राजन्वानिति निपात्यते सौराज्ये गम्यमाने। शोभनो राजा यस्मिन्निति स राजन्वान् देशः। राजन्वती पृठ्वी। राजवानित्येव अन्यत्र।
"राजन्वानिति निपात्यते" इति।
किमन्न निपात्यते? नलोपाभावः, नुङ्वा। "सौराज्यम्()" इति।
शौभनो राजा यस्मिन्? देशे स सुराजा, तद्भावः सौराज्यम्(),
ब्राआहृणादित्वात्? व्यञ्(), "नस्तद्धिते"
६।४।१४४ इति नलोपः। तत्पुनः सौराज्यं यत्र शोभनेन राज्ञा देशस्य सम्बन्धः। "समासकृत्तद्धितेषु सम्बन्धाभिधानम्()" (सी।पा।१३०) इति वचनाद्राजन्वानित्यस्य शब्दस्य देश एव वाच्यः, न सौराज्यम्()।
स तु देश शब्दात्? प्रतीयमानः; सौराज्येनाविनाभावित्वात्()। तच्च गमयतीत्याह--"गम्यमाने" इति। "राजन्वान्()" इति पुंल्लिङ्गम्()। तस्यातन्त्रतां दर्शयितुम्()--"राजन्वती पृथिवी" इत्यस्योदाहरणस्योपन्यासः॥