% Text title : raghuvansha sarga 13 % File name : raghuvansha13.itx % Category : major\_works, kAlidAsa % Location : doc\_z\_misc\_major\_works % Author : kalidasa % Transliterated by : Arvind Kolhatkar akolhatkar at rogers.com % Proofread by : Arvind Kolhatkar akolhatkar at rogers.com % Latest update : September 09, 2005 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Raghuvansha 13 by Kalidas ..}## \itxtitle{.. raghuva.nshaM sargaH 13 kAlidAsakR^itam ..}##\endtitles ## athAtmanaH shabdaguNa.n guNadnyaH pada.n vimAnena vigAhamAnaH | ratnAkara.n vIkShya mithaH sa jAyA.n rAmAbhidhAno harirityuvAcha || 13\-1|| vaidehi pashya.a.amalayAdvibhakta.n matsetunA phenilamamburAshim ChAyApatheneva sharatprasannamAkAshamAviShkR^itachArutAram || 13\-2|| guroryiyakShoH kapilena medhye rasAtala.n sa.nkramite tura.nge | tadarthamurvImavadhArayadbhiH pUrvaiH kilAya.n parivardhito naH || 13\-3|| garbha.n dadhatyarkamarIchayo.asmAdvivR^iddhimatrAshnuvate vasUni | abindhana.n vahnimasau bibharti prahlAdana.n jyotirajanyanena || 13\-4|| tA.n tAmavasthA.n pratipadyamAna.n sthita.n dasha vyApa disho mahimnA | viShNorivAsyAnavadhAraNIyamIdR^iktayA rUpamiyattAyA vA || 13\-5|| nAbhiprarUDhAmburuhAsanena sa.nstUyamAnaH prathamena dhAtrA | amu.n yugAntochitayoganidraH sa.nhR^itya lokAnpuruSho.adhishete || 13\-6|| pakShachChidA gotrabhidAttagandhAH sharaNyamena.n shatasho mahIdhrAH | nR^ipA ivopaplavinaH parebhyo dharmottara.n madhyamamAshrayante || 13\-7|| rasAtalAdAdibhavena pu.nsA bhuvaH prayuktodvahanakriyAyAH | asyAchChamambhaH pralayapravR^iddha.n muhUrtavaktrAbharaNa.n babhUva || 13\-8|| mukhArpaNeShu prakR^itipragalbhAH svaya.n tara.ngAdharadAnadakShaH | ananyasAmAnyakalatravR^ittiH pibatyasau pAyayate cha sindhuH || 13\-9|| sasatvamAdAya nadImukhAmbhaH sa.nmIlayanto vivR^itAnanatvAt | amI tirobhistimayaH sarandhrairUdhva.n vitanvanti jalapravAhAn || 13\-10|| mAta.nganakraiH sahasotpatadbhirbhinnAndvidhA pashya samudraphenAn | kapolasa.nsarpitayA ya eShA.n vrajanti karNakShaNachAmaratvam || 13\-11|| velAnilAya prasR^itA bhuja.ngA vahormivisphUrjathunirvisheShAH | sUryA.nshusa.nparkavivR^iddharAgairvyajyanta ete maNibhiH phaNasthaiH || 13\-12|| tavAdharaspardhiShu vidrumeShu paryastametatsahasormivegAt | UrdhvA~Nkuraprotamukha.n katha.nchitkleshAdapakrAmati sha~NkhayUtham || 13\-13|| pravR^ittamAtreNa payA.nsi pAtumAvartavegAdbhramatA ghanena | AbhAti bhUyiShThamaya.n samudraH pramathyamAno giriNeva bhUyaH || 13\-14|| dUrAdayashchakranibhasya tanvI tamAlatAlIvanarAjinIlA | AbhAti velA lavaNAmburAsherdhArAnibaddheva kala~NkarekhA || 13\-15|| velAnilaH ketakareNubhiste sa.nbhAvayatyAnanamAyatAkShi | mAmakShama.n maNDalakAlahAnervettIva bimbAdharabaddhatR^iShNam || 13\-16|| ete vaya.n saikatabhinnashuktiparyastamuktApaTala.n payodheH | prAptA muhUrtena vimAnavegAtkUla.n phalAvarjitapUgamAlam || 13\-17|| kuruShva tAvatkarabhoru pashchAnmArge mR^igaprekShiNi dR^iShTipAtam | eShA vidUrIbhavataH samudrAtsakAnanA niShpatatIva bhUmiH || 13\-18|| kvachitpathA sa.ncharate surANA.n kvachidghanAnA.n patatA.n kvachichcha | yathAvidho me manaso.abhilAShaH pravartate pashya tathA vimAnam || 13\-19|| asau mahendradvipadAnagandhistrimArgagAvIchivimardashItaH | AkAshavAyurdinayauvanotthAnAchAmati svedalavAnmukhe te || 13\-20|| kareNa vAtAyanalambitena spR^iShTastvayA chaNDi kutUhalinyA | Amu~nchatIvAbharaNa.n dvitIyamudbhinnavidyudvalayo ghanaste || 13\-21|| amI janasthAnamapoDhavighna.n matvA samArabdhanavoTajAni | adhyAsate chIrabhR^ito yathAsva.n chirojjhitAnyAshramamaNDalAni || 13\-22|| saiShA sthalI yatra vichinvatA tvA.n bhraShTa.n mayA nUpuramekamurvyAm | adR^iShyata tvachcharaNAravindavishleShaduHkhAdiva baddhamaunam || 13\-23|| tva.n rakShasA bhIru yato.apanItA ta.n mArgametAH kR^ipayA latA me | adarshayanvaktumashaknuvatyaH shAkhAbhirAvarjitapallavAbhiH || 13\-24|| mR^igyashcha darbhA~NkuranirvyapekShAstavAgatidnya.n samabodhayanmAm | vyApArayantyo dishi dakShiNasyAmutpakSharAjIni vilochanAni || 13\-25|| etadgirermAlyavataH purastAdAvirbhatyambaralekhi shR^i~Ngam | nava.n payo yatra ghanairmayA cha tvadviprayogAshru sama.n visR^iShTam || 13\-26|| gandhashcha dhArAhatapalvalAnA.n kAdambamardhodgatakesara.n cha | snigdhAshcha kekAH shikhinA.n babhUvuryasminnasahyAni vinA tvayA me || 13\-27|| pUrvAnubhUta.n smaratA cha yatra kampottara.n bhIru tavopagUDham | guhAvisArINyativAhitAni mayA katha.nchidghanagarjitAni || 13\-28|| AsArasiktakShitibAShpayogAnmAmakShiNodyatra vibhinnakoshaiH | viDambyamAnA navakandalaiste vivAhadhUmAruNalochanashrIH || 13\-29|| upAntavAnIravanopagUDhAnyAlakShapAriplavasArasAni | dUrAvatIrNA pibatIva khedAdamUni pampAsalilAni dR^iShTiH || 13\-30|| atrAviyuktAni ratha~NganAmnAmanyonyadattotpalakesarANi | dvandvAni dUrAntaravartinA te mayA priye sasmitamIkShitAni || 13\-31|| imA.n taTAshokalatA.n cha tanvI.n stanAbhirAmastabakAbhinamrAm | tvatprAptibuddhyA parirabdhukAmaH saumitriNA sAshruraha.n niShiddhaH || 13\-32|| amUrvimAnAntaralambinInA.n shrutvA svana.n kA~nchanaki~NkiNInAm | pratyudvrajantIva khamutpatantyo godAvarIsArasapa~NktayastvAm || 13\-33|| eShA tvayA peshalamadhyayApi ghaTAmbusa.nvardhitabAlachUtA | AnandayatyunmukhakR^iShNasArA dR^iShTA chirAtpa~nchavaTI mano me || 13\-34|| atrAnugoda.n mR^igayAnivR^ittastara.ngavAtena vinItakhedaH | rahastvadutsa~NganiShaNNamUrdhA smarAmi vAnIragR^iheShu suptaH || 13\-35|| bhrUbhedamAtreNa padAnmaghonaH prabhra.nshayA.n yo nahuSha.n chakAra | tasyAvilAmbhaHparishuddhihetorbhaumo muneH sthAnaparigraho.ayam || 13\-36|| tretAgnidhUmAgramanindyakIrtestasyedamAkrAntavimAnamArgam | ghrAtvA havirgandhi rajovimuktaH samashnute me laghimAnamAtmA || 13\-37|| etanmumunermAnini shAtakarNeH pa~nchApsaro nAma vihAravAri | AbhAti paryantavana.n vidUrAnmeghAntarAlakShyamivendubimbam || 13\-38|| purA sa darbhA~NkuramAtravR^ittishcharanmR^igaiH sArdhamR^iShirmaghonA | samAdhibhItena kilopanItaH pa~nchApsaroyauvanakUTabandham || 13\-39|| tasyAyamantarhitasaudhabhAjaH prasaktasa.ngItamR^ida~NgaghoShaH | viyadgataH puShpakachandrashAlAH kShaNa.n pratishrunmukharAH karoti || 13\-40|| havirbhujAmedhavatA.n chaturNA.n madhye lalATa.ntapasaptasaptiH | asau tapasyatyaparastapasvI nAmnA sutIkShNashcharitena dAntaH || 13\-41|| amu.n sahAsaprahitekShaNAni vyAjArdhasa.ndarshitamekhalAni | nAla.n vikartu.n janitendrasha~Nka.n surA~NganAvibhramacheShTitAni || 13\-42|| eSho.akShamAlAvalaya.n mR^igANA.n kaNDUyitAra.n kushasUchilAvam | sabhAjane me bhujamUrdhvabAhuH savyetara.n prAdhvamitaH prayu~Nkte || 13\-43|| vAcha.nyamatvAtpraNati.n mamaiSha kampena ki~nchitpratigR^ihya mUrdhnaH | dR^iShTi.n vimAnavyavadhAnamuktA.n punaH sahasrArchiShi sa.nnidhatte || 13\-44|| adaH sharaNya.n sharabha~NganAmnastapovana.n pAvanamAhitAgneH | chirAya sa.ntarpya samidbhiragni.n yo mantrapUtA.n tanumapyahauShIt || 13\-45|| ChAyAvinItAdhvaparishrameShu bhUyiShThasa.nbhAvyaphaleShvamIShu | tasyAtithInAmadhunAsaparyA sthitA suputreShviva pAdapeShu || 13\-46|| dhArAsvanodgAridarImukho.asau shR^i~NgA~NgalagnAmbujavaprapa~NkaH | badhnAti me bandhuragAtri chakShurdR^iptaH kakudmAniva chitrakUTaH || 13\-47|| eShA prasannastimitapravAhA saridvidUrAntarabhAvatanvI | mandAkinI bhAti nagopakaNThe muktAvalI kaNThagateva bhUmeH || 13\-48|| aya.n sujAto.anugira.n tamAlaH pravAlamAdAya sugandhi yasya | yavA~NkurApANDukapolashobhI mayAvata.nsaH parikalpitaste || 13\-49|| anigrahatrAsavinItasattvamapuShpali~NgAtphalabandhivR^ikSham | vana.n tapaHsAdhanametadatrerAviShkR^itodagrataraprabhAvam || 13\-50|| atrAbhiShekAya tapodhanAnA.n saptarShihastoddhR^itahemapadmAm | pravartayAmAsa kilAnasUyA trisrotasa.n tryambakamaulimAlAm || 13\-51|| vIrAsanairdhyAnajuShAmR^iShINAmamI samadhyAsitavedimadhyAH | nivAtaniShkampatayA vibhAnti yogAdhirUDhA iva shAkhino.api || 13\-52|| tvayA purastAdupayAchito yaH so.aya.n vaTaH shyAma iti pratItaH | rAshirmaNInAmiva gAruDAnA.n sapadmarAgaH phalito vibhAti || 13\-53|| kvachitprabhAlepibhirindranIlairmuktAmayI yaShTirivAnuviddhA | anyatra mAlA sitapa~NkajAnAmindIvarairutkhachitAntareva || 13\-54|| kvachitkhagAnA.n priyamAnasAnA.n kAdambasa.nsargavatIva pa~NktiH | anyatra kAlAgurudatApatrA bhaktirbhuvashchandanakalpiteva || 13\-55|| kvachitprabhA chAndramasI tamobhishChAyAvilInaiH shabalIkR^iteva | anyatra shubhrA sharadabhralekhA randhreShvivAlakShyanabhaHpradeshA || 13\-56|| kvachichcha kR^iShNoragabhUShaNeva bhasmA~NgarAgA tanurIshvarasya | pashyAnavadyA~Ngi vibhAti ga~NgA bhinnapravAhA yamunAtara~NgaiH || 13\-57|| samudrapatyorjalasa.nnipAte pUtAtmanAmatra kilAbhiShekAt | tattvAvabodhena vinApi bhUyastanutyajA.n nAsti sharIrabandhaH || 13\-58|| pura.n niShAdAdhipaterida.n tadyasminmayA maulimaNi.n vihAya | jaTAsu baddhAsvarudatsumantraH kaikeyi kAmAH phalitAstaveti || 13\-59|| payodharaiH puNyajanA~NganAnA.n nirviShTahemAmbujareNu yasyAH | brAhma.n saraH kAraNamAptavAcho buddherivAvyaktamudAharanti || 13\-60|| jalAni yA tIranikhAtayUpA vahatyayodhyAmanu rAjadhAnIm | tura.ngamedhAvabhR^ithAvatIrNairikShvAkubhiH puNyatarIkR^itAni || 13\-61|| yA.n saikatotsa~NgasukhochitAnA.n prAjyaiH payobhiH parivardhitAnAm | sAmAnyadhAtrImiva mAnasa.n me sa.nbhAvayatyuttarakosalAnAm || 13\-62|| seya.n madIyA jananIva tena mAnyena rAdnyA sarayUrviyuktA | dUre vasanta.n shishirAnilairmA.n tara.ngahastairupagUhatIva || 13\-63|| viraktasa.ndhyAkapisha.n parastAdyato rajaH pArthivamujjihIte | sha~Nke hanUmatkathitapravR^ittiH pratyudgato mA.n bharataH sasainyaH || 13\-64|| addhA shriya.n pAlitasa.ngarAya pratyarpayiShyatyanaghA.n sa sAdhuH | hatvA nivR^ittAya mR^idhe kharAdInsa.nrakShitA.n tvAmiva lakShmaNo me || 13\-65|| asau puraskR^itya guru.n padAtiH pashchAdavasthApitavAhinIkaH | vR^iddhairamAtyaiH saha chIravAsA mAmarghyapANirbharato.apyupaiti || 13\-66|| pitrA visR^iShTA.n madapekShayA yaH shriya.n yuvApya~NkagatAmabhoktA | iyanti varShANi tayA sahogramabhyasyatIva vratamAsidhAram || 13\-67|| etAvaduktavati dAsharathau tadIyA\- michChA.n vimAnamadhidevatayA viditvA | jyotiShpathAdavatAra savismayAbhi\- rudvIkShita.n prakR^itibhirbharatAnugAbhiH || 13\-68|| tasmAtpuraHsarabibhIShaNadarshanena sevAvichakShaNaharIshvaradattahastaH | yAnAdavAtaradadUramahItalena mArgeNa bha~NgirachitasphaTikena rAmaH || 13\-69|| ikShvAkuva.nshagurave prayataH praNamya sa bhrAtara.n bharatamarghyaparigrahAnte | paryashrurasvajata mUrdhani chopajaghrau tadbhaktyapoDhapitR^irAjyamahAbhiSheke || 13\-70|| shmashrupravR^iddhijanitAnanavikriyA.nshcha plakShAnprarohajaTilAniva mantrivR^iddhAn | anvagrahItpraNavataH shubhadR^iShTipAtai\- rvAtAnuyogamadhurAkSharayA cha vAchA || 13\-71|| durjAtabandhurayamR^ikShaharIshvaro me paulastya eSha samareShu puraHprahartA | ityAdR^itena kathitau raghunandanena vyutkramya lakShmaNamubhau bharato vavande || 13\-72|| saumitriNA tadanu sa.nsasR^ije sa chaina\- mutthApya namrashirasa.n bhR^ishamAlili~Nga | rUDhendrajitpraharaNavraNakarkashena klishyannivAsya bhujamadhyamurasthalena || 13\-73|| rAmAdnyayA harichamUpatayastadAnI.n kR^itvA manuShyavapurAruruhurgajendrAn | teShu kSharatsu bahudhA madavAridhArAH shailAdhirohaNasukhAnyupalebhireme || 13\-74|| sAnuplavaH prabhurapi kShaNadAcharANA.n bheje rathAndasharathaprabhavAnushiShTaH | mAyAvikalparachitairapi ye tadIyai\- rna syandanaistulitakR^itrimabhaktishobhAH || 13\-75|| bhUyastato raghupatirvilasatpatAka\- madhyAsta kAmagati sAvarajo vimAnam | doShAtana.n budhabR^ihaspatiyogadR^ishya\- stArApatistaralavidyudivAbhravR^indam || 13\-76|| tatreshvareNa jagatA.n pralayAdivorvI.n varShAtyayena ruchamabhraghanAdivendoH| rAmeNa maithilasutA.n dashakaNThakR^ichChrA\- tpratyuddhR^itA.n dhR^itimatI.n bharato vavande || 13\-77|| la~NkeshvarapraNatibha~NgadR^iDhavrata.n ta\- dvandya.n yuga.n charaNayorjanakAtmajAyAH | jeShThAnuvR^ittijaTila.n cha shiro.asya sAdho\- ranyonyapAvanamabhUdubhaya.n sametya || 13\-78|| kroshArdha.n prakR^itipuraHsareNa gatvA kAkutsthaH stimitajavena puShpakeNa | shatrughnaprativihitopakAryamAryaH sAketopavanamudAramadhyuvAsa || 13\-79|| iti shrIraghuva.nshe mahAkAvye kavishrIkAlidAsakR^itau daNDakApratyAgamano nAma trayodashaH sargaH || ## \medskip\hrule\medskip Encoded and Proofread by Arvind Kolhatkar akolhatkar at rogers.com \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}