वदीये मते तत्तन्नामपदप्रसिद्ध्यतिगतौ हेतुश्च नास्त्येव ते ॥ ५१॥ (इति तृतीयाधिकरणदूषणम् ।) इत्यप्यदीक्षितकृतौ कृतिना मतेऽस्मि- न्नानन्दतीर्थकृतशास्त्रमुखापमर्दे । एतत्तृतीयमधिकृत्य नयं प्रवृत्तं दोषप्रदर्शनमुपस्करणीयमार्यैः ॥ ५२॥ इति शास्त्रयोनित्वाधिकरणदूषणप्रकरणम् ।

समन्वयाधिकरणदूषणप्रकरणम्

रोद्धा नोपक्रमादिः श्रुतिषु नयगणस्त्वन्मतेऽर्थान्ताराणां रोद्धा चेत्कर्मकाण्डे कथमपि न भवेद्ब्रह्मनिष्ठा पदानाम् । किञ्चात्रोपकर्मादावपि तव विसरेद्भूमशब्दस्य रीति- स्तस्मात्सर्वस्तमेव श्रयति नयगणं स्वस्वसिद्धान्तसिद्ध्यै ॥ ५३॥ स्फारात्तत्तत्पुराणागमवचनशतप्रापिता याऽन्यनिन्दा तत्तद्भक्त्यादिसिद्ध्यै स्तवनविरचने सा भवद्द्वारमात्रम् । कर्मानुष्ठापनार्थं किमि निरतिशयां ब्रह्मसंस्तादिनिन्दा- मापस्तम्बादिवाक्ये न कलयसि ततः काऽस्य हानिस्तवेष्टा ॥ ५४॥ (इति चतुर्थाधिकरणदूषणम् ।) इत्यप्पदीक्षितकृतौ मध्वतन्त्रविमर्दने । दृष्ट्वा सन्तोऽनुगृह्णन्तु चतुर्थनयदूषणम् ॥ ५५॥ इति समन्वयाधिकरणदूषणप्रकरणम् ।

ईक्ष्यत्यधिकरणदूषणप्रकरणम्

न ध्येयं ब्रह्म नेदं यदिदमिति गिरि ह्यभ्युपेतं त्वयाऽतो ध्येयार्थानां श्रुतीनां क्वचिदपि न च तद्वाच्यमित्यभ्युपेयम् । नो चेन्न ध्येयमेतत्कथमिति भवति स्यादवार्यैव शङ्का यद्वाचेति श्रुतिश्च क्षिपति तदसनायैव वाच्यत्वमस्य ॥ ५६॥ ध्येयार्था एव वाच्यास्तव निगमगिरः स्रष्टृतादीन्वदन्त्य- स्त्वं हि ध्यानैकनिष्ठां गुणगणफणितिं ब्रह्मणो वक्ष्यशेषाम् । तत्तासां ब्रह्मणः स्यात्प्रतिफलनभिदा काऽपि वाच्या मते ते यद्वाचेत्येवमाद्यैः कतिपयवचनैब्रह्म शुद्धं च लक्ष्यम् ॥ ५७॥ (इति पञ्चमाधिकरणदूषणम् ।) मध्वशास्त्रमुखमर्दने मनागप्यदीक्षितकृताविदं बुधाः । पश्यत प्रणयवश्र्यचेतसः पञ्चमाधिकरणस्य दूषणम् ॥ ५८॥ इतीक्ष्यत्यधिकरणदूषणप्रकरणम् ।

उपसंहारप्रकरणम्

इत्थं त्वत्कॢप्त्यैव प्रतिहतिमयति न्यायमर्यादया ते शास्त्रस्यास्यान्तरङ्गे मुखनयनिकरे दूषणीयं किमग्र । तेनैवाग्रे नया हि स्फुटमतिशिथिलास्ते यदि स्युः समर्था- स्त्वद्दृष्टैर्वेदवाक्यैर्जहिहि जड तदा न्यायचिन्तां दुरन्ताम् ॥ ५९॥ इत्यप्पदीक्षितेनेदं मध्वोपक्रममक्रमम् । तद्रीत्यैव मतं ध्वस्तं सङ्क्षेपेण समन्ततः ॥ ६०॥ तस्माद्यत्तेऽनुपास्यं विमलसुखतनु ब्रह्म कूटस्तमिष्टं शास्त्रेऽप्यस्मिन्विचार्य गमितमुपनिषल्लक्ष्यतां मुक्तभोग्यम् । सोऽसावानन्द एवेत्युचितमसुमतामावृतो यस्त्वयोक्त स्तद्भेदे नास्ति मानं किमपि निगमतो लाघवेनैक्यसिद्धेः ॥ ६१॥ मध्वादिभिर्मुषितमत्र सदद्वितीयं प्रत्याहरन्तदिदमागममौलिरत्नम् । आच्छाद्य गोपितमसारतरैस्तदर्थै- स्तत्क्षुल्लकाधिकरणस्थलमर्दनेन ॥ ६२॥ आद्रियध्वमिदमध्वदर्शनं व्यध्वनं त्यजत मध्वदर्शनम् । शाङ्करं भजत शाश्वतं मतं साधवः स इह साक्ष्युमाधव ॥ ६३॥ आसुरान्विजिगीषोः स्वयमद्वैतब्रह्मरत्नहरान् । विबुधेन्द्रस्य सखायो मरुत इव सन्त्विमे मुख्याः ॥ ६४॥ विद्वद्गुरोर्विहितविश्वजिदध्वरस्य श्रीसर्वतोमुखमहाव्रतयाजिसूनोः । श्रीरङ्गराजमखिनः श्रितचन्द्रमौलि- रस्त्यप्पदीक्षित इति प्रथितस्तनूजः ॥ ६५॥ सोऽयं मितपदमकरोन्मिहातार्थं मध्वशास्त्रमुखभङ्गम् । प्रीत्यै पुरामरातेः श्रीकामाक्षीसमेतस्य ॥ ६६॥ इत्युपसंहारप्रकरणं समाप्तम् ॥ इति श्रीमदप्पय्यदीक्षितविरचितं मध्वतन्त्रमुखमर्दनं सम्पूर्णम् । Encoded and proofread by Rahul Maity