% Text title : yaxaprashnaaH % File name : yaxa.itx % Category : major\_works, vyAsa % Location : doc\_z\_misc\_major\_works % Author : Vyasa (author of Mahabharata) % Transliterated by : Sunder Hattangadi % Proofread by : Sunder Hattangadi, Priyamvada Nambrath priyamvada\_none at hotmail.com % Latest update : July 31, 1998, April 26, 2020 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. YakSha's Questions Yaxaprashna ..}## \itxtitle{.. yakShaprashnAH ..}##\endtitles ## ##YakSha's Questions## adhyAyaH 313 vaishaMpAyana uvAcha . sa dadarsha hatAnbhrAtR^I.NllokapAlAniva chyutAn . yugAnte samanuprApte shakrapratimagauravAn .. 1.. vinikIrNadhanurbANa.n dR^iShTvA nihatamarjunam . bhImasena.n yamau chobhau nirvicheShTAngatAyuShaH .. 2.. sa dIrghamuShNa.n niHshvasya shokabAShpapariplutaH . tAndR^iShTvA patitAnbhrAtR^InsarvA.nshchintAsamanvitaH .. 3.. dharmaputro mahAbAhurvilalApa suvistaram . nanu tvayA mahAbAho pratiGYAta.n vR^ikodara .. 4.. suyodhanasya bhetsyAmi gadayA sakthini raNe . vyartha.n tadadya me sarva.n tvayi nIre nipAtite .. 5.. mahAtmani mahAbAho kurUNA.n kIrtivardhane . manuShyasaMbhavA vAcho vidharmiNyaH prati shrutAH .. 6.. bhavatA.n divyavAchastu tA bhavantu kathaM mR^iShA . devAshchApi yadA.avochansUtake tvA.n dhana~njaya .. 7.. sahasrAkShAdanavaraH kuntiputrastaveti vai . uttare pAriyAtre cha jagurbhUtAni sarvashaH .. 8.. vipranaShTA.n shriya.n chaiShAmAhartA punara~njasA . nAsya jetA raNe kashchidajetA naiSha kasyachit .. 9.. so.ayaM mR^ityuvasha.n yAtaH katha.n jiShNurmahAbalaH . ayaM mamA.nshA.n sa.nhatya shete bhUmau dhana~njayaH .. 10.. Ashritya ya.n vaya.n nAtha.n duHkhAnyetAni sehima . raNe pramattau vIrau cha sadA shatrunibarhaNau .. 11.. raNe pragalbhau katha.n ripuvasha.n yAtau kuntIputrau mahAbalau . yau sarvAstrApratihatau bhImasenadhana~njayau .. 12.. ashmasAramaya.n nUna.n hR^idaya.n mama durhR^idaH . yamau yadetau dR^iShTvA.adya patitau nAvadIryate .. 13.. shAstraGYA deshakAlaGYAstapoyuktAH kriyAnvitAH . akR^itvA sadR^isha.n karma ki.n shedhvaM puruSharShabhAH .. 14.. avikShatasharIrAshchApyapramR^iShTasharAsanAH . asa.nGYA bhuvi sa~Ngamya ki.n shedhvamaparAjitAH .. 15.. sAnUnivAdreH sa.nsuptAn dR^iShTvA bhrAtR^InmahAmatiH . sukhaM prasuptA.n prasvinnaH khinnaH kaShTA.n dashA.n gataH .. 16.. evamevedamityuktvA dharmAtmA sa nareshvaraH . shokasAgara madhyastho dadhyau kAraNamAkulaH .. 17.. itikartavyatA.n cheti deshakAlavibhAgavit . nAbhipede mahAbAhushchintayAno mahAmatiH .. 18.. atha sa.nstabhya dharmAtmA tadA.a.atmAna.n tapaH sutaH . eva.n vilapya bahudhA dharmaputro yudhiShThiraH .. 19.. buddhyA vichintayAmAsa vIrAH kena nipAtitAH .. 20.. naiShA.n shastraprahAro.asti pada.n nehAsti kasyachit . bhUtaM mahadidaM manye bhrAtaro yena me hatAH .. 21.. ekAgra.n chintayiShyAmi pItvA vetsyAmi vA jalam . syAttu duryodhanenedamupA.nshu vihita.n kR^itam .. 22.. gAndhArarAjarachita.n satata.n jihmabuddhinA . yasya kAryamakArya.n vA samameva bhavatyuta .. 23.. kastasya vishvasedvIro duShkR^iterakR^itAtmanaH . athavA puruShairgUDhaiH prayogo.aya.n durAtmanaH .. 24.. bhavediti mahAbuddhirbahudhA tadachintayat . tasyAsInna viSheNedamudaka.n dUShita.n yathA .. 25.. mR^itAnAmapi chaiteShA.n vikR^ita.n naiva jAyate . mukhavarNAH prasannA me bhrAtR^INAmityachintayat .. 26.. ekaikashashchaughabalAnimAnpuruShasattamAn . ko.anyaH pratisamAseta kAlAntakayamAdR^ite .. 27.. etena vyavasAyena tattoya.n vyavagADhavAn . gAhamAnashcha tattoyamantarikShAtsa shushruve .. 28.. yakSha uvAcha . ahaM bakaH shaivalamatsyabhakSho nItA mayA pretavasha.n tavAnujAH . tvaM pa~nchamo bhavitA rAjaputra na chetprashnAnpR^ichChato vyAkaroShi .. 29.. mA tAta sAhasa.n kArShIrmama pUrvaparigrahaH . prashnAnuktvA tu kaunteya tataH piba harasva cha .. 30.. yudhiShThira uvAcha . rudrANA.n vA vasUnA.n vA marutA.n vA pradhAnabhAk . pR^ichChAmi ko bhavAndevo naitachChakuninA kR^itam .. 31.. himavAnpAriyAtrashcha vindhyo malaya eva cha . chatvAraH parvatAH kena pAtitA bhUritejasaH .. 32.. atIva te mahatkarma kR^ita.n cha balinA.n vara . yAnna devA na gandharvA nAsurAshcha rAkShasAH .. 33.. viShaheranmahAyuddhe kR^ita.n te tanmahAdbhutam . na te jAnAmi yatkArya.n nAbhijAnAmi kA~NkShitam ..34.. kautUhalaM mahajjAta.n sAdhvasa.n chAgataM mama . yenAsmyudvignahR^idayaH samutpannashirojvaraH .. 35.. pR^ichChAmi bhagava.nstasmAtko bhavAniha tiShThati . yakSha uvAcha . yakSho.ahamasmi bhadra.n te nAsmi pakShI jalecharaH .. 36.. mayaite nihatAH sarve bhrAtaraste mahaujasaH . vaishaMpAyana uvAcha . tatastAmashivA.n shrutvA vAchaM sa paruShAkSharAm .. 37.. yakShasya bruvato rAjannupakramya tadA sthitaH . virUpAkShaM mahAkAya.n yakSha.n tAlasamuchChrayam .. 38.. jvalanArkapratIkAshamadhR^iShyaM parvatopamam . vR^ikShamAshritya tiShThanta.n dadarsha bharatarShabhaH .. 39.. meghagaMbhIranAdena tarjayantaM mahAsvanam . yakSha uvAcha . ime te bhrAtaro rAjanvAryamANA mayA.asakR^it ..40.. balAttoya.n jihIrShantastato vai mR^iditA mayA . na peyamudaka.n rAjanprANAniha parIpsatA .. 41.. pArtha mA sAhasa.n kArShIrmama pUrvaparigrahaH . prashnAnuktvA tu kaunteya tataH piba harasva cha .. 42.. yudhiShThira uvAcha . na chAh.n kAmaye yakSha tava pUrvaparigraham . kAma.n naitatprasha.nsanti santo hi puruShAH sadA .. 43.. yadAtmanA svamAtmAnaM prasha.nse puruSharShabha . yathA praGYa.n tu te prashnAnprativakShyAmi pR^ichCha mAm .. 44.. yakSha uvAcha . ki.n svidAdityamunnayati ke cha tasyAbhitashcharAH . kashchainamasta.n nayati kasmi.nshcha pratitiShThati .. 45.. yudhiShThira uvAcha . brahmAdityamunnayati devAstasyAbhitashcharAH . dharmashchAsta.n nayati cha satye cha pratitiShThati .. 46.. yakSha uvAcha . kenasvichChrotriyo bhavati kenasvidvindate mahat . kenasviddvitIyavAnbhavati rAjankena cha buddhimAn .. 47.. yudhiShThira uvAcha . shrutena shrotriyo bhavati tapasA vindate mahat . dhR^ityA dvitIyavAnbhavati buddhimAnvR^iddhasevayA .. 48.. yakSha uvAcha . kiM brAhmaNAnA.n devatva.n kashcha dharmaH satAmiva . kashchaiShAM mAnuSho bhAvaH kimeShAmasatAmiva .. 49.. yudhiShThira uvAcha . svAdhyAya eShA.n devatva.n tapa eShA.n satAmiva . maraNaM mAnuSho bhAvaH parivAdo.asatAmiva .. 50.. yakSha uvAcha . ki.n kShatriyANA.n devatva.n kashcha dharmaH satAmiva . kashchaiShAM mAnuSho bhAvaH kimeShAmasatAmiva .. 51.. yudhiShThira uvacha . iShvastrameShA.n devatva.n yaGYa eShA.n satAmiva . bhaya.n vai mAnuSho bhAvaH parityAgo.asatAmiva .. 52.. yakSha uvAcha . kimeka.n yaGYiya.n sAma kimeka.n yaGYiya.n yajuH . kA chaiShA.n vR^iNute yaGYa.n kA.n yaGYo nAtivartate .. 53.. yudhiShThira uvAcha . prANo vai yaGYiya.n sAma mano vai yaGYiya.n yajuH . R^igekA vR^iNute yaGYa.n tA.n yaGYo nAtivartate .. 54.. yakSha uvAcha . ki.nsvidAvapatA.n shreShThaM ki.nsvinnivapatAM varam . ki.nsvitpratiShThamAnAnA.n ki.nsvitprasavatAM varam .. 55.. yudhiShThira uvAcha . varShamAvatatA.n shreShThaM bIja.n nivapatA.n varam . gAvaH pratiShThamAnAnAM putraH prasavatA.n varaH .. 56.. yakSha uvAcha . indriyArthAnanubhavanbuddhimA.NllokapUjitaH . saMmataH sarvabhUtAnAmuchChvasanko na jIvati .. 57.. yudhiShThira uvAcha . devatAtithibhR^ityAnAM pitR^INAmAtmanashcha yaH . na nirvapati pa~nchAnAmuchChvasanna sa jIvati .. 58.. yakSha uvAcha . ki.nsvidgurutaraM bhUmeH ki.nsviduchchatara.n cha khAt . ki.nsvichChIghratara.n vAyoH ki.nsvidbahutara.n tR^iNAt .. 59.. yudhiShThira uvAcha . mAtA gurutarA bhUmeH khAt pitochcharastathA . manaH shIghratara.n vAtAchchintA bahutarI tR^iNAt .. 60.. yakSha uvAcha . ki.nsvitsupta.n na nimiShati ki.nsvijjAtaM na chopati . kasyasviddhR^idaya.n nAsti ki.nsvidvegena vardhate .. 61.. yudhiShThira uvAcha . matsyaH supto na nimiShatyaNDa.n jAta.n na chopati . ashmano hR^idaya.n nAsti nadI vegena vardhate .. 62.. yakSha uvAcha . ki.nsvitpravasato mitra.n ki.nsvinmitra.n gR^ihe sataH . Aturasya cha kiM mitra.n ki.nsvinmitraM mariShyataH .. 63.. yudhiShThira uvAcha . sArthaH pravasato mitraM bhAryA mitra.n gR^ihe sataH . Aturasya bhiSha~Nmitra.n dAnaM mitraM mariShyataH .. 64.. yakSha uvAcha . ko.atithiH sarvabhUtAnA.n ki.nsviddharma.n sanAtanam . amR^ita.n ki.nsvidrAjendra ki.nsvit sarvamida.n jagat .. 65.. yudhiShThira uvAcha . atithiH sarvabhUtAnAmagniH somo gavAmR^itam . sanAtano.amR^ito dharmo vAyuH sarvamida.n jagat .. 66.. yakSha uvAcha . ki.nsvideko vicharate jAtaH ko jAyate punaH . ki.nsviddhimasya bhaiShajya.n ki.nsvidAvapanaM mahat .. 67.. yudhiShThira uvAcha . sUrya eko vicharate chandramA jAyate punaH . agnirhimasya bhaiShajyaM bhUmirApavanaM mahat .. 68.. yakSha uvAcha . ki.nsvidekapada.n dharmya.n ki.nsvidekapada.n yashaH . ki.nsvidekapada.n svargya.n ki.nsvidekapada.n sukham .. 69.. yudhiShThira uvAcha . dAkShyamekapada.n dharmya.n dAnamekapada.n yashaH . satyamekapada.n svargya.n shIlamekapada.n sukham .. 70.. yakSha uvAcha . ki.nsvidAtmA manuShyasya ki.nsviddaivakR^itaH sakhA . upajIvana.n ki.nsvidasya ki.nsvidasya parAyaNam .. 71.. yudhiShThira uvAcha . putra AtmA manuShyasya bhAryA daivakR^itaH sakhA . upajIvana.n cha parjanyo dAnamasya parAyaNam .. 72.. yakSha uvAcha . dhanyAnAmuttama.n ki.nsvid dhanAnA.n syAt kimuttamam . lAbhAnAmuttama.n ki.nsyAt sukhAnA.n syAtkimuttamam .. 73.. yudhiShThira uvAcha . dhanyAnAmuttama.n dAkShya.n dhanAnAmuttama.n shrutam . lAbhAnA.n shreya Arogya.n sukhAnA.n tuShTiruttamA .. 74.. yakSha uvAcha . kashcha dharmaH paro loke kashcha dharmaH sadA phalaH . ki.n niyamya na shochanti kaishcha sandhirna jIryate .. 75.. yudhiShThira uvAcha . AnR^isha.nsyaM paro dharmastrayI dharmaH sadA phalaH . mano yamya na shochanti sandhiH sadbhirna jIryate .. 76.. yakSha uvAcha . ki.n nu hitvA priyo bhavati ki.n nu hitvA na shochati . ki.n nu hitvA.arthavAnbhavati ki.n nu hitvA sukhI bhavet .. 77.. yudhiShThira uvAcha . mAna.n hitvA priyo bhavati krodha.n hitvA na shochati . kAma.n hitvA.arthavAnbhavati lobha.n hitvA sukhI bhavet .. 78.. yakSha uvAcha . kimarthaM brAhmaNe dAna.n kimartha.n naTanartake . kimartha.n chaiva bhR^ityeShu kimartha.n chaiva rAjasu .. 79.. yudhiShThira uvAcha . dharmArthaM brAhmaNe dAna.n yashortha.n naTanartake . bhR^ityeShu bharaNArtha.n vai bhayArtha.n chaiva rAjasu .. 80.. yakSha uvAcha . kena svidAvR^ito lokaH kena svinna prakAshate . kena tyajati mitrANi kena svarga.n na gachChati .. 81.. yudhiShThira uvAcha . aGYAnenAvR^ito lokastamasA na prakAshate . lobhAttyajati mitrANi sa~NgAt svarga.n na gachChati .. 82.. yakSha uvAcha . mR^itaH katha.n syAtpuruShaH katha.n rAShTraM mR^itaM bhavet . shrAddhaM mR^ita.n kathaM vA syAt katha.n yaGYo mR^ito bhavet .. 83.. yudhiShThira uvAcha . mR^ito daridraH puruSho mR^ita.n rAShTramarAjakam . mR^itamashrotriya.n shrAddhaM mR^ito yaGYastvadakShiNaH .. 84.. yakSha uvAcha . kA dikkimudakaM prokta.n kimanna.n ki.ncha vai viSham . shrAddhasya kAlamAkhyAhi tataH piba harasva cha .. 85.. yudhiShThira uvAcha . santo digjalamAkAsha.n gaurannaM prArthanA viSham . shrAddhasya brAhmaNaH kAlaH katha.n vA yakSha manyase .. 86.. yakSha uvAcha . tapaH ki.nlakShaNa.n prokta.n ko damashcha prakIrtitaH . kShamA cha kA parA ptoktA kA cha hR^iH parikIrtitA .. 87.. yudhiShThira uvAcha . tapaH svadharmavartitvaM manaso damana.n damaH . kShamA dvandvasahiShNutva.n hR^irakAryanivartanam .. 88.. yakSha uvAcha . ki.n GYAnaM prochyate rAjankaH shamashcha prakIrtitaH . dayA cha kA parA proktA ki~nchArjavamudAhR^itam .. 89.. yudhiShThira uvAcha . GYAna.n tattvArthasaMbodhaH shamashchittaprashAntatA . dayA sarvasukhaiShitvamArjava.n samachittatA .. 90.. yakSha uvAcha . kaH shatrurdurjayaH pu.nsA.n kashcha vyAdiranantakaH . kIdR^ishashcha smR^itaH sAdhurasAdhuH kIdR^ishaH smR^itaH .. 91.. yudhiShThira uvAcha . krodhaH sudurjayaH shatrurlobho vyAdiranantakaH . sarvabhUtahitaH sAdhurasAdurnirdayaH smR^itaH .. 92.. yakSha uvAcha . ko mohaH prochyate rAjankashcha mAnaH prakIrtitaH . kimAlasya.n cha viGYeya.n kashcha shokaH prakIrtitaH .. 93.. yudhiShThira uvAcha . moho hi dharmamUDhatvaM mAnastvAtmAbhimAnitA . dharmaniShkriyatA.a.alasya.n shokastvaGYAnamuchyate .. 94.. yakSha uvAcha . ki.n sthairyamR^iShibhiH prokta.n ki.n cha dhairyamudAhR^itam . snAna.n cha ki.n paraM prokta.n dAna.n cha kimihochyate .. 95.. yudhiShThira uvAcha . svadharme sthiratA sthairya.n dhairyamindriyanigrahaH . snAnaM manomalatyAgo dAna.n vai bhUtarakShaNam .. 96.. yakSha uvAcha . kaH paNDitaH pumAnGYeyo nAstikaH kashcha uchyate . ko mUrkhaH kashcha kAmaH syAt ko matsara iti smR^itaH .. 97.. yudhiShThira uvAcha . dharmaGYaH paNDito GYeyo nAstiko mUrkha uchyate . kAmaH sa.nsArahetushcha hR^ittApo matsaraH smR^itaH .. 98.. yakSha uvAcha . ko.aha~NkAra iti proktaH kashcha daMbhaH prakIrtitaH . ki.n taddaivaM paraM prokta.n ki.n tatpaishunyamuchyate .. 99.. yudhiShThira uvAcha . mahAGYAnamaha~NkAro dambho dharmo dhvajochChrayaH . daiva.n dAnaphalaM proktaM paishunyaM paradUShaNam .. 100.. yakSha uvAcha . dharmashchArthashcha kAmashcha parasparavirodhinaH . eShA.n nityaviruddhAnA.n kathamekatra sa~NgamaH .. 101.. yudhiShThira uvAcha . yadA dharmashcha bhAryA cha parasparavashAnugau . tadA dharmArthakAmAnA.n trayANAmapi sa~NgamaH .. 102.. yakSha uvAcha . akShayo narakaH kena prApyate bharatarShabha . etanme pR^ichChataH prashna.n tachChIghra.n vaktumarhasi .. 103.. yudhiShThira uvAcha . brAhmaNa.n svayamAhUya yAchamAnamaki~nchanam . pashchAnnastIti yo brUyAt so.akShaya.n naraka.n vrajet .. 104.. vedeShu dharmashAstreShu mithyA yo vai dvijAtiShu . deveShu pitR^idharmeShu so.akShaya.n naraka.n vrajet .. 105.. vidyamAne dhane lobhAddAnabhogavivarjitaH . pashchAnnAstIti yo brUyAt so.akShaya.n naraka.n vrajet .. 106.. yakSha uvAcha . rAjankulena vR^ittena svAdhyAyena shrutena vA . brAhmaNya.n kena bhavati prabrUhyetat sunishchitam .. 107.. yudhiShThira uvAcha . shruNu yakSha kula.n tAta na svAdhyAyo na cha shrutam . kAraNa.n hi dvijatve cha vR^ittameva na sa.nshayaH .. 108.. vR^itta.n yatnena sa.nrakShyaM brAhmaNena visheShataH . akShINavR^itto na kShINo vR^ittatastu hato hataH .. 109.. paThakAH pAThakAshchaiva ye chAnye shAstrachintakAH . sarve vyasanino mUrkhA yaH kriyAvAnsa paNDitaH .. 110.. chaturvedo.api durvR^ittaH sa shUdrAdatirichyate . yo.agnihotraparo dAntaH sa brAhmaNa iti smR^itaH .. 111.. yakSha uvAcha . priyavachanavAdI ki.n labhate vimR^ishitakAryakaraH ki.n labhate . bahumitrakaraH ki.n labhate dharme rataH ki.n labhate kathaya .. 112.. yudhiShThira uvAcha . priyavachanavAdI priyo bhavati vimR^ishitakAryakaro.adhika.n jayati . bahumitrakaraH sukha.n vasate yashcha dharmarataH sa gati.n labhate .. 113.. yakSha uvAcha . ko modate kimAshcharya.n kaH panthAH kA cha vArtikA . vada me chaturaH prashnAnmR^itA jIvantu bAndhavAH .. 114.. yudhiShThira uvAcha . pa~nchame.ahani ShaShThe vA shakaM pachati sve gR^ihe . anR^iNI chApravAsI cha sa vArichara modate .. 115.. ahanyahani bhUtAni gachChantIha yamAlayam . sheShAH sthAvaramichChanti kimAshcharyamataH param .. 116.. tarko.apratiShThaH shrutayo vibhinna naiko R^iShiryasya mataM pramANam . dharmasya tattva.n nihita.n guhAyAM mahAjano yena gataH sa panthAH .. 117.. asminmahAmohamaye kaTAhe sUryAgninA rAtridivendhanena . mAsartudarvIparighaTTanena bhUtAni kAlaH pachatIti vArtA .. 118.. yakSha uvAcha . vyAkhyAtA me tvayA prashnA yAthAtathyaM parantapa . puruSha.n tvidAnI.n vyAkhyAhi yashcha sarvadhanI naraH .. 119.. yudhiShThira uvAcha . diva.n spR^ishati bhUmi.n cha shabdaH puNyena karmaNA . yAvatsa shabdo bhavati tAvatpuruSha uchyate .. 120.. tulye priyApriye yasya sukhaduHkhe tathaiva cha . atItAnAgate chobhe sa vai sarvadhanI naraH .. 121.. yakSha uvAcha . vyAkhyAtaH puruSho rAjanyashcha sarvadhanI naraH . tasmAttvamekaM bhrAtR^INA.n yamichChasi sa jIvatu .. 122.. yudhiShThira uvAcha . shyAmo ya eSha raktAkSho bR^ihachChAla ivotthitaH . vyUDhorasko mahAbAhurnakulo yakSha jIvatu .. 123.. yakSha uvAcha . priyaste bhImaseno.ayamarjuno vaH parAyaNam . sa kasmAnnakulo rAjansApatna.n jIvamichChasi .. 124.. yasya nAgasahasreNa dashasa~Nkhyena vai balam . tulya.n taM bhImamutsR^ijya nakula.n jIvamichChasi .. 125.. tathainaM manujAH prAhurbhImasenaM priya.n tava . atha kenAnubhAvena sApatna.n jIvamichChasi .. 126.. yasya bAhubala.n sarve pANDavAH samupAsate . arjuna.n tamapAhAya nakula.n jIvamichChasi .. 127.. yudhiShThira uvAcha . dharma eva hato hanti dharmo rakShati rakShitaH . tasmAddharma.n na tyajAmi mA no dharmo hato.avadhIt .. 128.. AnR^isha.nsya.n paro dharmaH paramArthAchcha me matam . AnR^isha.nsya.n chikIrShAmi nakulo yakSha jIvatu .. 129.. dharmashIlaH sadA rAjA iti mAM mAnavA viduH . svadharmAnna chaliShyAmi nakulo yakSha jIvatu .. 130.. kuntI chaiva mAdrI cha dve bhArye tu piturmama . ubhe saputre syAtA.n vai iti me dhIyate matiH .. 131.. yathA kuntI tathA mAdrI visheSho nAsti me tayoH . mAtR^ibhyA.n samamichChAmi nakulo yakSha jIvatu .. 132.. yakSha uvAcha . tasya te.arthAchcha kAmAchcha AnR^isha.nsyaM paraM matam . tasmAtte bhrAtaraH sarve jIvantu bharatarShabha .. 133.. iti shrImahAbhArate AraNyake parvaNi AraNeyaparvaNi yakShaprashne trayodashAdhikatrishatatamo.adhyayaH .. .. iti.. ## These verses form Ch. 297 of Prof. Tokunaga's files, and Ch. 313 of Pt. Kinjavadekar's edition. Following verses do not appear in the former: 4-20; 34; 66-67; 79-82;86-118; 128; 131 . Encoded by Sunder Hattangadi Proofread by Sunder Hattangadi, Priyamvada Nambrath \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}