% Text title : Panchamahayajnavishleshanam % File name : panchamahAyajnavishleShaNam.itx % Category : misc, sahitya, article, pradIptakumArananda % Location : doc\_z\_misc\_general % Author : (Copyright) Pradipta Kumar Nanda, Kendrapara, Orissa pknanda65 at gmail.com % Transliterated by : Pradipta Kumar Nanda % Proofread by : Pradipta Kumar Nanda % Acknowledge-Permission: (Copyright) Pradipta Kumar Nanda % Latest update : May 13, 2021 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Panchamahayajnavishleshanam ..}## \itxtitle{.. pa~nchamahAyaj~navishleShaNam ..}##\endtitles ## lekhakaH \- nandapradIptakumAraH tatrAdau yaj~nashabdArthaH vyAkhyAyate | agnimIDe purohitaM yaj~nasya devamR^itvijaM hotAraM ratnadhAtamam (R^i0ve0\-1)iti sarvaprAchIna vaidika\-apauruSheya\-siddhAntena yaj~nasya mahanIyatA sarvavyApakatA cha pramANIkriyate | tatra R^igvede (1/164/35) ayaM yaj~no bhuvanasya nAbhiH | atharve.api (9/10/14) yaj~no vishvasya bhuvanasya nAbhiH, yaj~nena yaj~namayajanta devAH (yaju035/16) yaj~na indramavardhayat (sAma0\-1339)ityAdiShu sarveShu vaidikagrantheShu vishvasya jagataH kendrarUpo yaj~naH devAnAM janakatvena poShakatvena cha svIkR^ito.asti | shatapathabrAhmaNasya ekAdashatame kANDe bhUtayaj~na\-manuShyayaj~na\-pitR^iyaj~na\-devayaj~na\-brAhmayaj~nAdInAM prakhyAtayaj~na eva mahAyaj~na nAmA~Nkito.asti(11/5/6) | bhAratIyasa.nskR^itau asya sthAnaM mahatvapUrNamatyAvashyakamiti na visa.nvAdaH | j~nAna\-karma\-bhaktInAM trayANAM samAhAra eva yaj~ne tiShThati | sarvaM yaj~namayaM jagat (31/40) iti kAlikApurANavachanAt yaj~nAt hi sR^iShTiprakriyA balavattarA chalAyamAnA sa.njAtA | yaj~nArthAtkarmaNo.anyatra lokoyaM karmabandhanaH (gI0\-3/9) iti bhagavadvachanAt manuShyANAM kR^ite sarvANyeva karmANi yaj~nasvarUpANi sthirIkR^itAni | puruShajIvanaM yaj~nasvarUpamiti ChAndogyopaniShadi (3/16 )dR^ishyate | yaj~nadevapUjAsa.ngatikaraNAdi yaj dhAtoH na~N pratyayena yaj~nashabdo niShpannaH | devapUjArthakatvena indrAdidevAnAM satkArabhAvanaM yaj~naH | sa.ngatikaraNena dharmadeshajAtimaryAdArakShAyai mahApuruShANAmekIkaraNaM yaj~naH | dAnArthenApi devatoddeshena shraddhApuraHsaraM vahnau havirdAnaM yaj~naH | yaj~naH kasmAt? prakhyAtaM yajati karmeti nairuktAH (3/4/19) AkhyAyante | yatra prakShepA~Ngako devatoddeshapUrvako dravyatyAgo.anuShThIyate sa yAgapadArthaH (4/2/12) iti mImAsako bhATTadIpikAkAraH | devAnAM dravyahaviShAM R^iksAmayajuShAM tathA | R^itvijAM dakShiNAnAM cha sa.nyogo yaj~na uchyate || iti matsyapurANa(144/44) vachanena karmavisheShe AhavanIyapadArtha\-dravya\-mantra\-R^itvija\-dakShiNAnAmekIkaraNena yaj~nashabdaH siddhyati | shAstreShu nAnAvidhAH yaj~nAH uktAH | teShu pa~nchamahAyaj~nAH sarveShAM gR^ihasthAnAM kR^ite anirvAyAH kathitAH | te cha manunA\- pa~ncha sUnA gR^ihasthasya chullI peShaNyupaskaraH | kaNDanI chopakumbhashcha badhyate yAstu vAhayan || (3/68) ityuktam | sUnA nAma prANivadhasthAnam | yatra jIvahatyArUpakaM pApaM vidyate | tatpApaM pa~nchasthAneShu sa.npadyate | Adau kaNDanIjanitam | kaNDanI nAma udUkhala\-musalAbhyAM niShpannam | dvitIyaM peShaNIjanitam | tR^itIyaM chullIjanitam | chaturthaM jalakumbhajanitam | turyaM tu upaskara\-samArjanI janitaM pApaM yattu kShudrajIvahananarUpamasmAbhiH pratidinaM kriyate | sutarAmeteShAM pApAnAM kShAlanArthaM dainikaM pa~nchamahAyaj~nAH svIkarttavyAH gArhasthaiH | tathAhi\- etAni vAhayan vipro vAdhyate vA muhurmuhuH | eteShAM pAvanArthAya pa~nchayaj~nAH prakIrttitAH || api cha\- tAsAM krameNa sarvAsAM niShkR^ityarthaM maharShibhiH | pa~nchaklR^iptA mahAyaj~nAH pratyahaM gR^ihamedhinaH ||(manu0\-3/69)iti | te tu shAstre nirdiShTAH santi | yachchokta.n\- devabhUtapitR^ibrahmamanuShyAnAmanukramAt | mahAsatrANi jAnIyAtta eva hi mahAmakhAH || adhyApanaM brahmayaj~naH pitR^iyaj~nastu tarpaNam | homo devo balirbhauto nR^iyaj~no.atithipUjanam ||(manu0\-3/70) iti | tatrAdau brahmayaj~no nirUpyate | sashcha vaidikamantrANAM brahmasUtrANAM vedA.nga\-gItA\-bhAgavatAdipurANAnAM cha adhyayanamadhyApanam | asau j~nAnayaj~navisheShaH | dvitIyo pitR^iyaj~naH | paralokagatAnAM pitR^INAM kR^ite shrAddha\-tarpaNAdikaM karma | devoddeshena sa.nskR^itavahnau ghR^itAdihavyatyAgo devayaj~nastR^itIyaH | balivaishvadevashchaturtho bhUtayaj~naH | pa~nchamo manuShyayaj~naH atithisevAparaka uktaH | eteShAM pa~nchayaj~nAnAmakaraNena pratyavAya iti smR^itikArA nigadanti | gArhasthyAshramechChunA uparoktadharmAH sevitavyAH, nityatvAt | tathaivAha yAj~navalkyaH\- shrutiH smR^itiH sadAchAraH svasya cha priyamAtmanaH | samyak sa.nkalpajaH kAmo dharmamUlamidaM smR^itam ||(1/7) iti | \-\-\- lekhakaH \- nandapradIptakumAraH ## Written by Dr. Pradipta Kumar Nanda, Kendrapara, Orissa pknanda65 at gmail.com \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}