% Text title : Raghuvansha sarga 1 % File name : raghuvansha1.itx % Category : major\_works, kAlidAsa % Location : doc\_z\_misc\_major\_works % Author : Kavi Kalidas % Transliterated by : Mrs. D. H. Rao % Proofread by : Arvind Kolhatkar akolhatkar at rogers.com % Latest update : January 21, 2005 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Raghuvansha by Kalidas Chapter 1 ..}## \itxtitle{.. raghuva.nshaM sargaH 1 kAlidAsakR^itam ..}##\endtitles ## vAgarthAviva sa.npR^iktau vAgarthapratipattaye | jagataH pitarau vande pArvatIparameshvarau || 1\-1|| kva sUryaprabhavo va.nshaH kva chAlpaviShayA matiH | titIrShurdustara.n mohAduDupenAsmi sAgaram || 1\-2|| mandaH kaviyashaH prArthI gamiShyAmyupahAsyatAm | prA.nshulabhye phale lobhAdudbAhuriva vAmanaH || 1\-3|| athavA kR^itavAgdvAre va.nshe.asminpUrvasUribhiH | maNau vajrasamutkIrNe sUtrasyevAsti me gatiH || 1\-4|| so.ahamAjanmashuddhAnAmAphalodayakarmaNAm | AsamudrakShitIshAnAmAnAkarathavartmanAm || 1\-5|| yathAvidhihutAgnInA.n yathAkAmArchitArthinAm | yathAparAdhadaNDAnA.n yathAkAlaprabodhinAm || 1\-6|| tyAgAya sa.nbhR^itArthAnA.n satyAya mitabhAShiNAm | yashase vijigIShUNA.n prajAyai gR^ihamedhinAm || 1\-7|| shaishave.abhyastavidyAnA.n yauvane viShayaiShiNAm | vArddhake munivR^ittInA.n yogenAnte tanutyajAm || 1\-8|| raghUNAmanvaya.n vakShye tanuvAgvibhavo.api san | tadguNaiH karNamAgatya chApalAya prachoditaH || 1\-9|| ta.n santaH shrotumarhanti sadasadvyaktihetavaH . hemnaH sa.nlakShyate hyagnau vishuddhiH shyAmikA.api vA || 1\-10|| vaivasvato manurnAma mAnanIyo manIShiNAm | AsInmahIkShitAmAdyaH praNavashChandasAmiva || 1\-11|| tadanvaye shuddhimati prasUtaH shuddhimattaraH | dilIpa iti rAjendurinduH kShIranidhAviva || 1\-12|| vyUDhorasko vR^iShaskandhaH shAlaprA.nshurmahAbhujaH | AtmakarmakShama.n deha.n kShAtro dharma ivAshritaH || 1\-13|| sarvAtiriktasAreNa sarvatejo.abhibhAvinA | sthitaH sarvonnatenorvI.n krAntvA merurivAtmanA || 1\-14|| AkArasadR^ishapraj~naH praj~nayA sadR^ishAgamaH | AgamaiH sadR^ishArambha ArambhasadR^ishodayaH || 1\-15|| bhImakAntairnR^ipaguNaiH sa babhUvopajIvinAm | adhR^iShyashchAbhigamyashcha yAdoratnairivArNavaH || 1\-16|| rekhAmAtramapi kShuNNAdA manorvartmanaH param | na vyatIyuH prajAstasya niyanturnemivR^ittayaH || 1\-17|| prajAnAmeva bhUtyartha.n sa tAbhyo balimagrahIt | sahasraguNamutsraShTumAdatte hi rasa.n raviH || 1\-18|| senA parichChadastasya dvayamevArthasAdhanam | shAstreShvakuNThitA buddhirmaurvI dhanuShi chAtatA || 1\-19|| tasya sa.nvR^itamantrasya gUDhAkAre~Ngitasya cha | phalAnumeyAH prArambhAH sa.nskArAH prAktanA iva || 1\-20|| jugopAtmAnamatrastaH bheje dharmamanAturaH | agR^idhnurAdade so.arthamasaktaH sukhamanvabhUt || 1\-21|| j~nAne mauna.n kShamA shaktau tyAge shlAghAviparyayaH | guNA guNAnubandhitvAttasya saprasavA iva || 1\-22|| anAkR^iShTasya viShayairvidyAnA.n pAradR^ishvanaH | tasya dharmaraterAsIdvR^iddhatva.n jarasA vinA || 1\-23|| prajAnA.n vinayAdhAnAdrakShaNAdbharaNAdapi | sa pitA pitarastAsA.n kevala.n janmahetavaH || 1\-24|| sthityai daNDayato daNDyAnpariNetuH prasUtaye | apyarthakAmau tasyAstA.n dharma eva manIShiNaH || 1\-25|| dudoha gA.n sa yaj~nAya sasyAya maghavA divam | sampadviniyamenobhau dadhaturbhuvanadvayam || 1\-26|| na kilAnunayustasya rAjAno rakShituryashaH | vyAvR^ittA yatparasvebhyaH shrutau taskaratA sthitA || 1\-27|| dveShyo.api sammataH shiShTastasyArtasya yathauShadham | tyAjyo duShTaH priyo.apyAsIda~NgulIvoragakShatA || 1\-28|| ta.n vedhA vidadhe nUna.n mahAbhUtasamAdhinA | tathA hi sarve tasyAsanparArthaikaphalA guNAH || 1\-29|| sa velAvapravalayA.n parikhIkR^itasAgarAm | ananyashAsanAmurvI.n shashAsaikapurImiva || 1\-30|| tasya dAkShiNyarUDhena nAmnA magadhava.nshajA | patnI sudakShiNetyAsIdadhvarasyeva dakShiNA || 1\-31|| kalatravantamAtmAnamavarodhe mahatyapi | tayA mene manasvinyA lakShmyA cha vasudhAdhipaH || 1\-32|| tasyAmAtmAnurUpAyAmAtmajanmasamutsukaH | vilambitaphalaiH kAla.n sa ninAya manorathaiH || 1\-33|| santAnArthAya vidhaye svabhujAdavatAritA | tena dhUrjagato gurvI sachiveShu nichikShipe || 1\-34|| athAbhyarcha vidhAtAra.n prayatau putrakAmayA | tau dampatI vasiShThasya gurorjagmaturAshramam || 1\-35|| snigdhagambhIranirghoShameka.n syandanamAshritau | prAvR^iSheNya.n payovAha.n vidyudairAvatAviva || 1\-36|| mA bhUdAshramapIDeti parimeyapurassarau | anubhAvavisheShAttu senAparivR^itAviva || 1\-37|| sevyamAnau sukhasparshaiH shAlaniryAsagandhibhiH | puShpareNUtkirairvAtairAdhUtavanarAjibhiH || 1\-38|| manobhirAmAH shR^iNvantau rathanemisvanonmukhaiH | ShaDjasa.nvAdinIH kekA dvidhA bhinnAH shikhaNDibhiH || 1\-39|| parasparAkShisAdR^ishyamadUrojjhitavartmasu | mR^igadvandveShu pashyantau syandanAbaddhadR^iShTiShu || 1\-40|| shreNIbandhAdvitanvadbhirastambhA.n toraNasrajam | sArasaiH kalanirhrAdaiH kvachidunnamitAnanau || 1\-41|| pavanasyAnukUlatvAtprArthanAsiddhisha.nsinaH | rajobhisturagotkIrNairaspR^iShTAlakaveShTanau || 1\-42|| sarasIShvaravindAnA.n vIchivikShobhashItalam | Amodamupajighrantau svaniHshvAsAnukAriNam || 1\-43|| grAmeShvAtmavisR^iShTeShu yUpachihneShu yajvanAm | amoghAH pratigR^ihNantAvarghyAnupadamAshiShaH || 1\-44|| haiya~NgavInamAdAya ghoShavR^iddhAnupasthitAn | nAmadheyAni pR^ichChantau vanyAnA.n mArgashAkhinAm || 1\-45|| kApyabhikhyA tayorAsIdvrajatoH shuddhaveShayoH | himanirmuktayoryoge chitrAchandramasoriva || 1\-46|| tattadbhUmipatiH patnyai darshayanpriyadarshanaH | api la~NghitamadhvAna.n bubudhe na budhopamaH || 1\-47|| sa duShprApayashAH prApadAshrama.n shrAntavAhanaH | sAya.n sa.nyaminastasya maharShermahiShIsakhaH || 1\-48|| vanAntarAdupAvR^ittaiH samitkushaphalAharaiH | pUryamANamadR^ishyAgnipratyudyAtyaistapasvibhiH || 1\-49|| AkIrNamR^iShipatnInAmuTajadvArarodhibhiH | apatyairiva nIvArabhAgadheyochitairmR^igaiH || 1\-50|| sekAnte munikanyAbhistatkShaNojjhitavR^ikShakam | vishvAsAya viha~NgAnAmAlavAlAmbupAyinam || 1\-51|| AtapAtyayasa.nkShiptanIvArAsu niShAdibhiH | mR^igairvartitaromanthamuTajA~NganabhUmiShu || 1\-52|| abhyutthitAgnipishunairatithInAshramonmukhAn | punAna.n pavanoddhUtairdhUmairAhutigandhibhiH || 1\-53|| atha yantAramAdishya dhuryAnvishrAmayeti saH | tAmavArohayatpatnI.n rathAdavatatAra cha || 1\-54|| tasmai sabhyAH sabhAryAya goptre guptatamendriyAH | arhaNAmarhate chakrurmunayo nayachakShuShe || 1\-55|| vidheH sAyantanasyAnte sa dadarsha taponidhim | anvAsitamarundhatyA svAhayeva havirbhujam || 1\-56|| tayorjagR^ihatuH pAdAnrAjA rAj~nI cha mAgadhI | tau gururgurupatnI cha prItyA pratinanandatuH || 1\-57|| tamAtithyakriyAshAntarathakShobhaparishramam | paprachCha kushala.n rAjye rAjyAshramamuni.n muniH || 1\-58|| athAtharvanidhestasya vijitAripuraH puraH | arthyAmarthapatirvAchamAdade vadatA.n varaH || 1\-59|| upapanna.n nanu shiva.n saptasva~NgeShu yasya me | daivInA.n mAnuShINA.n cha pratikartA tvamApadAm || 1\-60|| tava mantrakR^ito mantrairdUrAtprashamitAribhiH | pratyAdishyanta iva me dR^iShTalakShyabhidaH sharAH || 1\-61|| havirAvarjita.n hotastvayA vidhivadagniShu | vR^iShTirbhavati sasyAnAmavagrahavishoShiNAm || 1\-62|| puruShAyuShyajIvinyo nirAta~NkA nirItayaH | yanmadIyAH prajAstasya hetustvadbrahmavarchasam || 1\-63|| tvayaiva.n chintyamAnasya guruNA brahmayoninA | sAnubandhAH katha.n na syuH sa.npado me nirApadaH || 1\-64|| kintu vadhvA.n tavaitasyAmadR^iShTasadR^ishaprajam | na mAmavati sadvIpA ratnasUrapi medinI || 1\-65|| nUna.n mattaH para.n va.nshyAH piNDavichChedadarshinaH | na prakAmabhujaH shrAddhe svadhAsa.ngrahatatparAH || 1\-66|| matpara.n durlabha.n matvA nUnamAvarjita.n mayA | payaH pUrvaiH svaniHshvAsaiH kavoShNamupabhujyate || 1\-67|| so.ahamijyAvishuddhAtmA prajAlopanimIlitaH | prakAshashchAprakAshashcha lokAloka ivAchalaH || 1\-68|| lokAntarasukha.n puNya.n tapodAnasamudbhavam | sa.ntatiH shuddhava.nshyA hi paratreha cha sharmaNe || 1\-69|| tayA hIna.n vidhAtarmA.n katha.n pashyanna dUyase | sikta.n svayamiva snehAdvandhyamAshramavR^ikShakam || 1\-70|| asahyapIDa.n bhagavanR^iNamantyamavehi me | aruntudamivAlAnamanirvANasya dantinaH || 1\-71|| tasmAnmuchye yathA tAta sa.nvidhAtu.n tathArhasi | ikShvAkUNA.n durApe.arthe tvadadhInA hi siddhayaH || 1\-72|| iti vij~nApito rAj~nA dhyAnastimitalochanaH | kShaNamAtramR^iShistasthau suptamIna iva hradaH || 1\-73|| so.apashyatpraNidhAnena santateH stambhakAraNam | bhAvitAtmA bhuvo bharturathaina.n pratyabodhayat || 1\-74|| purA shakramupasthAya tavorvI.n prati yAsyataH | AsItkalpataruchChAyAmAshritA surabhiH pathi || 1\-75|| dharmalopabhayAdrAj~nImR^itusnAtAmanusmaran | pradakShiNakriyArhAyA.n tasyA.n tva.n sAdhu nAcharaH || 1\-76|| avajAnAsi mA.n yasmAdataste nAbhaviShyati | matprasUtimanArAdhya prajeti tvA.n shashApa sA || 1\-77|| sa shApo na tvayA rAjanna cha sArathinA shrutaH | nadatyAkAshaga~NgAyAH srotasyuddAmadiggaje || 1\-78|| Ipsita.n tadavaj~nAnAdviddhi sArgalamAtmanaH | pratibadhnAti hi shreyaH pUjyapUjAvyatikramaH || 1\-79|| haviShe dIrghasatrasya sA chedAnI.n prachetasaH | bhuja~NgapihitadvAra.n pAtAlamadhitiShThati || 1\-80|| sutA.n tadIyA.n surabheH kR^itvA pratinidhi.n shuchiH | ArAdhaya sapatnIkaH prItA kAmadughA hi sA || 1\-81|| iti vAdina evAsya hoturAhutisAdhanam | anindyA na.ndinI nAma dhenurAvavR^ite vanAt || 1\-82|| lalATodayamAbhugna.n pallavasnigdhapATalA | bibhratI shvetaromA~Nka.n sandhyeva shashina.n navam || 1\-83|| bhuva.n koShNena kuNDodhnI medhyenAvabhR^ithAdapi | prasraveNAbhivarShantI vatsAlokapravartinA || 1\-84|| rajaHkaNaiH khuroddhUtaiH spR^ishadbhirgAtramantikAt | tIrthAbhiShekajA.n shuddhimAdadhAnA mahIkShitaH || 1\-85|| tA.n puNyadarshanA.n dR^iShTvA nimittaj~nastaponidhiH | yAjyamAsha.nsitAvandhyaprArthana.n punarabravIt || 1\-86|| adUravartinI.n siddhi.n rAjan vigaNayAtmanaH | upasthiteya.n kalyANI nAmni kIrtita eva yat || 1\-87|| vanyavR^ittirimA.n shashvadAtmAnugamanena gAm | vidyAmabhyasaneneva prasAdayitumarhasi || 1\-88|| prasthitAyA.n pratiShThethAH sthitAyA.n sthitimAchareH | niShaNNAyA.n niShIdAsyA.n pItAmbhasi piberapaH || 1\-89|| vadhUrbhaktimatI chainAmarchitAmA tapovanAt | prayatA prAtaranvetu sAya.n pratyudvrajedapi || 1\-90|| ityAprasAdAdasyAstva.n paricharyAparo bhava | avighnamastu te stheyAH piteva dhuri putriNAm || 1\-91|| tatheti pratijagrAha prItimAnsaparigrahaH | Adesha.n deshakAlaj~naH shiShyaH shAsiturAnataH || 1\-92|| atha pradoShe doShaj~naH sa.nveshAya vishA.npatim | sUnuH sUnR^itavAksraShTurvisasarjorjitashriyam || 1\-93|| satyAmapi tapaHsiddhau niyamApekShayA muniH | kalpavitkalpayAmAsa vanyAmevAsya sa.nvidhAm || 1\-94|| nirdiShTA.n kulapatinA sa parNashAlA\- madhyAsya prayataparigrahadvitIyaH | tachChiShyAdhyananiveditAvasAnA.n sa.nviShTaH kushashayane nishA.n ninAya || 1\-95|| || iti shrImatkAlidAsakR^ite raghuva.nshe mahAkAvye prathamaH sargaH || ## \medskip\hrule\medskip Encoding by Arvind Kolhatkar and Mrs. and Mr. Desriraju H. Rao. Proofread and corrected by Arvind Kolhatkar akolhatkar at rogers.com and Avinash Sathaye \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}