% Text title : Vijnanashataka (Pathak sequence) % File name : vijnAnashatakamPathakSequence.itx % Category : shataka, major\_works % Location : doc\_z\_misc\_major\_works % Author : Bhartrihari % Transliterated by : Sunder Hattangadi % Proofread by : Sunder Hattangadi % Description-comments : From a scanned copy of text by Pathak 101+38 extra % Latest update : August 22, 2020 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Vijnanashataka by Bhartrihari Sequence 2 Pathak ..}## \itxtitle{.. vij~nAnashatakaM pAThakasya krama bhartR^iharikR^ita ..}##\endtitles ## vigaladamaladAnashreNisaurabhyalobho\- pagatamadhupamAlAvyAkulAkAshadeshaH | avatu jagadasheShaM shashvadugrAtmadaryyo \? vipulaparighadantoddaNDashuNDo gaNeshaH || 1\-1 || yatsattayA shuchi vibhAti yadAtmabhAsA pradyotitaM jagadasheShamapAstadoSham | tadbrahma niShkalamasa~NgamapArasaukhyaM pratyagbhaje paramama~NgalamadvitIyam || 2\-2|| he putrAH vrajatAbhayaM yata ito gehaM jananyA samaM rAgadveShamadAdayo bhavatu vaH panthAH shivo.amAyayA | kAshIM sAmpratamAgato.ahamahaha kleshena hAtuM vapuH sarvAnarthagR^ihaM suparvataTinIvIchishriyAmaNDitAm || 3\-101|| tIrthAvasthAnajanyaM na bhavati sukR^itaM duShkR^itonmUlanaM vA yasmAdAbhyAM vihInaH shrutisamadhigataH pratyagAtmA janAnAm | sarveShAmadvitIyo niratishayasukhaM yadyapi svaprakAshA\- stIrthe vidyAstathApi spR^ihayati tapase yattadAshcharyahetuH || 4\-64|| praj~nAvanto.api kechichchiramupaniShadAdyarthakArA yatanto vyAkurvanto.api kechiddalitaparamatA yadyapi j~nAtatattvAH | tIrthe tIrthaM tathApi bhramaNarasikatAM no jahatyadhvakhedA yattatkaShTaM vidhatte mama manasi sadA pashyatastatra kR^ityam || 5\-63|| yAvatte yamaki~NkarAH karatalakrUrAsipAshAdayo vurdAntAH sR^iNirAjadIrghasunakhA daMShTrAkarAlAnanAH | nAkarShanti narAndhanAdirahitAnyattAvadiShTechChayA yuShmAbhiH kriyatAM dhanasya kR^ipaNAstyAgaH suparvAdiShu || 6\-32|| ADhyaH kashchidapaNDito.api viduShAM sevyaH sadA dhArmiko vishveShAmupajArako mR^igadR^ishAmAnandakandAkaraH | karpUradyutikIrtibhUShitaharidbhUmaNDale gIyate shashvaddvandijanairmahItanubhR^itaH puNyairna kasyodayaH || 7\-82|| yamArAdhyArAdhyaM tribhuvanagurorAptavasatiH dhruvo jyotishchakre suchiramanavadyaM shishurapi | avApa prahlAdaH paramapadamArAdhya yamitaH sa kasyAlaM klesho harati na hariH kIrtitaguaNaH || 8\-19|| ko devo bhuvanodayAvanakaro vishveshvaro vidyate yasyAj~nAvashavartino jaladhiyo nAplAvayanti kShitim | ityAmnAtamapIshvaraM surashiroratnaM jagatsAkShiNaM sarvaj~naM dhanayauvanodghatamanA no manyate bAlishaH || 9\-78|| kasyemau pitarau manobhavavatA tApena saMyojitA\- vanyonyaM tanayAdikaM janayato bhUmyAdibhUtAtmabhiH | itthaM duHsthamatirmanobhavaratiryo manyate nAstikaH shAntistasya kathaM bhavedghanavato duShkarmadharmashramAt || 10\-79|| dehAdyAtmamatAnusAri bhavatAM yadyasti mugdhaM mataM vedavyAsavininditaM kathamaho pitrAdyapatye tadA | dAhAdiH kriyate vishuddhaphalako yuShmAbhirudvejitaiH shokenArthaparAyaNairapasadairdR^iShTArthamAtrArthibhiH || 11\-33|| vipashchiddehAdau kvachidapi mamatvaM na kurute parabrahmadhyAtA gagananagarAkArasadR^ishe | nirastAha~NkAraH shrutijanitavishvAsamuShito nirAta~Nko.avyagraH prakR^itimadhurAlApachaturaH || 12\-12|| nityAnityapadArthatattvaviShaye nityaM vichAraH satAM saMsarge mitabhAShitA hitamitAhAro.anaha~NkAritA | kAruNyaM kR^ipaNe jane sukhijane prItiH sadA yasya sa prAyeNaiva tapaH karoti sukR^itI chetomukundapriyaH || 13\-27|| saMsAre.api paropakArakaraNakhyAtavratA mAnavA ye sampattigR^ihA vichArachaturA vishveshvarArAdhakAH | te.apyenaM bhavasAgaraM janimR^itigrAhAkulaM dustaraM gambhIraM sutarAM taranti vividhavyAdhyAdhivIchImayam || 14\-30|| dhanyA ete pumAMso yadayamahamiti tyaktachetovikalpA nishsha~NkaM sa.ncharanto vidadhati malinaM karma kAmaprayuktAH | jAnanto.apyarthahInaM jagadidamakhilaM bhrAntavaddvaitajAlaM rAgadveShAdimanto vayamayamiti hA na tyajante.abhimAnam|| 15\-62 || na chette sAmarthyaM bhavanamaraNAta~NkaharaNe mano.anirdiShTe.asminnavagataguNe j~nAtumakale | tadA meghashyAmaM kamaladaladIrghAkShamamalaM bhajasva shrIra~NgaM sharadamR^itadhAmAdhikamukham || 16\-16|| bhrAtaH shAntaM prashAntaM kvachidapi nipatanmitra re bhUdharAgre grIShme dhyAnAya viShNoH spR^ihayasi sutarAM nirvisha~Nke guhAyAm | anveShyAntAdR^igatra kShitivalayatale sthAnamunmUla yAva\- tsaMsArAnarthavR^ikShaM prathitatamamahAmohamUlaM vishAlam || 17\-49|| vishveshvare bhavati vishvajanInajanma\- vishvambhare bhagavati prathitaprabhAve | yo dattachittaviShayaH sukR^itI kR^itArtho yatra kvachitpratidinaM nivasan gR^ihAdau || 18\-54|| dhyAnavyagraM bhavatu tava hR^ittiShThato yatra tatra shrImadviShNostribhuvanapaternityamAnandamUrteH | lakShmIchetaHkumudavipulAnandapIyUShadhAmno meghachChAyApratibhaTatanoH kleshasindhuM titIrShoH || 19\-36|| kAmAditrikameva mUlamakhilakleshasya mAyodbhavaM martyAnAmiti devamaulivilasadbhAjiShNuchUDAmaNiH | shrIkR^iShNo bhagavAnavochadakhilaprANipriyo matprabhu\- ryasmAttattrikamudyatena manasA heyaM pumarthArthinA || 20\-97|| kAmasyApi nidAnamAhurapare mAyAM mahAshAsanA nishchitkAM sakalaprapa~ncharachanAchAturyalIlAvatIm | yatsa~NgAdbhagavAnapi prabhavati pratya~NmahAmohahA shrIra~Ngo bhuvanodayAvanalayavyApArachakrekriyAH || 21\-85|| yadadhyastaM sarvaM sraji bhujagavadbhAti purato mahAmAyodgIrNaM gaganapavanAdyaM tanubhR^itAm | bhavettasyA bhrAntermuraripuradhiShThAnamudaye yato nasyAdbhrAntirniradhikaraNA kvApi jagati || 22\-24|| viyadbhUtaM bhUtaM yadavanalabhaM \? chAkhilamidaM mahAmAyAsa~NgAdbhujaga iva rajvAM bhramakaram | tadatyantAhlAdaM vijaramamaraM chintaya manaH parabrahmAvyagraM hariharasurAdyairavagatam || 23\-15|| chidratnamatra patitaM vapurandhakUpe puMso bhramAdanupamaM sahanIyatejaH | uddhR^itya yo jagati tadbhavitA kR^itArtho manye sa eva samupAsitavishvanAthaH || 24\-55|| svAntavyomni nirastakalmaShaghane sadbuddhitArAvalI\- sandIpte samudeti chennirupamAnandaprabhAmaNDalaH | brahmaj~nAnasudhAkaraH kavalitAvidyAndhakArastadA kva vyoma kva sadAgatiH kva hutabhuk kvAmbhAH kva sarvaMsahA || 25\-53|| kvAhaM brahmeti vidyA niratishayasukhaM darshayantI vishuddhaM kUTasthaM svaprakAshaM prakR^iti sucharitA khaNDayantI cha mAyAm | kvAvidyAhaM mameti sthagitaparasukhA chittabhittau likhantI sarvAnarthAnanarthAn viShayagiribhuvA vAsanAgairikeNa || 26\-91|| chideva dhyAtavyA satatamanavadyA sukhatanu\- rnirAdhArA nityA niravadhiravidyAdirahitA | anAsthAmAsthAya bhramavapuShi sarvatra viShaye sadA sheShavyAkhyAnipuNamatibhiH khyAtayatibhiH || 27\-75|| niShkAmA munayaH parAvaradR^isho nirdhUtapApmodayA niHsa~NgA niraha~NkR^itA nirupamAnandaM paraM lebhire | yadgatvA na luThanti mAtR^ijaThare duHkhAkare mAnavA durgandhe punaretyakAmamakare saMsArapAthonidhau || 28\-84|| svAntavyomni nirastakalmaShaghane sadbuddhitArAvalI\- sandIpte samudeti chennirupamAnandaprabhAmaNDalaH | brahmaj~nAnasudhAkaraH kavalitAvidyAndhakArastadA kva vyoma kva sadAgatiH kva hutabhuk kvAmbhAH kva sarvaMsahA || 53|| brahmAmR^itaM bhaja sadA sahajaprakAshaM sarvAntaraM niravadhi prathitaprabhAvam | yadyasti te jigamiShA sahasA bhavAbdheH pAre pare paramasharmaNi niShkala~Nke || 29\-4|| chideva dhyAtavyA satatamanavadyA sukhatanu\- rnirAdhArA nityA niravadhiravidyAdirahitA | anAsthAmAsthAya bhramavapuShi sarvatra viShaye sadA sheShavyAkhyAnipuNamatibhiH khyAtayatibhiH || 30\-25|| yatsAkShAdabhidhAtumakShamatayA shabdAdyanAli~NgitaM kUTasthaM pratipAdayanti vilayadvArA prapa~nchasrajaH | mokShAya shrutayo nirastavidhayo dhyAnasya chochChittaye tatrAdvaitavane sadA vicharatAchchetaH kura~NgaH satAm || 31\-102|| tulyArthena tvamaikyaM tribhuvanajanakastatpadArthaHprapadya pratyakShaM mohajanma tyajati bhagavati tvaMpadArtho.api jIvaH | shrutyAchAryaprasAdAnnirupamavilasadbrahmavidyaistadaikyaM prApyAnandapratiShTho bhavati vigalitAnAdyavidyoparIhaH || 32\-86|| ahaM brahmAsmIti sphuradamalabodho yadi bhave\- tpumAnpuNyodrekAdupachitaparAnarthaviratiH | tadAnIM kvAvidyA bhR^ishamasahamAnaupaniShadaM vichAraM saMsAraH kva cha vividhaduHkhaikavasatiH || 33\-92 || hitvA vishvAdyavasthAH prakR^itivilasitA jAgradAdyairvisheShaiH sArdhaM chaitanyadhAtau prakR^itimapi samaM kAryajAtairasheShaiH | j~nAnAnandaM turIyaM vigalitaguNakaM deshakAlAdyatItaM svAtmAnaM vItanidraH satatamadhikR^itashchintayedadvitIyam || 34\-88|| sa.nnyAso vihitasya keshavapadadvandve vyadhAyi shrutA vedAntA niravadyaniShkalaparAnandAH suniShThAshchiram | saMsAre vadhabandhaduHkhabahule mAyAvilAse.avyayaM brahmAsmIti vihAya nAnyadadhunA kartavyamAste kvachit || 35\-87|| agrepashchAdadhastAdupari cha parito dikShu dhAnyAsvanAdiH kUTasthA saMvidekA sakalatanubhR^itAmantarAtmAniyantrI | yasyAnandasvabhAvA sphurati shubhadhiyaH pratyahaM niShprapa~nchA jIvanmuktaH sa loke jayati gatamahAmohavishvaprapa~nchaH || 36\-90|| te dhanyA bhuvane sushikShitaparabrahmAtmavidyAjanA lokAnAmanura~njakA harikathApIyUShapAnapriyAH | yeShAM nAkatara~NgiNItaTashilAbaddhAsanAnAM satAM prANA yanti layaM sukhena manasA shrIra~NgachintAbhR^itAm || 37\-100|| shiva shiva mahAbhrAntisthAnaM satAM viduShAmapi prakR^itichapalA dhAtrA sR^iShTAH striyo hariNIdR^ishaH | vijahati dhanaM prANaiH sAkaM yatastadavAptaye jagati manujA rAgAkR^iShTAstadekaparAyaNAH || 38\-58|| harati vapuShaH kAntiM puMsaH karoti balakShitiM janayati bhR^ishaM bhrAntiM nArI sukhAya niShevitA | virativirasA bhuktA yasmAttato na vivekibhi\- rviShayavirasaiH sevyA mAyAsamAshritavigrahA || 39\-59|| kamalavadanA pInottu~NgaM ghaTAkR^iti bibhratI stanayugamiyaM tanvI shyAmA vishAladR^iga~nchalA | vishadadashanA madhyakShAmA vR^itheti janAH shramaM vidadhati mudhArAgAduchchairanIdR^ishavarNane || 40\-60 || yadyetA madaneShavo mR^igadR^ishashchetaHkura~NgArayo dhIrANAmapi no bhaveyurabalAH saMsAramAyApure | ko nAmAmR^itasAgare na ramate dhIrastadA nirmale pUrNAnandamahormiramyanikare rAgAdinakrojjhite || 41\-56|| bAleyaM bAlabhAvaM tyajati na sudati yatkaTAkShairvishAlai\- rasmAnvibhrAmayantI lasadadharadalAkShiptachUtapravAlA | netuM vA~nChatyakAmAn svasadanamadhunA krIDituM dattachittAn puShyannIlotpalotpalAbhe murajiti kamalAvallabhe gopalIle || 42\-57|| janayati sutaM ka~nchinnArI satI kulabhUShaNaM nirupamaguNaiH puNyAtmAnaM jagatparipAlakam | kathamapi na sA.anindyA vandyA bhavenmahatAM yataH | surasaridiva khyAtA loke pavitritabhUtalA || 43\-61|| kiM sthAnasya nirIkShaNena murajiddhyAnAya bhUmaNDale bhrAtashchedviratirbhaveddR^iDhatarA yasya sragAdau sadA | tasyaiShA yadi nAsti hanta sutarAM vyarthaM tadAnveShaNaM sthAnasyAnadhikAriNaH suradhunItIrAdriku~njAdiShu || 44\-52|| jAnanneva karoti karma bahulaM duHkhAtmakaM preritaH kenApyaprativAchyashaktimahinA devena muktAtmanA | sarvaj~nena hR^idisthitena tanumatsaMsArara~NgA~NgaNe mAdyadbuddhinaTIvinodanipuNo nR^ityanna~NgapriyaH || 45\-77|| kartavyaM na karoti bandhubhirapi snehAtmabhirvoditaH kAmitvAdabhimanyate hitamataM dhIropyabhIShTaM naraH | niShkAmasya na vikriyA tanubhR^ito loke kvachiddR^ishyate yattasmAdayameva mUlamakhilAnarthasya nirdhAritam || 46\-83|| yadA devAdInApi bhavati janmAdi niyataM mahAharmyasthAne lalitalalanAlolamanasAm | tadA kAmArtAnAM sugatiriha saMsArajaladhau nimagnAnAmuchchai rativiShayashokAdimakare ||47\-10|| na jAnIShe mUrkha kvachidapi hitaM lokamahitaM bhramadbhogAkA~NkShAkaluShitatayA mohabahule | jagatyatrAraNye pratipadamanekApadi sadA haridhyAne vyagraM bhava sakalatApaikakadane || 48\-14|| saddvaMsho guNavAnahaM sucharitaH shlAghyAM karotyAtmano nIchAnAM vidadhAti cha pratidinaM sevAM janAnAM dvijaH | yoShittasya jighR^ikShayA sa cha kuto no lajjate sajjanA\- llobhAndhasya narasya no khalu satAM dR^iShTaM hi lajjAbhayam || 49\-96|| nAnnaM jIryati ki~nchidauShadhabalaM nAlaM svakAryodaye shaktishcha.nkramaNe na hanta jarayA jIrNIkR^itAyAM tanau | asmAkaM tvadhunA na lochanabalaM putreti chintAkulo glAyatyarthaparAyaNo.atikR^ipaNo mithyAbhimAno gR^ihI || 50\-94|| adyashvo vA maraNamashivaprANinAM kAlapAshai\- rAkR^iShTAnAM jagati bhavato nAnyathAtvaM kadAchit | yadyapyevaM na khalu kurute hA tathApyarthalobhaM hitvA prANI hitamavahito devalokAnukUlam || 51\-34|| re re chitta madAndha mohabadhirA mithyAbhimAnoddhatA vyartheyaM bhavatAM dhanAvanaratiH saMsArakArAgR^ihe | baddhAnAM nigaDena gAtramamatAsaMj~nena yatkarhichi\- ddevabrAhmaNabhikShukAdiShu dhanaM svapne.api na vyeti vaH || 52\-31|| nAbhyasto dhAtuvAdo na cha yuvatIvashIkArakaH kopyupAyo no vA paurANikatvaM na cha sarasakavitA nApi nItirna gItiH | tasmAdarthArthinAM yA na bhavati bhavatashchAturI kvApi vidvan j~nAtvetthaM chakrapANeranusara charaNAmbhojayugmaM vibhUtyai || 53\-47|| arthebhyo.anarthajAtaM bhavati tanubhR^itAM yauvanAdiShvavashyaM pitrAdyairarjitebhyo.anupakR^itimatibhiH svAtmanaivArjitebhyaH | yasmAdduHkhAkarebhyastamanusara sadA bhadra lakShmIvilAsaM gopAlaM gopakAntAkuchakalashataTIku~NkumAsa~Ngara~Ngam || 54\-48 || mAdyattArkikatAntrikadvipaghaTAsa~NghaTTapa~nchAnana\- stadvadR^iptakadantavaidyakakalAkalpo.api niShki~nchanaH | yatra kvApi vinAshayA kR^ishatanurbhUpAlasevAparo jIvanneva mR^itAyate kimaparaM saMsAraduHsAgare || 55\-81|| jagAma vyarthaM me bahudinamathArthArthitatayA kubhUmIpAlAnAM nikaTagatidoShAkulamateH | haridhyAnavyagraM bhavitumadhunA vA~nChati manaH kvachidga~NgAtIre taruNatulasIsaurabhabhare || 56\-21|| annAshAya sadA raTanti pR^ithukAHkShutkShAmakaNThAstriyo vAsobhI rahitA bahirvyavahR^itau niryAnti no lajjayA | gehAda~NgaNamArjane.api gR^ihiNo yasyeti durjIvitaM yadyapyasti tathApi tasya viratirnodeti chitraM gR^ihe || 59\-95|| santyarthA mama sa~ncitA bahudhAH pitrAdibhiH sAmprataM vANijyaiH kR^iShibhiH kalAbhirapi tAnvistArayiShyAmi vaH | he putrA iti bhAvannanudinaM saMsArapAshAvalIM ChettAyaM tu kathaM manorathamayIM jIvo nirAlambanaH || 60\-76|| mAtA mR^itA janayitApi jagAma shIghraM lokAntaraM tava kalatrasutAdayo.api | bhrAtastathApi na jahAsi mR^iShAbhimAnaM duHkhAtmake vapuShi mUtrakudarpakUpe || 61\-3|| kAmavyAghre kumatiphaNini svAntadurvAranIDe mAyAsiMhIviharaNamahIlobhabhallUkabhIme | janmAraNye na bhavati ratiH sajjanAnAM kadAchi\- ttattvaj~nAnAM viShayatuShitAkaNTakAkIrNapArshve || 62\-37|| svAdhIne nikaTasthite.api vimalaj~nAnAmR^ite mAnase vikhyAte munisevite.api kudhiyo na snAnti tIrthe dvijAH | yattatkaShTamaho vivekarahitAstIrthArthino duHkhitA yatra kvApyaTavImaTanti jaladhau majjanti duHkhAkare || 63\-46|| tvatsAkShikaM sakalametadavochamitthaM bhrAtarvichArya bhavatA karaNIyamiShTam | yenedR^ishaM na bhavitA bhavato.api kaShTaM shokAkulasya bhavasAgaramagnamUrteH || 64\-7|| yatprItyarthamanekadhAmani mayA kaShTena vastu priyaM svasyAshAkavalIkR^itena vikalIbhAvaM dadhAnena me | tatsarvaM vilayaM ninAya bhagavAn yo lIlayA nirjaro mAM hitvA jarayAkulIkR^itatanuM kAlAya tasmai namaH || 65\-98|| AyurvedavidAM rasAshanavatAM pathyAshinAM yatnato vaidyAnAmapi rogajanma vapuSho hyantaryato dR^ishyate | dushchakShotkavalIkR^itatribhuvano lIlAvihArasthitaH sarvopAyavinAshanaikachaturaH kAlAya tasmai namaH || 66\-99|| dR^iShTaprAyaM vikalamakhilaM kAlasarpeNa vishvaM krUreNedaM shiva shiva mune brUhi rakShAprakAram | asyAstekaH shR^iNu muraripordhyAnapIyUShapAnaM tyaktvA nAnyatkimapi bhuvane dR^ishyate shAstradR^iShTyA || 67\-35|| kashchitkrandati kAlakarkashakarAkR^iShTaM vinaShTaM haThA\- dutkR^iShTaM tanayaM vilokya purataH putreti hA hA kvachit | kashchinnartakanartakIparivR^ito nR^ityatyaho kutrachi\- chchitraM saMsR^itipaddhatiH prathayati prIti~ncha kaShTa~ncha naH || 68\-93|| sA rogiNI yadi bhavedathavA vivarNA bAlApriyAshashimukhI rasikasya puMsaH | shalyAyate hR^idi tathA maraNaM kR^ishA~NgyA\- yattasya sA vigatanidrasaroruhAkShI || 69\-6|| niShkaNTake.api na sukhaM vasudhAdhipatye kasyApi rAjatilakasya yadeSha devaH | vishveshvaro bhujagarAjavibhUtibhUSho hitvA tapasyati chiraM sakalA vibhUtIH || 70\-8 || kadAchitkaShTena draviNamadhamArAdhanavashA\- nmayA labdhaM stokaM nihitamavanau taskarabhayAt | tato nitye kashchitkvachidapi tadAkhurbilagR^ihe.a\- nayallabdho.apyartho na bhavati yadA karma viShamam || 71\-20|| svayaM bhoktA dAtA vasu subahu sampAdya bhavitA kuTumbAnAM poShTA guNanidhirasheShepsitanaraH | iti pratyAshasya prabaladuritAnItavidhuraM shirasyasyAkasmAtpatati nidhanaM yena bhavati || 72\-11|| bhAnurbhUvalayapradakShiNagatiH krIDAratiH sarvadA chandropyeShakalAnidhiH kavalitaH svarbhAnunA duHkhitaH | RhAsaM gachChati vardhate cha satataM gIrvANavishrAmabhU\- statsthAnaM khalu yatra nAstyapahatiH kleshasya saMsAriNAm || 73\-29 || bhUmaNDalaM layamupaiti bhavatyabAdhaM labdhAtmakaM punarapi pralayaM prayAti | Avartate sakalametadanantavAraM brahmAdibhiH samamaho na sukhaM janAnAm || 74\-9|| aho.atyarthe.apyarthe shrutishatagurubhyAmavagate niShiddhatvenApi pratidivasamAdhAvati manaH | pishAchastatraiva sthiraratirasAre.api chapalaM na jAne kenAsya pratikR^itiranAryasya bhavitA || 75\-26|| are chetashchitraM bhramasi yadapAsya priyatamaM mukundaM pArshvasthaM pitaramapi mAnyaM sumanasAm | bahiH shabdAdyarthe prakR^itichapale kleshabahule na te saMsAre.asminbhavati sukhadAdyApi viratiH || 76\-13|| ahaM shrAnto.adhvAnaM bahuviShamatikramya viShamaM dhanAkA~NkShAkShiptaH kunR^ipatimukhAlokanaparaH | idAnIM kenApi sthitimudarakUpasya bharaNe kadannenAraNye kvachidapi samIhe sthiramatiH || 77\-18|| sA goShThI suhR^idAM nivAritasudhAsvAdAdhunA kvAgama\- ttedhIrA dharaNIdharopakaraNIbhUtA yayuH kvApare | te bhUpA bhavabhIravo bhavaratAH kvAgurnirastArayo hA kaShTaM kva cha gamyate nahi sukhaM kvApyasti lokatraye || 78\-28|| udAsIno devo madanamathanaH sajjanakule kalikrIDAsaktaHkR^itaparijanaH prAkR^itajanaH | iyaM mlechChAkrAntA tridashataTinI chobhayataTe kathaM bhrAntasthAtA kathaya sukR^itI kutra vibhayaH || 79\-65|| nissArAvasudhAdhunA samajani prauDhapratApanala\- jvAlAjvAlasamAkulA dvipaghaTAsa~NghaTTavikShobhitA | mlechChAnAM rathavAjipattinivahairunmIlitA kIdR^ishI\- yaM vidyA bhaviteti hanta na sakhe jAnImahe mohitAH || 80\-66|| vedo nirvedamAgAdiha namanabhiyA brAhmaNAnAM viyogA\- dvaiyAsikyo giro.api kvachidapi viralAH sammataM santi deshe | itthaM dharme vilIne yavanakulapatau shAsati kShoNibimbaM nityaM ga~NgAvagAhAdbhavati gatiritaH saMsR^iterarthasiddhau || 81\-67|| ga~NgA ga~Ngeti yasyAH shrutamapi paThitaM kenachinnAmamAtraM durasthasyApi puMso dalayati duritaM prauDhamityAhureke | sa ga~NgA kasya sevyA na bhavati bhuvane sajjanasyAtibhavyA brahmANDaM plAvayantI tripuraharajaTAmaNDalaM maNDayantIm || 82\-68 || kalau ga~NgA kAshyAM tripuraharapuryAM bhagavatI prashastAdevAnAmapi bhavati sevyAnudivasam | iti vyAso brUte munijanadhurINo harikathA\- sudhApAnasvastho galitabhavabandho.atulamatiH || 83\-74|| yasyAH sa~NgatirunnatiM vitanute vArAmamIShAM janai\- rudgItA kavibhirmaheshvaramanobhIShTA mahImaNDale | sA santaH sharadindusodarapayaH pUrAbhirAmA nada\- tkokashreNimanojapuNyapulinA bhAgIrathI sevyatAm || 84\-72|| kadA bhAgIrathyA bhavajaladhisantArataraNeH skhaladvIchImAlAchapalatalavistAritamudaH | tamassthAne ku~nje kvachidapi nivishyAhR^itamanA bhaviShyAmyekAkI narakamathane dhyAnarasikaH || 85\-22|| kadA govindeti pratidivasamullAsamilitAH sudhAdhArAprAyAstridashataTinIvIchimukhare | bhaviShyantyekAnte kvachidapi niku~nje mama giro marAlIchakrANAM sthitisukharavAkrAntapuline || 86\-23|| bhajata vibudhasindhuM sAdhavo lokabandhuM harahasitatara~NgaM sha~NkarAshIrShasa~Ngam | dalitabhavabhuja~NgaM khyAtamAyAvibha~NgaM nikhilabhuvanavandyaM sarvatIrthAnavadyam || 87\-44|| yadamR^itamamR^itAnAM bha~Ngara~Ngaprasa~Nga\- prakaTitarasavattAvaibhavaM pItamuchchaiH | dalayati kalidantA.nstAM suparvasravantIM kimiti na bhajatArtA brahmalokAvatIrNAm || 88\-45|| yattIre vasatAM satAmapi jalairmUlaiH phalairjIvatAM muktAhaMmamabhAvashuddhamanasAmAchAravidyAvatAm | kaivalyaM karabilvatulyamamalaM sampadyate helayA | sa ga~NgA hyatulAmalormimapaTalA sadbhiH kuto nekShyate || 89\-69|| tIrthAnAmavalokane sumanasAmutkaNThate mAnasaM tAvadbhUvalaye satAM puraripudhyAnAmR^itAsvAdinAm. pAvatte na vilokayanti saritAM rochiShNumuktAvalIm | shrImannAkatara~NgiNIM harajaTAjUTATavIvibhramAm || 90\-70|| saMsAro vividhAdhibAdhabadhiraH sArAyate mAnase niHsAro.api vapuShmatAM kalivR^ikagrAsIkR^itAnAM chiram | dR^iShTAyAM ghanasArapAthasi mahApuNyena yasyAM satAM sA sevyA na kuto bhavetsuradhunIsvargApavargodayA || 91\-71|| kvachiddhaMsashreNI sukhayati riraMsuH shrutisukhaM nadantI cheto no vipulapuline mantharagatiH | tadetasyA yo.arthI suratarulatA nAkataTinII sadA sadbhiH sevyA sakalapuruShArthAya kR^itibhiH || 92\-73|| yAmAsAdya trilokIjanamahitashivAvallabhArAmabhUmiM brahmAdInAM surANAM sukhavasatibhuvo maNDalaM maNDayantIm | no garbhe vyAluThanti kvachidapi manujA mAturutkrAntibhAja\- stAM kAshIM no bhajante kimiti sumatayo duHkhabhAraM vahante || 93\-38|| vidyante dvArakAdyA jagati kati na tA devatArAjadhAnyo yadyapyanyAstathApi skhaladamalajalAvartaga~NgAtara~NgA | kAshyevArAmakUjatpikashukachaTakAkrAntadikkAminInAM krIDAkAsArashAlA jayati munijanAnandakandaikabhUmiH || 94\-41|| kAshIyaM samala~NkR^itA nirupamasvargApagAvyomagA\- sthUlottAratara~NgabinduvilasanmuktAphalashreNibhiH | cha~nchachcha~nchalacha~ncharIkanikarArAgAmbarA rAjate kAsArasthavinidrapadmanayanA vishveshvarapreyasI || 95\-42|| vahniprAkArabuddhiM janayati valabhIvAsinAM nAgarANAM gandhAraNyaprasUtasphuTakusumachayaH kiMshukAnAM shukAnAm | cha~nchvAkAro vasante paramapadapadaM rAjadhAnI purAreH sA kAshyArAmaramyA jayati munijanAnandakandaikabhUmiH || 96\-43|| kiM kurmaH kiM bhajAmaH kimiha samudritaM sAdhanaM kiM vayasyAH saMsAronmUlanAya pratidivasamihAnarthasha~NkAvatAraH | bhrAtarj~nAtaM nidAnaM bhavabhayadalane sa~NgataM sajjnAM tAM kAshImAshrayAmo nirupamayashasaH svaHsravantyA vayasyAm || 97\-39|| bhuktiH kvApi na muktirastyabhimatA kvANyasti muktirna sA kAshyAmasti visheSha eva sutarAM shlAghyaM yadetadrUpam | sarvairuttamamadhyamAdhamajanairAsAdyate.anugrahA\- ddevasya tripuradviShaH suradhunIsnAnAvadAtavyayaiH || 98\-40|| santanye tridashApagAdipatanAdeva prayAgAdayaH prAleyAchalasambhavA bahuphalAH siddhAshramAH siddhayaH | yatrAghaughasahA bhavanti sudhiyAM dhyAneshvaraNAM chiraM muktAsheShabhiyAM vinidramanasAM kandAmbuparNAshinAm || 99\-51|| kedArasthAnamekaM ruchirataramumAnATyalIlAvanIkaM prAleyAdripradeshe prathitamatitarAmasti ga~NgAniveshe | khyAtaM nArAyaNasya trijagati badarInAma siddhAshramasya tatraivAnAdimUrtermunijanamanasAmanyadAnandamUrteH || 100\-50|| budhAnAM vairAgyaM sughaTayatu vairAgyashatakaM gR^ihasthAnAmekaM haripadasarojapraNayinAm | janAnAmAnandaM vitaratu nitAntaM suvishada\- trayaM sheShavyAkhyAgalitatamasAM shuddhamanasAm || 101\-103|| iti shrIbhartR^iharivirachitaM vij~nAnashatakaM chaturtham | ## This verse sequence is based on two books, one by Pathak with Gujarati translation and -number is based on that of Ghule with Sanskrit commentary, 101 in number. While Ghule's book has 103 verses, Pathak's book has selected resequenced 101 and 38 more as parishiShTa given below and appears to be expanded. ## || vij~nAnashataka parishiShTa|| aki~nchanasya dAntasya shAntasya samachetasaH | sadA santuShTamanasaH sarvAH sukhamayA dishaH || 1|| abhimatamahAmAnagranthiprabhedapaTIyasI gurutaragurugrAmAmbhojasphuTojjvalachandrikA | vipulavilasallajjAvallIvidArakuThArikA jaTharapiTharI duHpUreyaM karoti viDambanam || 2|| uttiShTha kShaNamekamudvaha guruM dAridryabhAraM sakhe shrAntastAvadahaM chiraM maraNajaM seve tvadIyaM sukham | ityukto dhanavarjitena sahasA gatvA smashAne shavo dAridryAnmaraNaM varaM varamiti j~nAtvaiva tUShNIM sthitaH || 3|| udanvachChannA bhUH sa cha nidhirapAM yojanashatam sadA pAnthaH pUShA gaganaparimANaM kalayati | iti prAyo bhAvAH sphuradavadhimudrAmukulitAH satAM praj~nonmeShaH punarayamasImA vijayate || 4|| etA hasanti cha rudanti cha kAryaheto\- rvishvAsayanti cha paraM na cha vishvasanti | tasmAnnareNa tu sushIlasamanvitena nAryaH smashAnaghaTikA iva varjanIyAH || 5|| kArkashyaM stanayordR^ishostaralatAlIkaM mukhe shlAghyate kauTilyaM kachasa~nchaye cha vadane mAndyaM trike sthUlatA | bhIrutvaM hR^idaye sadaiva kathitaM mAyAprayogaH priye yAsAM doShagaNaH sadA mR^igadR^ishAM tAH syuH pashUnAM priyAH || 6|| kadA vArANasyAmamarataTinIrodhasi vasan vasAnaH kaupInaM shirasi nidadhAno.a~njalipuTam | aye gaurInAtha tripurahara shambho trinayana prasIdetyAkroshannimiShamiva neShyAmi divasAn || 7|| gAtrairgirA cha vikalashchaTurIshvarANAM kurvannayaM prahasanasya naTaH kR^ito.asi | taM tvAM punaH palitakarNakabhAjamenaM nATyena kena naTayiShyati dIrghamAyuaH || 8|| chalA lakShmIshchalAH prANAshchale jIvitayauvane | chalAchalo cha saMsAre dharma eko hi nishchalaH || 9|| chetashchintaya mA ramAM sakR^idimAmasthAyinImAsthayA bhUpAlabhrukuTIraviharavyApArapaNyA~NganAm | kanyAka~nchukitAH pravishya bhavanadvArANi vArANasI\- rathyApa~NktiShu pANipAtrapatitAM bhikShAmapekShAmahe || 10|| tu~NgaM veshma sutAH satAmabhimatAH sa~NkhyAtigAH sampadaH kalyANI dayitA vayashcha navamityaj~nAnamUDho janaH | matvA vishvamanashvaraM nivishate saMsArakArAgR^ihe sandR^ishyaM kShaNabha~NguraM tadakhilaM dhanyastu sa.nnyasyati || 11|| na bhikShA duShprApA pathi mama mahArAmarachite phalaiH sampUrNA bhUrdvipamR^igasucharmApi vasanam | sukhairvA duHkhairvA sadR^ishaparipAkaH khalu tadA trinetraM kastyaktvA dhanalayamadAndhaM praNamati || 12|| no khaDgapravidAritaH karaTino nodvejitA vairiNa\- stanva~NgyA vipule nibaddhaphalake na krIDitaM lIlayA | no juShTaM girirAjanirjharajhaNajjhA~NkArakAraM vayaH kAlo.ayaM parapiNDalolupatayA kAkairiva preritaH || 13|| paribhramasi kiM vR^ithAkvachana chitta vishrAmyatAM svayaM bhavati yadyathA bhavati tattathA nAnyathA | atItamapi na smarannapi cha bhAvyasa~Nkalpaya\- nnatarkitagamAgamAnanubhavasva bhogAniha || 14|| pANiM pAtrayatAM nisargashuchinA bhaikSheNa santuShyatAM yatra kvApi niShIdatAM bahutR^iNaM vishvaM muhuH pashyatAm | atyAge.api tanorakhaNDaparamAnandAvabodhaspR^ihAM matyaH ko.api shivaprasAdasulabhAM sampatsyate yoginAm || 15|| pAtAlAnna vimochito bata balI nIto na mR^ityuH kShayaM no mR^iShTaM shashilA~nChanaM cha malinaM nonmUlitA vyAdhayaH | sheShasyApi dharAM vidhR^itya na kR^ito bhArAvatAraH kShaNaM chetaH satpuruShAbhimAnagaNanAM mithyA vahan lajjase || 16|| phalaM svechChAlabhyaM prativanamakhedaM kShitiruhAM payaH sthAne sthAne shishiramadhuraM puNyasaritAm | mR^idusparshA shayyA sulalitalatApallavamayI sahante santApaM tadapi dhaninAM dvAri kR^ipaNAH || 17|| bhikShA kAmdudhA dhenuH kanthA shItanivAriNI | achalA tu shiva bhaktirvibhavaiH kiM prayojanam || 18|| yadvaktraM muharIkShase na dhaninAM brUShe na chATuM mR^iShA naiShAM garvagiraH shR^iNoShi na punaH pratyAshayA dhAvasi | kAlo bAlatR^iNAni khAdasi sukhaM nidrAsi nidrAgame tanme brUhi kura~Nga kutra bhavatA kiM nAma taptaM tapaH || 19|| ye santoShasukhapramodamuditAsteShAM na bhinnA mudo ye tvanye dhanalobhasa~NkuladhiyasteShAM na tR^iShNA hatA | itthaM kasya kR^ite kR^itaH sa vidhinA tAdR^ikpadaM sampadAM svAtmanyeva samAptahemamahimA merurna me rochate || 20|| varNe sitaM shirasi vIkShya shiroruhANAM sthAnaM jarAparibhavasya tadeva puMsAm | AropitAsthishakalaM parihR^itya yAnti chANDAlakUpamiva dUrataraM taruNyaH || 21|| samArambhA bhagnAH kati na kativArA.Nstava pasho pipAsostuchChe.asmindraviNamR^igatR^iShNArNavajale | tathApi pratyAshA viramati na te.adyApi shatadhA na dIrNaM yachcheto niyatamashanigrAvaghaTitam || 22|| siMho balI dviradashUkaramAMsabhojI saMvatsareNa ratimeti kilaikavAram | pArAvataH kharashilAkaNamAtrabhojI kAmI bhavatyanudinaM vada ko.atra hetuH || 23|| chUDottaMsitachAruchandrakalikAcha~nchachChikhAbhAsvaro lIlAdagdhavilolakAmashalabhA shreyodashAgre sphuran | antaHsphUrjadapAramohatimiraprAgbhAramuchchATayaM\- shchetaH sadmani yoginAM vijayate j~nAnapradIpo haraH || 24|| bhikShAhAramadainyamapratisukhaM bhItichChidaM sarvadA durmAtsaryamadAbhimAnamathanaM duHkhaughavidhvaMsanam | sarvatrAnvahamaprayatnasulabhaM sAdhupriyaM pAvanaM shambhoH satramavAryamakShayanidhiM shaMsanti yogIshvarAH || 25|| bhogAstu~Ngatara~Ngabha~NgachapalAH prANAH kShaNadhvaMsina\- stokAnyevadinAni yauvanasukhaM prItiH priyeShvasthirA | tatsaMsAramasArameva nikhilaM buddhvA budhA bodhakA lokAnugrahapeshalena manasA yatnaH samAdhIyatAm || 26|| brahmendrAdimarudgaNAMstR^iNakaNAnyatra sthito manyate yatsvAdAdvirasA bhavanti vibhavAstrailokyarAjyAdayaH | bhogaH ko.api sa eka eva paramo nityodito jR^imbhate bho sAdho kShaNabha~Ngure taditare bhoge ratiM mA kR^ithAH || 27|| sA ramyA nagarI mahAnsa nR^ipatiH sAmantachakraM cha tat pArshve tasya cha sA vidagdhapariShattashchandrabimbAnanAH | utsiktaH sa cha rAjaputranivahaste bandinastAH kathAH sarvaM yasya vashAdagAtsmR^itipathaM kAlAya tasmai namaH || 28|| phalamalamashanAya svAdu pAnAya toyam shayanamavanipR^iShThaM valkale vAsasI cha | navadhanamadhupAnabhrAntasarvendriyANA\- mavinayamanumantaM notsahe durjanAnAm || 29|| ashImahi vayaM bhikShAmAshAvAso vasImahi | shayImahi mahIpR^iShThe kurvImahi kimIshvaraiH || 30|| ahau vA hAre vA balavati ripau vA suhR^idi vA maNau vA loShThe vA kusumashayane vA dR^ishadi vA | tR^iNe vA straiNe vA mama samadR^isho yAntu divasAH kvachitpuNyAraNye shiva shiva shiveti pralapataH || 31|| anAvartI kAlo vrajati sa vR^ithA tanna gaNitaM dashAstAstA soDhA vyasanashatasampAtavidhurAH | kiyadvA vakShyAmaH kimiva bata nAtmanyapakR^itaM tvayA yAvattAvatpunarapi tadeva vyavasitam || 32|| dadatu dadatu gAlIrgAlImanto bhavanto vayamapi tadabhAvAdgAlidAne.asamarthAH | jagati viditametaddIyate vidyamAnaM nahi shashakaviShANaM ko.api kasmai dadAti || 33|| bhavyaM bhuktaM tataH kiM kadashanamathavA vAsarAnte tataH kiM kaupInaM vA tataH kiM kimatha sitamahachchAmbaraM vA tataH kim | ekA bhAryA tataH kiM shataguNaguNitA koTirekA tataH kiM tveko bhrAntastataH kiM karituragashatairveShTito vA tataH kim || 34|| bhUH parya~Nko nijabhujalatA kandukaM khaM vitAnaM dIpashchAndro virativanitAlabdhasa~NgapramodaH | dikkAntAbhiH pavanachamarairvIjyamAnaH samantA\- dbhikShuH shete nR^ipa iva bhuvi tyaktasarvaspR^iho.api || 35|| saMmohayanti madayanti viDambayanti nirbhartsayanti ramayanti viShAdayanti | etAH pravishya sadayaM hR^idayaM narANAM kiM nAma vAmanayanA na samAcharanti || 36|| sthitiH puNye.araNye saha parichayo hanta hariNaiH phalairmedhyA vR^ittiH pratinadi cha talpAni dR^iShadaH | itIyaM sAmagrI bhavati harabhaktiM spR^ihayatAM vanaM vA gehaM vA sadR^ishamupashAntyekamanasAm || 37|| svAdiShThaM madhuno ghR^itAchcha rasavadyatprasravatyakShare daivI vAgamR^itAtmano rasavatastenaiva tR^iptA vayam | kukShau yAvadime bhavanti dhR^itaye bhikShAhR^itAH saktava\- stAvaddAsyakR^itArjanairna hi dhanairvR^ittiM samIhAmahe || 38|| ## Encoded and proofread by Sunder Hattangadi \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}