% Text title : raghuvansha5 % File name : raghuvansha5.itx % Category : major\_works, kAlidAsa % Location : doc\_z\_misc\_major\_works % Author : kalidasa % Transliterated by : Arvind Kolhatkar akolhatkar at rogers.com % Proofread by : Arvind Kolhatkar akolhatkar at rogers.com % Latest update : August 28, 2021 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Raghuvansha by Kalidas Chapter 5 ..}## \itxtitle{.. raghuva.nshaM sargaH 5 kAlidAsakR^itam ..}##\endtitles ## tamadhvare vishvajiti kShitIsha.n niHsheShavishrANitakoshajAtam | utpAtavidyo gurudakShiNArthI kautsaH prapede varatantushiShyaH || 5\-1|| sa mR^iNmaye vItahiraNmayatvAtpAtre nidhAyArghyamanarghashIlaH | shrutaprakAsha.n yashasA prakAshaH pratyujjagAmAtithimAtitheyaH || 5\-2|| tamarcayitvA vidhivadvidhij~nastapodhana.n mAnadhanAgrayAyI | vishA.npatirviShTarabhAjamArAtkR^itA~njaliH kR^ityavidityuvAca || 5\-3|| apyagraNIrmantrakR^itAmR^iShINA.n kushAgrabuddhe kushalI guruste | yatastvayA j~nAnamasheShamApta.n lokena caitanyamivoShNarashmeH || 5\-4|| kAyena vAcA manasAoi shashvadyatsa.nbhR^ita.n vAsavadhairyalo.api | ApAdyate na vyayamantarAyaiH kaccinmaharShestrividha.n tapastat || 5\-5|| AdhArabandhapramukhaiH prayatnaiH sa.nvardhitAnA.n sutanirvisheSham | kaccinna vAyvAdirupaplavo vaH shramacChidAmAshramapAdapAnAm || 5\-6|| kriyAnimitteshvapi vatsalatvAdabhagnakAmA munibhiH kusheShu | tada~NkashayyAchyutanAbhinAlA kaccinmR^igINAmanaghA prasUtiH || 5\-7|| nirvatyate yairniyamAbhiSheko yebhyo nivApA~njalayaH pitR^INAm | tAnyu~nChaShaShThA~NkitasaikatAni shivAni vastIrthajalAni kaccit || 5\-8|| nIvArapAkAdi kaDa.ngarIyairAmR^ishyate jAnapadairna kaccit | kAlopapannAtithikalpyabhAga.n vanya.n sharIrasthitisAdhana.n vaH || 5\-9|| api prasannena maharShiNA tva.n samyagvinIyAnumato gR^ihAya | kAlo hyaya.n sa.nkramitu.n dvitIya.n sarvopakArakShamamAshrama.n te || 5\-10|| tavArhato nAbhigamena tR^ipta.n mano niyogakriyayotsuka.n me | apyAj~nayA shAsiturAtmanA vA prApto.asi sa.nbhAvayitu.n vanAnmAm || 5\-11|| ityarghyapAtrAnumitavyayasya raghorudArAmapi gA.n nishamya | svArthopapatti.n prati durbalAshastamityavocadvaratantushiShyaH || 5\-12|| sarvatra no vArtamavehi rAjannAthe kutastvayyashubha.n prajAnAm | sUrye tapatyAvaraNAya dR^iShTeH kalpeta lokasya katha.n tamisrA || 5\-13|| bhaktiH pratIkShyeShu kulocitA te pUrvAnmahAbhAga tayAtisheShe | vyatItakAlastvahamabhyupetastvAmarthibhAvAditi me viShAdaH || 5\-14|| sharIramAtreNa narendra tiShThannAbhAsi tIrthapratipAditarddhiH | AraNyakopAttaphalaprasUtiH stambena nIvAra ivAvashiShTaH || 5\-15|| sthAne bhavAnekanarAdhipaH sannaki.ncanatva.n makhaja.n vyanakti | paryAyapItasya surairhimA.nshoH kalAkShayaH shlAghyataro hi vR^iddheH || 5\-16|| tadanyatastAvadananyakAryo gurvarthamAhartumaha.n yatiShye | svastyastu te nirgalitAmbugarbha.n sharadghana.n nArdati cAtako.api || 5\-17|| etAvaduktvA pratiyAtukAma.n shiShya.n maharShernR^ipatirniShidhya | ki.n vastu vidvangurave pradeya.n tvayA kiyadveti tamanvayu~Nkta || 5\-18|| tato yathAvadvihitAdhvarAya tasmai smayAveshavivarjitAya | varNAshramANA.n gurave sa varNI vicakShaNaH prastutamAcacakShe || 5\-19|| samAptavidyena mayA maharShirvij~nApito.abhUdgurudakShiNAyai | sa me cirAyAskhalitopacArA.n tA.n bhaktimevAgaNayatpurastAt || 5\-20|| nirbandhasa.njAtaruShArthakArshyamacintayitvA guruNAhamuktaH | vittasya vidyAparisa.nkhyayA me koTIshcatasro dasha cAhareti || 5\-21|| so.aha.n saparyAvidhibhAjanena matvA bhavanta.n prabhushabdasheSham | abhyutsahe sa.nprati noparoddhumalpetaratvAcChrutaniShkrayasya || 5\-22|| ittha.n dvijena dvijarAjakAntirAvedito vedavidA.n vareNa | enonivR^ittendriyavR^ittirena.n jagAda bhUyo jagadekanAthaH || 5\-23|| gurvarthamarthI shrutapAradR^ishvA raghoH sakAshAdanavApya kAmam | gato vadAnyAntaramityaya.n me mA bhUtparIvAdanavAvatAraH || 5\-24|| sa tva.n prashaste mahite madIye vasa.nshcaturtho.agnirivAgnigAre | dvitrANyahAnyarhasi soDhumarhan yAvadyate sAdhayitu.n tvadartham || 5\-25|| tatheti tasyAvitatha.n pratItaH pratyagrahItsa.ngaramagrajanmA | gAmAttasArA.n raghurapyavekShya niShkraShTumartha.n cakame kuberAt || 5\-26|| vasiShThamantrokShaNajAtprabhAvAdudanvadAkAshamahIdhareShu | marutsakhasyeva balAhakasya gatirvijaghne na hi tadrathasya || 5\-27|| athAdhishishye prayataH pradoShe ratha.n raghuH kalpitashastragarbham | sAmantasa.nbhAvanayaiva dhIraH kailAsanAtha.n tarasA jigIShuH || 5\-28|| prAtaH prayANAbhimukhAya tasmai savismayAH koShagR^ihe niyuktAH | hiraNmayI.n koShagR^ihasya madhye vR^iShTi.n shasha.nsuH patitA.n nabhastaH || 5\-29|| sa bhUpatirbhAsurahemarAshi.n labdha.n kuberAdabhiyAsyamAnAt | didesha kautsAya samastameva pAda.n sumeroriva vajrabhinnam || 5\-30|| janasya sAketanivAsinastau dvAvapyabhUtAnabhinandyasattvau | gurupradeyAdhikaniHspR^iho.arthI nR^ipo.arthikAmAdadhikapradashca || 5\-31|| athoShTravAmIshatavAhitArtha.n prajeshvara.n prItamanA maharShiH | spR^ishankareNAnatapUrvakAya.n sa.nprasthito vAcamuvAca kautsaH || 5\-32|| kimatra citra.n yadi kAmasUrbhUrvR^itte sthitasyAdhipateH prajAnAm | acintanIyastu tava prabhAvo manIShita.n dyaurapi yena dugdhA || 5\-33|| AshAsyamanyatpunaruktabhUta.n shreyA.nsi sarvANyadhijagmuShaste | putra.n labhasvAtmaguNAnurUpa.n bhavantamIDya.n bhavataH piteva || 5\-34|| ittha.n prayujyAshiShamagrajanmA rAj~ne pratIyAya guroH sakAsham | rAjApi lebhe sutamAshu tasmAdAlokamarkAdiva jIvalokaH || 5\-35|| brAhme muhUrte kila tasya devI kumArakalpa.n suShuve kumAram | ataH pitA brahmaNa eva nAmnA tamAtmajanmAnamaja.n cakAra || 5\-36|| rUpa.n tadojasvi tadeva vIrya.n tadeva naisargikamunnatatvam | na kAraNAtsvAdbibhide kumAraH pravartito dIpa iva pradIpAt || 5\-37|| utpAtavidya.n vidhivadgurubhyasta.n yauvanodbhedavisheShakAntam | shrIH sAbhilAShApi guroranuj~nA.n dhIreva kanyA piturAcakA~NkSha || 5\-38|| atheshvareNa krathakaishikAnA.n svaya.nvarArtha.n svasurindumatyAH | AptaH kumArAnayanotsukena bhojena dUto raghave visR^iShTaH || 5\-39|| ta.n shlAghyasa.nbandhamasau vicintya dArakriyAyogyadashashca putram | prasthApayAmAsa sasainyamenamR^iddhA.n vidarbhAdhiparAjadhAnIm || 5\-40|| tasyopakAryAracitopacArA vanyetarA jAnapadopadAbhiH | mArge nivAsA manujendrasUnorbabhUvurudyAnavihArakalpAH || 5\-41|| sa narmadArodhasi sIkarArdrairmarudbhirAnartitanaktamAle | niveshayAmAsa vila~NghitAdhvA klAnta.n rajodhUsaraketu sainyam || 5\-42|| athopariShTAdbhramarairbhramadbhiH prAksUcitAntaHsalilapraveshaH | nirdhautadAnAmalagaNDabhittirvanyaH saritto gaja unmamajja || 5\-43|| niHsheShavikShAlitadhAtunApi vaprakriyAmR^ikShavatastaTeShu | nIlordhvarekhAshabalena sha.nsandantadvayenAshmavikuNThitena || 5\-44|| sa.nhAravikShepalaghukriyeNa hastena tIrAbhimukhaH sashabdam | babhau sa bhindanbR^ihatastara.ngAnvAryargalAbha~Nga iva pravR^ittaH || 5\-45|| shailopamaH shaivalama~njarINA.n jAlAni karShannurasA sa pashcAt | pUrva.n tadutpIDitavArirAshiH saritpravAhastaTamutsasarpa || 5\-46|| tasyaikanAgasya kapolabhittyorjalAvagAhakShaNamekashAntA | vanyetarAnekapadarshanena punardidIpe madadurdinashrIH || 5\-47|| saptacChadakShIrakaTupravAhamasahyamAghrAya mada.n tadIyam | vila~NghitAdhoraNatIvrayatnAH senAgajendrA vimukhA babhUvuH || 5\-48|| sa cChinnabandhadrutayugyashUnya.n bhagnakShaparyastaratha.n kShaNena | rAmAparitrANavihastayodha.n senanivesha.n tumula.n cakAra || 5\-49|| tamApatanta.n nR^ipateravadhyo vanyaH karIti shrutavAnkumAraH | nirvartayiShyanvishikhena kumbhe jaghAna nAtyAyatakR^iShTashAr~NgaH || 5\-50|| sa viddhamAtraH kila nAgarUpamutsR^ijya tadvismitasainyadR^iShTaH | sphuratprabhAmaNDalamadhyavarti kAnta.n vapurvyomacaraH prapede || 5\-51|| atha prabhAvopanataiH kumAra.n kalpadrumotthairavakIrya puShpaiH | uvAca vAgmI dashanaprabhAbhiH sa.nvardhitoraHsthalatArahAraH || 5\-52|| mata~NgashApAdavalepamUlAdavAptavAnasmi mata~Ngajatvam | avehi gandharvapatestanUja.n priya.nvada.n mA.n priyadarshanasya || 5\-53|| sa cAnunItaH praNatena pashcAnmayA maharShirmR^idutAmagacChat | uShNatvamagnyAtapasa.nprayogAcChaitya.n hi yatsA prakR^itirjalasya || 5\-54|| ikShvAkuva.nshaprabhavo yadA te bhetsyatyajaH kumbhamayomukhena | sa.nyokShyase svena vapurmahimnA tadetyavocatsa taponidhirmAm || 5\-55|| sa.nmocitaH sattvavatA tvayAha.n shApAcciraprArthitadarshanena | pratipriya.n cedbhavato na kuryA.n vR^ithA hi me syAtsvapadopalabdhiH || 5\-56|| sa.nmohana.n nAma sakhe mamAstra.n prayogasa.nhAravibhaktamantram | gAndharvamAdatsva yataH prayokturna cArihi.nsA vijayashca haste || 5\-57|| ala.n hriyA mA.n prati yanmuhUrta.n dayAparo.abhUH praharannapi tvam | tasmAdupacChandayati prayojya.n mayi tvayA na pratiShedharaukShyam || 5\-58|| tathetyupaspR^ishya payaH pavitra.n somodbhavAyAH sarito nR^isomaH | uda~NmukhaH so.astravidastramantra.n jagrAha tasmAnnigR^ihItashApAt || 5\-59|| eva.n tayoradhvani daivayogAdAseduShoH sakhyamacintyahetu | eko yayau caitrarathapradeshAnsaurAjyaramyAnaparo vidarbhAn || 5\-60|| ta.n tasthivA.nsa.n nagaropakaNThe tadAgamArUDhagurupraharShaH | pratyujjagAma krathakaishikendrashcandra.n pravR^iddhormirivormimAlI || 5\-61|| praveshya caina.n punaragrayAyI nIcaistathopAcaradarpitashrIH | mene yathA tatra janaH sameto vaidarbhamAgantumaja.n gR^ihesham || 5\-62|| tasyAdhikArapuruShaiH praNataiH pradiShTA.n prAgdvAravediviniveshitapUrNakumbhAm| ramyA.n raghupratinidhiH sa navopakAryA.n bAlyAtparAmiva dashA.n madano.adhyuvAsa || 5\-63|| tatra svaya.nvarasamAhR^itarAjaloka.n kanyAlalAma kamanIyamajasya lipsoH| bhAvAvabodhakaluShA dayiteva rAtrau nidrA cireNa nayanAbhimukhI babhUva || 5\-64|| ta.n karNabhUShaNanipIDitapIvarA.nsa.n shayyottaracChadavimardakR^ishA~NgarAgam | sUtAtmajAH savayasaH prathitaprabodha.n prAbodhayannuShasi vAgbhirudAravAcaH || 5\-65|| rAtrirgatA matimatA.n vara mu~nca shayyA.n dhAtrA dvidhaiva nanu dhUrjagato vibhaktA | tAmekatastava bibharti gururvinidra- stasyA bhavAnaparadhuryapadAvalambI || 5\-66|| nidrAvashena bhavatApyanavekShamANA paryutsukatvamabalA nishi khaNDiteva | lakShmIrvinodayati yena digantalambI so.api tvadAnanaruci.n vijahAti candraH || 5\-67|| tadvalgunA yugapadunmiShitena tAvat- sadyaH parasparatulAmadhirohatA.n dve | praspandamAnaparuShetaratAramanta- shcakShustava pracalitabhramara.n ca padmam || 5\-68|| vR^intAcChlatha.n harati puShpamanokahAnA.n sa.nsR^ijyate sarasijairaruNA.nshubhinnaiH | svAbhAvika.n paraguNena vibhAtavAyuH saurabhyamIpsuriva te mukhamArutasya || 5\-69|| tAmrodareShu patita.n tarupallaveShu nirdhautahAragulikAvishada.n himAmbhaH AbhAti labdhaparabhAgatayAdharoShThe lIlAsmita.n sadashanArciriva tvadIyam || 5\-70|| yAvatpratApanidhirAkramate na bhAnu- rahnAya tAvadaruNena tamo nirastam | AyodhanAgrasaratA.n tvayi vIra yAte ki.n vA ripU.nstava guruH svayamucChinatti || 5\-71|| shayyA.n jahatyubhayapakShavinItanidrAH stamberamA mukharashR^i~NkhalakarShiNaste | yeShA.n vibhAti taruNAruNarAgayogA- dbhinnAdrigairikataTA iva dantakoshAH || 5\-72|| dIrgheShvamI niyamitAH paTamaNDapeShu nidrA.n vihAya vanajAkSha vanAyudeshyAH | vaktroShmaNA malinayanti purogatAni lehyAni saindhavashilAshakalAni vAhAH || 5\-73|| bhavati viralabhaktirmlAnapuShpopahAraH svakiraNapariveShodbhedashUnyAH pradIpAH | ayamapi ca gira.n nastvatprabodhaprayuktA- manuvadati shukaste ma~njuvAkpa~njarasthaH || 5\-74|| iti viracitavAgbhirbandiputraiH kumAraH sapadi vigatanidrastalpamujjhA.ncakAra | madapaTuninadadbhirbodhito rAjaha.nsaiH suragaja iva gA~Nga.n saikata.n supratIkaH || 5\-75|| atha vidhimavasAyya shAstradR^iShTa.n divasamukhocitama~ncitAkShipakShmA | kushalaviracitAnukUlaveshaH kShitipasamAjamagAtsvaya.nvarastham || 5\-76|| iti shrIkAlidAsakR^ite raghuva.nshe mahAkAvye pa~ncamaH sargaH || ## \medskip\hrule\medskip Encoded and Proofread by Arvind Kolhatkar akolhatkar at rogers.com \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}