% Text title : Panoramic Vision of Madalapanjika % File name : mAdalApanjikAyAHvihaMgamadRRiShTiH.itx % Category : misc, sahitya, article, pradIptakumArananda % Location : doc\_z\_misc\_general % Author : (Copyright) Pradipta Kumar Nanda, Kendrapara, Orissa pknanda65 at gmail.com % Transliterated by : Pradipta Kumar Nanda % Proofread by : Pradipta Kumar Nanda % Acknowledge-Permission: (Copyright) Pradipta Kumar Nanda % Latest update : May 13, 2021 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Panoramic Vision of Madalapanjika ..}## \itxtitle{.. mAdalApa~njikAyAH viha~NgamadR^iShTiH ..}##\endtitles ## lekhakaH \- nandapradIptakumAraH gadyasAhitye mAdalApa~njikA shreShThatamA kR^itirvarIvarti | shrIjagannAthamandirasya iyaM pa~njikA na pa~nchA~NgaparakA apitu aitihyaparakA eva sarvairmanyate | iyaM na kevalaM pUrvavartirAj~nAM parichayAtmikA kintu jagannAthamandirasya sarvA niyamAvalyaH atra upanivaddhAH bhavanti | kadAsya pravartanaM jAtaM etad vyAkhyAtuM na ko.api pratyakShatayA samarthaH | tathApi aitihAsikatathyamavalambya asmin kArye pUrvasUriNaH yathAsAdhyaM cheShTitAH pariShkR^itAshcha dR^ishyante | adyAvadhi etadviShaye jisAsA asampUrNA eva | samayAnusAraM vibhinnAnAM rAj~nAM tathA shrImandirasya utkalarAjyasya cha itihAsaM virachayituM vibhinna\-kimbadantIpuraHsarAH lekhakAH idaM pratnaM sAhityaM rasasiktaM kartuM cheShTitavantaH | iyaM pa~njikA utkalasya rAjavaMshaH , vibhinnamandirANAM kimbadantI viShaye tathA prAchInashabda\-prayogAnAM samAhAreNa hR^iShTapR^iShTA satI utphullitA dR^ishyate | prAchIna\-oDiAsAhitye ye kechana gadyagranthA dR^iShTigocharA bhavanti teShu mAdalApa~njikA shreShThatamA kR^itiH | jagannAthamandirasya nItinirghaNTAH, sevA\-pUjAvidhayaH, shrImandiraprashAsanapraNAlyaH, samasAmayikasAmAjikavyavasthAH, rAjanairikapariveshachitrANi cha atra samyak rUpeNa chitritAni santi | oDishA\-gadyasAhityasya vikAshonmukhI chintAdhArA asyAM pa~njikAyAM lipivaddhA dR^ishyate | khrIShTiyadvAdashashatAbdyArabhya adyAvadhi devAdhidevasya shrIjagannAthasya itivR^ittamasyAM pa~njikAyAM samupalabdham | yathA vaideshikAkramaNAtvArambAraM mandirAdvahiH jagannAthasyAgamanaM guptasthAne nivAsaH punaH mandiraM pratyAvartanAdikaM sarvANi vR^ittAntAni mAdalAyAM varNitAni santi | asyAH mAdaleti nAmakaraNe aitihAsikeShu bhinna matAni dR^ishyate | aitihAsika\-manamohanachakravartimatena \ldq{}mudala\rdq{} shabdAt mAdalA jAtA | tatra mudalaM nAma mudritakaraNam | arthAt lekhanAt paraM taM jatudvArA rAj~naH svAkSharamAdhyamena ruddhIkriyate | asmin prasa~Nge viduShA ramAprasAda chAndena bhinnamataM pradattam | tanmatAnusAraM mardalaH vAdyavisheShaH | likhanAtparaM mardalAkAreNa taM nibad.hdhya jatunAssbaddhaH kriyate sma | paNDita sUryanArAyaNa dAshaH, paNDita sadAshiva rathasharmA, adhyApakaH Artavallabha mahAnti rAkhAla dAsha vandopAdhyAyaH DaH devendra mahAnti DaH mAyAdhara mAnasiM pramukhAH paNDitAH aitihAsikAshcha etadviShayaM samarthitavantaH | paravartisamaye gaveShakaH satyanArAyaNa rAjagurumahAbhAgAH dvAbhyAM telagu\-shabdAbhyAM mAdalAyA arthanirdhAraNakartuM cheShTitavantaH | modaliH tathA modalu~NgA iti dvau shabdau tena vyavahR^itau | AdyaH modaliH arthAt yaH lipibaddhaH | dvitIyaH modalu~NgA yaH dhArAvAhitatayA lipibaddhA bhavati | prakR^itapakShe dvau shabdau ekArthakau staH | etanmataM gaganedranAtha dAsAdayaH anye samAlochakAshcha samarthitavantaH | mAdaleti shabdasya AbhidhAnikorthaH asampUrNa eva | shrIjagannAthavigrahaH sAkShAdasampUrNaH | sutarAM kechanaH bhaktAH sAdaraM jagannAthaM mAdala iti shraddhayA kathayanti | shrIjagannAthavigrahaM lakShIkR^itya asyAH mAdaleti nAma vikhyAtamiti yuktiyuktameva pratibhAti | asyAH pa~njikAyAH na ko.api nirdiShTo lekhako vartate | kechana ardhashikShitakarmachAribhiH mAdalA prakaTIkR^itA iti vadanti | kintu tanmataM na svIkartavyam | eteShAM sa~NkhyAnirdhAraNamasambhavam | rAj~naH nirdeshena te pAramparikakAryaM kurvanti sma | mukhyatayA te dvidhA vibhaktAH | deulakaraNa\-taDhAukaraNabhedAt | deulakaraNairlikhitA pa~njikA shrIjagannAthamandire prachalitA svagR^ihe saMrakShitA vartate | taDhAukaraNairlipibaddhA yA sA rAjaprAsAde surakShitA bhavati | shrImandiranItiniyogavyavasthA, sevA, parvaNi,paramparA, niyamAvalyashcha deulakaraNAnAmadhikAre vartante | eteShAM dhArAvAhikIrachanAkArAH te pramANitA | anekAnAM rAj~nAM rAjabhoga\-rAjyashAsana\-kIrtikalApAdayaH viShayAH pu~NkhAnupu~NkharUpeNa taDhAukaraNaiH sampAditA santi | deulakaraNaH taDhAukaraNashcha na kashchit vyaktivisheShA , kintu vaMshAnukramikaparamparAnusAreNa shrIjagannAthasevakasampradAyavisheShA eva | DaH harekR^iShNa mahatAvena \ldq{}oDishA itihAse\rdq{} bhoivaMsha\-gajapati rAmachandradevasya samasAmayika vaTakR^iShNa mahAntiH mAdalAyA AdyalekhakarUpeNa svIkR^itaH | mAdalApa~njikA na kenApi ekena lekhakena likhitA | bahavo lekhakAH samayAnusAraM vartante , teShAM nAmAni j~nAtuM aitihAsikA na samarthA bhavanti | mAdalApa~nikAyAH rachanAkAlaviShaye na ko.api siddhAntaH sarvamAnyaH sthirIkR^itashcha | etadviShaye aitihAsikAH samAlochakAH gaveShakAshcha naikamatAni pradattAni | katipayA AlochakAH asyAH rachanAkAla ekAdasha \-dvAdasha \- trayodashashatakaM vA manyante | punaH kechanaH pa~nchadasha\-ShoDasha\-shatakaM vA svIkR^itavantaH | UnaviMsha\-shatAbdI asyAH saMrachanAkAla iti DaH navInakumAra sAhu pramukhA samAlochakA kathayanti | oDishA \-itihAsa\- lekhanAvasare pAshchAtyA A~NglAH asyAH mAdalApa~njikAyAH sAhAyyaM nItavantaH | mAdalAtiriktaM sAdhanAbhAvAt te mAdalAM prAmANikagrantharUpeNa svIkR^itiM dattavantaH | 1822 khrIShTAbde ShTarli tathA 1872 IsavIye haNTara pramukhAH pAshchAtya paNDitAH mAdalA\-sahAyatayA A~NglabhAShAprasUtaM oDishA itihAsaM virachitavantaH | ShTarlimatena asyAH nirmANasamayaH trayodashashatAbdI ana~NgabhImadeva dvitIyasya kAla eva | haNTaramatena ekAdashashatAbdI | pyArImohana AchAryamatena tratodashashatakameva | aitihAsikaH manamohana chakravartibhAShayA \- ##It is know when these records began to be kept but from the fact that a large number of details date from the time of ananga bhimadeva, the system would appear to have been established by him as a rule the later the accounts the more reliable they are. (Notes on the language and litreture of odisha -part-3 and 4/M.M. chakravarti, J.A.S.B.-part -2 1897 p, 377) ## mAdalApa~njikAyAM mogala shabdaprayogAt mogalAnAM (yavanAnAM) oshishA \-AkramaNAtparamiyaM pa~njikA sR^ijitA iti apare sanndihAnAH bhAShante || 1932 khrIShTAbde DaH Artavallabha\- mahAntinA gadyapadyAdarsha\-sampAdanAvasare mAdalApa~njikA sAhityarUpeNa svIkR^itiH prAptA | tena yayAtikesharI samayAdasyAH AvirbhAvo jAtaH svIkR^itaH | tanmatAnusAraM\- ##"The panji seems to have begun from the time of jajati keshari" Introduction- prAchIna gadyapadyAdarshaH page-2 ## pUrNachandra oDiA bhAShAkoshakAreNa gopAlachandra praharAjena mAdalAyAH rachanAsamayaH ekAdashashatAbdI choDaga~Ngasamaya eva nishchitaH | tannaye\- ##"The madala panji the cunnalsvof the great temple at puri was begun to be preserved in the temple since the 11th century A.D by king cholagangadev. Though there are reasons to think that there have been interpolation,additions and alteration to the original entries , still the language used in them and preserved upto date really shows it to be the bygone froms of the present -day oriya." pUrNachandra bhAShAkoshaH vol-1 introduction ## \ldq{}oDiA sAhityara parichaya\rdq{} nAmake granthe granthakAreNa sUryanArAyaNa dAsena mAdalAyAH nirmANakAlaH choDaga~NgadevasamayaH sthirIkR^itaH | khrIShTataH 1077 kanyA 14 divase shukladashamyAM choDaga~NgadevaH siMhAsanAdhirUDho babhUva | tadAnIM dashaharAdivase tasyAbhiShekaH sa~njAtaH | taddine mAdalApa~njikAyA ayamArabhastadAdeshena AsIditi tathyamupalabhyate oDiA sAhityasya itihAse pustake 193 pR^iShThe | choDaga~Ngadevasya vidyAspR^ihA, svakIyavaMshAvali\-lipibaddha\-chikIrShayA cha mAdalA samajani | ekAdashashatAbdyArabhya adyAvadhi mAdalA lipibaddhA dR^ishyate | aitihAsikaH kR^ipAsindhu mishraH \ldq{}oDishA itihAsa\rdq{} pustake dAshamataM samarthayati | DaH mAyAdhara mAnasihenApi idaM samarthayan vakti tadIye pustake \- ##"This chornicle is supposed to have been started at the command of the first king of the Ganga dynasty, Chodagangadeva of the 11th 12th century A.D." (history of Oriya Literature p. 41 Mayadhar Mansingh, 1962-Sahitya Academy Publication New Delhi) ## paNDita sadAshiva rathasharmaprApta mAdalAyAM prAchIna pAli tathA brAhmImAtR^ikAyAH likhitashabdAH dR^ishyante | \ldq{}oDishA sAhitya itihAse\rdq{} DaH harekR^iShNa mahatAvena sampAdite pustake asyAH rachanAkAlaH 16sha shatAbdIti svIkR^itaH | yato hi tadAnIM oDishA yavanAnAmadhikAre AsIt | paNDita nIlakaNTha dAsa virachite \ldq{}oDiA sAhityara kramapariNAma\rdq{} shIrShake pustake tena bhaNitaM \- mAdalApa~njikA bhoivaMshasya prathama rAmachandradevAt (1592\-1607) na prAchInA | pR^i\-269 paNDita vinAyaka mishreNa tu \ldq{}oDiA sAhityara itihAse\rdq{} mAdalA saptadashashatAbdIyA eva | aitihAsikaH kR^iShNachandra pANigrAhI asyAH rachanAkAlaH ShoDashashatAbdI manute | tanmatAnusAraM \- \ldq{}yaduvaMsha rAjAe eNe udita hoile | danei bidyAdhara~Nka pua toTamI gaDare thile | rAjA rAmachandra rAjA hoile\rdq{} | mAdalApA~nji \-pR^i62 DaH ku~njavihArI tripAThI matena mAdalA pa~nchadashashatAbdIyA | paNDita sadAshiva rathasharmaNaH pa~njikAnusAraM tena bhaNitaM \-##"So in the light the above circumstances we are led to conclude that the madala panji(raj bhoga) was begun to be written during the suryavansi period some time about the 15th century and that copies of the same were made froM time to time . At least a copy of a part of the panji was made during the reign of ramachandra Deva of the last decade of the 16th century."(The chronicle of the jagannath temple of puri - Dr. K.B.tripathy,indian history congress proceedings of the twentieth session - 1957)## samAlochakena ramesha prasAda mahApAtreNa jha~NkArapatrikAyAM ShoDashashatAbdI asyAH rachanAkAlaH svIkR^itaH | \ldq{}oDiA gadyara vikAshadhArA\rdq{} pustake gopAlamishreNa etattathyaM svIkR^itam | DaH navInakumAra sAhumahAbhAgena UnaviMshashatAbdI nishchayIkR^itA | uparyuktamatAnushIlanena ekAdasha\-dvAdasha\-trayodashapadena ShTarli\-haNTara\-manamohana\-Artavallabha\-gopAlachandra\-sUryanArAyaNa\-kR^ipAsindhu\-mAyAdhara\-sunItikumAra\-aniruddha\-sadAshiva rathasharma pramukhAH dR^iShTipathaM samAyAnti | dvitIyaH pa~nchadasha\-ShoDasha samarthitAH harekR^iShNa mahatAva \-nIlakaNTha\-vinAyaka\-paramAnanda\-rAmaprasAda\-kR^iShNachandra\-ku~njavihArI\- ramesha prasAda\-bIshIdhara\-gopAlachandra\-sachchi rAutarAya pramukhAH mUrddhanyabhUtAH Asan | mAdalApa~njikA shrIjagannAthaM prati utkalIyAnAM shraddhA sumanaM pradadAti | taM sammAnayati | shrIjagannAthaviShaye UhApohaM vakti | taduktaM mAdalAyAM yayAtikesharyAM \- \ldq{}oDishA rAjAra prabhu ye shrIjagannAtha mahAprabhu se kAMhiChanti ? semAne kahile mugala gola hoilAru somondra ChADi ailAku apAradina hoigalA | shrIparamesara~Nku pAtAlI kari sunupuru ADe kauNThAre bije karAile gAntaba nAhi | ehAshuNi mahArAjA sunupura gale | seThAre khaNDAita~Nku pachArile | semAne kahile Ame gAntaba nohu | Ambha bApA ajA kahanti diabara ehi | ethitale diMaku potithile\rdq{} | (mAdalApA~nji pR^i\-5\-6) yadbhavatu mAdalA bhAShA bahuprAchInA | itihAsaparakA | sammAnanIyA | bhavatu ekAdashashatAbdIkAlinA, anyA vA kintu atidIrghakalevarA satI utkala sArvabhauma shekhara lIlAkarasya madhurAM shrIjagannAthasaMskR^itiM vistArayatitarAM manye | tasyai sashraddha\-praNatipUrvakamAlekhaM vishrAmayAmi | jaya jagannAtha | \-\-\- lekhakaH \- nandapradIptakumAraH ## Written by Dr. Pradipta Kumar Nanda, Kendrapara, Orissa pknanda65 at gmail.com \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}