विवर्णादि विष्णुसहस्रनामस्तोत्रम्
ॐ श्रीगणेशाय नमः ।
ॐ विष्णुर्विश्वं विश्वकर्ता विश्वहृद्विश्वपालकः ।
विश्वदूरो विश्वगतो विश्वात्मा विश्वचेतनः ॥ १॥
विश्वयन्ता विश्वतनुर्विश्वविद्विश्वदुर्गमः ।
विश्वाज्ञेयात्मको विश्वनिदानं विश्वपावनः ॥ २॥
विश्वोदयो विश्वलयो विविश्वो विश्वपारगः ।
विश्वम्भरो विश्वमयो विश्वभुक् विश्वमोहनः ॥ ३॥
विश्वानन्दो विश्वदुःखदूरो विश्वसुखप्रदः ।
विश्वप्रियो विश्वसखो विश्वधृद्विश्वरूपधृत् ॥ ४॥
विश्वक्रीडो विश्वसेव्यो विश्वदो विश्वसम्मतः ।
विश्वभोग्यो विश्वगुणो विश्वचक्षुर्विरिञ्चिकृत् ॥ ५॥
विश्वचक्षुर्मण्डलस्थो विश्वचक्षुःप्रकाशकृत् ।
विश्वो विश्वान्तरो विश्वतनुः विश्वप्रचोदनः ॥ ६॥
विश्वांशो विस्मयावासो विश्वकल्याणभाजनम् ।
विश्वबिम्बो विश्वनिधिर्विश्वमायो विभामयः ॥ ७॥
विवस्वन्मण्डलान्तस्थो विद्यासुखसदात्मकः ।
विवस्वान्विग्रहादित्यो विवस्वद्भासको विभुः ॥ ८॥
विकर्तनसहस्राभो विष्वक्सेनो विकुण्ठगः ।
विद्युत्पीताम्बरो विद्यामन्दिरो विष्टरश्रवाः ॥ ९॥
विनायको विप्रबन्धुर्विद्युत्त्वन्मुग्धविग्रहः ।
वियद्गङ्गापदाम्भोजो विक्रमक्रान्तलोककः ॥ १०॥
विरिञ्चिनाभीकमलो विनतातनयध्वजः ।
विषायनो विषधरस्वामिशय्यो विषोदयः ॥ ११॥
विषापहारी विषधिस्तोमकुक्षिर्वियत्समः ।
विलयाम्बुधिविश्रान्तो विकाररहितो विधुः ॥ १२॥
विधिरुद्रेन्द्रदासेरो विबुधावलिपक्षगः ।
विबुधेशो विधूताघो विरुग्णमधुकैटभः ॥ १३॥
विधुमण्डलमध्यस्थो विधुसूर्यविलोचनः ।
विधुसुन्दरवक्त्राब्जो विधुहेतुहृदम्बुजः ॥ १४॥
विधुलेखानखो विज्ञो विभयो विद्रुमादरः ।
विषण्णासुरराट्त्राता विनाथजनरक्षणः ॥ १५॥
विभवो विहतारातिर्विस्पष्टकमलेक्षणः ।
विरिञ्चिवनितागीतो विमृष्टमणिनूपुरः ॥ १६॥
विद्युद्रुचिरलक्ष्मीको विलसत्स्मेरचन्द्रिकः ।
विकस्वरसुरोर्वीजपुष्पमालानिभेक्षणः ॥ १७॥
विरूपाक्षप्रियो विद्वद्धृदयाम्बुजबम्भरः ।
विमुक्तो विषयासक्तो विपत्समयबान्धवः ॥ १८॥
विपुलोरा विशालाक्षो विपुलांसो विजित्त्वरः ।
विमलो विततख्यातिर्विश्वनामा विभीषणः ॥ १९॥
विलासी विलसद्भूषो विविधायुधभास्वरः ।
विश्वम्भरापतिर्विश्वातिक्रान्तमहिमा विधिः ॥ २०॥
विधित्राता विधितपःफलदो विधिदेशिकः ।
विधिस्तुतो विधिविधुश्रीकण्ठात्मा विधीश्वरः ॥ २१॥
विधिशक्तिप्रदो विश्वशक्तिर्विधिविमोहनः ।
विविधात्मज्ञानबलक्रियाशक्तिर्विलक्षणः ॥ २२॥
विश्वोत्तमो विसदृशो विद्वन्द्वो विगतव्ययः ।
विमत्सरो विश्वसिद्धिर्विजितात्मा विमुक्तिदः ॥ २३॥
विश्वम्भराभारहरो विष्वद्रीचीनवैभवः ।
विविधप्राणिकरुणो विद्रावितजनान्तकः ॥ २४॥
विधूतमायाविभवो विख्यातबलपौरुषः ।
विनिद्रो विजरो वित्तो विदोषो विफलक्रियः ॥ २५॥
विज्ञानवादी विमदो विक्रोधो विजितेन्द्रियः ।
विनेता विश्रुतकथो विमलाशयदर्शनः ॥ २६॥
वितर्कहीनो विरुजो विभेदो विप्रियाप्रियः ।
विज्वरो विकचाम्भोजचरणो विनताखिलः ॥ २७॥
विधिकर्ता विधानज्ञो विधिर्विधिफलप्रदः ।
विधिदृष्टक्रियाभ्यर्च्यो विधिहीनो विधिप्रियः ॥ २८॥
विधिसूत्राबद्धलोको विधिवत्कृतकर्मपः ।
विहितत्यागिसंशास्ता विहिताविहितागतिः ॥ २९॥
विहिताखिलमर्यादो विधिरुद्रादिशासनः ।
विधिवत्कर्मसङ्गोप्ता विधिविद्वेषिभञ्जनः ॥ ३०॥
विधातृदर्शितपदो विधिलोपापहाभिधः ।
विलसत्कमलावक्षा विप्रदैवो विपद्धरः ॥ ३१॥
विधुविद्योतमानाब्जो विरोचनसुदर्शनः ।
विद्विड्रक्ताचितगदो विपन्नाभयकृत्करः ॥ ३२॥
विशुद्धविज्ञानघनो विज्ञानकलनप्रभुः ।
वितीर्णविमलप्रज्ञो विश्राणनसुरद्रुमः ॥ ३३॥
विधिकोटिशतानन्दो विवादाविषयो विशः ।
विह्वलद्विरदत्राता विषाटीन्द्रविदारणः ॥ ३४॥
विविधाख्यानसंस्थाननिर्माता विश्वतोमुखः ।
विष्वग्भुजानीकशतो विकचाब्जायुतेक्षणः ॥ ३५॥
विष्वक्शिरा विष्वगङ्घ्रिर्विष्वक्छ्रोत्रो विसृत्वरः ।
विष्वगूरुर्विष्वगुरा विष्वक्कण्ठो विपुष्करः ॥ ३६॥
विद्युत्त्वत्केशनिचयो विटपिव्रातलोमकः ।
विष्णुपद्यादितटिनीनाडीको विष्टपाकृतिः ॥ ३७॥
विवस्वत्तनयोदारदंष्ट्रो विष्णुपदाक्षिकः ।
विन्ध्यादिभूमिधरास्थिर्विद्याहासो विकम्पनः ॥ ३८॥
विबुधेशभुजव्रातो वियद्वैद्योरुनाशिकः ।
विदिक्कर्णो विधिस्थानमौलिर्विश्वम्भरापदः ॥ ३९॥
विहङ्गमव्याकरणो वियन्मध्यो विराड्वपुः ।
विदीप्तसन्ध्यावसनो विधृतोडुसुमस्रजः ॥ ४०॥
विदीर्णकाण्डपटहो वियदम्बुनिषिक्तपत् ।
विलयाभिकृताचामो विश्वाहारो विशृङ्खलः ॥ ४१॥
विसृत्वरतमस्सिन्धुमध्यस्थो विगताशयः ।
विलीनशक्तिर्विश्रान्तो विहितात्मसुखाशनः ॥ ४२॥
विक्षेपहीनो विकृतिर्विगुणी विगतावृतिः ।
विलीनपुरुषाज्ञानोपाधिद्विश्वपरायणः ॥ ४३॥
विश्वादृष्टवशत्यक्तयोगनिद्रो विबुद्धधीः ।
विश्वाब्जनाभिर्विविधप्राणिबीजकृतोदयः ॥ ४४॥
विरिञ्च्यादिप्रजानाथसमुत्पादितसत्प्रजः ।
विश्वभूरुण्मूलकन्दो विश्ववृद्धिविधायकः ॥ ४५॥
विचित्रवीर्यो विचित्रकृत्यो विश्वकुटुम्बकः ।
विचित्रावतारो विश्वरक्षावहितमानसः ॥ ४६॥
विचित्रालयमायेशो विश्वपावनचेष्टितः ।
विद्यानिधिर्विद्वदाप्तो विरक्तजनशेवधिः ॥ ४७॥
वितृप्तो विरतो विस्थो विक्रीडो विदितात्मकः ।
विहतेन्द्रियसञ्चारो विदिताविदितेतरः ॥ ४८॥
विपापो विकलो विस्स्वो विपुण्यो विपरो वियत् ।
विदुःखो विसुखो विज्यो विवायुर्विविरोचनः ॥ ४९॥
विजलो विगतस्पर्शो विरसो विगतध्वनिः ।
विगन्धो विमहत्तत्त्वो विगताहङ्कृतिर्विधः ॥ ५०॥
विरूपो विगताभिख्यो विस्त्रीभावो विपौरुषः ।
विक्लैब्यो विमनुष्यत्वो विदैवो विगतासुरः ॥ ५१॥
विशेषो विश्वधिक्कारशेषो विश्वतमोरविः ।
विसङ्गो विगतासङ्गो विबन्धो विश्वबन्धकृत् ॥ ५२॥
विपाणिर्विपदो विश्वग्राही विश्वातिगस्यदः ।
विचक्षुर्विश्वदृग्विश्वश्रोता विगतकर्णकः ॥ ५३॥
विप्राणो विविधप्राणिप्राणनो विमना विखः ।
विशुभ्रो विद्युदापीतशिखान्तस्थो वियत्पदः ॥ ५४॥
विन्नो विनायकाधीशो विघ्नहर्ता विकामनः ।
विश्वासी विश्वजनको विश्वायुष्योपसङ्ग्रहः ॥ ५५॥
विपदम्बुधिपोताङ्घ्रिर्विचारासहनाकृतिः ।
विराजद्विक्रमादित्यो विपश्चिद्गलभूषणम् ॥ ५६॥
वियच्छत्रो विधुमयादर्शो विश्वम्भरासनः ।
विरोचनप्रतीहारो विद्युन्मालामयाम्बरः ॥ ५७॥
विषराशिस्फुरत्पात्रो विटनायककन्दुकः ।
विदिक्पदिक्पालभृत्यो विचरद्वायुचामरः ॥ ५८॥
विरोचनमुखो विप्रमुखो विधिहुताशनः ।
विडूरुर्विविधक्षत्रबाहुर्विधिकराङ्घ्रिकः ॥ ५९॥
विश्वम्भरातिवर्तिष्णुदशाङ्गुलमहाकृतिः ।
विश्वभूतमयैकांशो विविश्वत्रिपदामृतः ॥ ६०॥
विद्याविद्यासृतिक्रान्ता विबुधाहवसद्धविः ।
विपन्यु विप्रसञ्चिन्त्यो वितानमयविग्रहः ॥ ६१॥
वितानकृद्वितानेशो वितानाङ्गवपाशनः ।
वितानवीतिहोत्रात्मा वितानायुतदुर्लभः ॥ ६२॥
विजयी विजयागीतनामा विजयदायकः ।
विजयाजयतुल्यांशो विजेतव्यविवर्जितः ॥ ६३॥
विशेषहीनचिद्रूपो विशिष्टो विगताञ्जनः ।
विशेषणीभूतविश्वो विबुधालिसुधाकरः ॥ ६४॥
विश्वकेतुमनोज्ञाङ्गो विधुन्तुदनिकृन्तनः ।
विश्वकेतुपिता विश्वकेतुवैभववर्धनः ॥ ६५॥
विश्वकेतुर्विश्वकेतुजयी विश्वप्रलोभनः ।
विश्वकेतुस्मरो विश्वकेतुविश्वजयप्रदः ॥ ६६॥
विद्याधरादिविनुतो विभूतिसमुपासितः ।
विभूतिभूषितमुनिर्विभूतिमयविष्टपः ॥ ६७॥
विभूत्यलुब्धस्वजनो विभूतिविभवप्रदः ।
विभूतिदुर्विभाव्यात्मा विभूतिसमुदञ्चनः ॥ ६८॥
वितथेतरसङ्कल्पो विविक्तबहुलक्रियः ।
विविक्तरूपो विविक्तनामा विशदसद्रदः ॥ ६९॥
विविक्तचिह्नो विस्पष्टपद्ममालो विशेषकी ।
विटीन्द्रशृङ्गमकुटो विशदोपलकुण्डलः ॥ ७०॥
विश्वकेतुधनुःप्रायभ्रूलतो विस्तृताननः ।
विश्वमात्राशयहरो विलोलमधुपालकः ॥ ७१॥
विमुग्धनासिकादण्डो विशालहनुसुन्दरः ।
विश्वमात्राधर्मगण्डो विनीलश्मश्रुमण्डलः ॥ ७२॥
विशालाक्ष्यारक्तरेखो विस्तीर्णश्रीकृतिश्रवाः ।
विश्वमातृकरग्राह्यचिबुको विशदस्मितः ॥ ७३॥
विशालफालो विषजग्रीवो विषजरत्नधृत् ।
विलम्बिहाररुक्पूरविशदोरस्थलान्तरः ॥ ७४॥
विषध्रेन्द्रायतभुजो विषाणिरिपुमध्यमः ।
विनिम्ननाभिर्विपुलश्रोणिर्विविधलेपनः ॥ ७५॥
विनदत्स्वर्णवलयो विद्युद्र्वततिमेखलः ।
विषाणिकरमुग्धोरुर्यजतूणीरजङ्घिकः ॥ ७६॥
विगूढजत्रुर्विश्वौघशरण्याङ्घ्रिपयोरुहः ।
विसारवज्रचक्राब्जहलकेत्वङ्कधृत्पदः ॥ ७७॥
विद्रुमारक्तनखरो विविधाम्नायनूपुरः ।
विमुग्धस्निग्धरक्ताङ्घ्रितलो विसदृशाकृतिः ॥ ७८॥
विद्याराजो विद्यमानो विद्याकमलिनीरविः ।
विद्यमानागामीभूतप्रभुर्विद्यादुरन्वयः ॥ ७९॥
विद्यावल्लीमूलकन्दो विद्यानन्दाब्धिखेलनः ।
विद्यालतोपघ्नभुजो विद्याम्भोरुहबम्भरः ॥ ८०॥
विद्यापद्ममरन्दात्मा विद्यापुष्करचन्द्रमाः ।
विद्याविनयसम्पन्नब्रह्महस्त्यादि तुल्यधीः ॥ ८१॥
विद्यानन्दमयो विद्यानन्दबिम्बो विविद्यकः ।
विद्याप्रदायी विद्यात्मा विद्याफलमयाकृतिः ॥ ८२॥
विद्यालक्ष्मीत्रपाकीर्तितुष्टिपुष्टिसतीवृतः ।
विक्रान्तो विह्वलत्राता वियातो विनयान्वितः ॥ ८३॥
विरोधहीनो विस्नेहो विगुणो विमदो विमः ।
विक्लमो विगताधर्मो विवृद्धिर्विपरिक्षयः ॥ ८४॥
विस्वेदो विमलो विस्रहीनो विक्षुर्वितृड्विभीः ।
विप्राकृतो विभापिण्डो विप्रमाणो विबन्धनः ॥ ८५॥
विप्रकृष्टो विकुर्वाणो विहारी विरलोदयः ।
विशाम्पतिर्विश्रुतात्मा विविधाम्नायमृग्यकृत् ॥ ८६॥
विविक्तसेविनेदीयान् विनायकविवर्जितः ।
विदैवो विप्लवाहर्ता विधेयाखिलदैवतः ॥ ८७॥
विकुण्ठलोकनिर्माता विकुण्ठेशो विकुण्ठभः ।
विकुण्ठाकूटतनयो विकुण्ठनगरीप्रियः ॥ ८८॥
विकुण्ठपद्ममार्तण्डो विकुण्ठविभवाश्रयः ।
विकुण्ठलोलो विकुण्ठनारीनयनचन्द्रमा ॥ ८९॥
विनतासुतसद्भाहुभासको दुर्विभासकः ।
विलोलतुलसीमालो विकचाब्जविधूननः ॥ ९०॥
विशदोपलमुक्तौघछत्रद्वयसमञ्चितः ।
विवस्वदयुतच्छद्मप्रदीपो विचलत्पटः ॥ ९१॥
विधुबिम्बमयप्राज्या रात्रिकोडुप्रदीपितः ।
विमर्दोत्थापारगन्धमूर्छिताशाप्रबोधनः ॥ ९२॥
विश्वम्भराकराम्भोजचामरानिलसेवितः ।
विद्युद्भूषणभूषाङ्गश्रीमुखेन्दुप्रभार्चितः ॥ ९३॥
विध्यंसविन्यस्तभुजो विष्वक्सेनादिसंवृतः ।
विध्यण्डरेणुसञ्चारक्षमरोमान्धुजालकः ॥ ९४॥
विश्वम्भरारजःपुञ्जगणकागण्यवीर्यवान् ।
विष्टपत्रयपूर्वोर्ध्वलोकविष्कम्भकस्यदः ॥ ९५॥
विरिञ्चिकल्पान्तसाक्षी विरिञ्चिप्रीतिवर्धनः ।
विरिञ्च्ययुतसाहस्रजनको विधिपावकः ॥ ९६॥
विरिञ्चिदत्तप्रवररक्षःखण्डनपण्डितः ।
विरिञ्चिकार्यनिर्वाहो विरिञ्चिपरदैवतम् ॥ ९७॥
विरिञ्चिपुत्रोपदिष्टतत्त्वो विधिहृदालयः ।
विपञ्चीशिल्पदेवर्षिसङ्गीतो विधिसौहृदः ॥ ९८॥
विधिसत्त्वोन्मेषकारी विधिवक्राटवीहरिः ।
विधिलोकातिनेदीयान् विधिमुक्तिप्रदायकः ॥ ९९॥
विधिबम्भरनाभ्यब्जो विधिवक्त्राब्जभास्करः ।
विधिलोककृतश्रेया विधिबन्धुर्विधीष्टदः ॥ १००॥
विष्टपेशीकृतविधिर्विधिदत्ताखिलागमः ।
विधिसौभाग्यसन्धाता विधिचेतोविशोधनः ॥ १०१॥
विश्वोपजीव्यो विश्वान्यो विश्वानन्यो विडर्दनः ।
विश्वशम्भुर्विरूपाक्षजिह्वारङ्गस्थलीनटः ॥ १०२॥
विरूपाक्षजटाकाशगङ्गावर्षबलाहकः ।
विरूपाक्षशरण्याङ्घ्रिर्विरूपाक्षत्रिशूलदः ॥ १०३॥
विरूपाक्षद्विषद्भस्मासुरप्राणविनाशनः ।
विरूपाक्षपरित्त्राता विरूपाक्षशुभप्रदः ॥ १०४॥
विरूपाक्षबलाधाता विरूपाक्षजयप्रदः ।
विरूपाक्षस्मयाहर्ता विरूपाक्षेषुभूतभः ॥ १०५॥
विरूपाक्षजयी विभ्राड्विरूपाक्षविपक्षहृत् ।
विरूपाक्षप्रीतिपात्रं विरूपाक्षमनोगतः ॥ १०६॥
विरूपाक्षमयो विद्धविरूपाक्षतमोऽशुभः ।
विरूपाक्षानन्तकोटिक्षयसाक्षी विरोधजित् ॥ १०७॥
विरूपनेत्रहृदयं विरूपाक्षपितामहः ।
विरूपनेत्रसद्बन्धुर्विरूपाक्षमुखोक्षिदः ॥ १०८॥
विरूपाक्षसमानात्मा विरूपाक्षाष्टसिद्धिदः ।
विरूपाक्षमहादेवो विरूपाक्षमहागुरुः ॥ १०९॥
विरूपनेत्रान्तरात्मा विरूपाक्षसमीरणः ।
विरूपाक्षपरिज्ञेयतत्त्वो विविधमार्गकृत् ॥ ११०॥
विरूपाक्षब्रह्महत्याहरभिक्षाप्रदापनः ।
विरूपाक्षाभयकरो विरूपाक्षविमोहनः ॥ १११॥
विरूपनेत्रोपभुक्तविषववीर्यविनाशनः ।
विरूपाक्षकृतत्त्रासो विश्वभव्यमहातपाः ॥ ११२॥
विरूपाक्षप्रजारक्षो विरूपाक्षविमोक्षदः ।
विरूपाक्षमताविष्टपाषण्डजनतापनः ॥ ११३॥
विरूपाक्षललाटाक्षि वीतिहोत्राहितप्रभः ।
विधिरुद्रादिकुल्यान्तर्वृष्टशक्तिजलाम्बुदः ॥ ११४॥
विधिरुद्रादिमानौघपूर्णमायापयोनिधिः ।
विश्वप्राणान्तरो विश्वप्राणाधिष्ठातृपौरुषः ॥ ११५॥
विनायकाभ्यवहृतिक्रियाविघ्ननिवारकः ।
विनायकायुताधीश विष्यक्सेनोपसेवितः ॥ ११६॥
विनायककराब्धारास्नपितश्रीस्वयंवृतः ।
विनायकैकरदनच्छेदशान्तसुदर्शनः ॥ ११७॥
विनायकसमुद्गीतो विनायकवरप्रदः ।
विनायकपरित्राता विनायकभयावहः ॥ ११८॥
विनायकशरण्याङ्घ्रिर्विनायकशुभप्रदः ।
विनायकोदरस्थाग्निज्वालावर्धनमारुतः ॥ ११९॥
विश्वजन्तूदराग्न्यात्मा विश्वान्नप्रतिपादकः ।
विश्वम्भरापुण्यगन्धो विद्युत्त्वत्पुष्पसद्रसः ॥ १२०॥
विरोचनलसद्रूपं वियच्छब्दो विटेड्द्धृतिः ।
विरोचनसखस्पर्शो विधुज्योत्स्नाविकातपः ॥ १२१॥
विषशेवधिगाम्भीर्यं विश्वज्ञानं विवित्सुखम् ।
विश्वमङ्गलमाङ्गल्यं विश्वपूरुषपौरुषम् ॥ १२२॥
विश्वम्भराक्षमा विद्युद्रुचिर्विक्रान्तविक्रमः ।
विद्युत्त्वदुदयो विद्युद्भङ्गो विधुविभेदनः ॥ १२३॥
विकम्पनो विषनिधिसन्निवृत्तिर्विवित्पतिः ।
विनिवृत्तिर्विप्रवृत्तिर्विभावसुगतिर्विदः ॥ १२४॥
विश्वाधिको विटवरात्युच्छ्रितो विटधारयः ।
विटेन्द्रो विटराट्छृङ्गनिलयो विटवर्धनः ॥ १२५॥
विषराण्मन्थनो विद्युत्स्फुरन्मकरकुण्डलः ।
विटकूटाक्रान्तभुजो विषध्रेन्द्रविकर्षणः ॥ १२६॥
विष्फुरद्भुजसन्दोहपर्यायाक्रान्तमन्दरः ।
विध्वनत्करसाहस्रभर्त्सितार्ककरोत्करः ॥ १२७॥
विचलत्कचवृन्दाभ्रमालाञ्जनवपुर्धरः ।
विस्तीर्णवलिमद्रक्तकण्ठो विमृदितप्रजः ॥ १२८॥
विवल्गत्पृथुलश्रोणिर्विरणन्मणिकङ्कणः ।
विभ्रस्यदूर्ध्वकौशेयो विविधद्रुसुमाप्लुतः ॥ १२९॥
विविधस्वरसम्पूर्णमञ्जुगीतविनोदनः ।
विषधीन्द्रकरोदञ्चत्पयःक्षालितसत्पदः ॥ १३०॥
विभ्रमाक्रान्तविबुधवल्लवीदृष्टिमानसः ।
विस्फुरद्धासविभवध्वस्तसर्वाद्रिकश्मलः ॥ १३१॥
विधुवक्त्रस्मितज्योत्स्नावर्धितक्षीरवारिधिः ।
विशिखापाङ्गनिहतलक्ष्मीचित्तो विनोदभाक् ॥ १३२॥
विश्वावस्वादिगन्धर्वगीयमानगुणेहितः ।
विधिरुद्रेन्द्रकलितजयशब्दो विषार्दनः ॥ १३३॥
विश्राणनगुणाक्रान्तकामधेनुसुरद्रुमः ।
विबुधद्विपसङ्क्रान्तगतिगाम्भीर्यसद्गुणः ॥ १३४॥
विधुमण्डलसङ्क्रान्तमुखकञ्जप्रभाकलः ।
विबुधाश्वोपसङ्क्रान्तवैशद्यविशदश्रवाः ॥ १३५॥
विबुधाहारसङ्क्रान्तमाधुर्यमधुराधरः ।
विबुधक्षितिवामाक्षीक्रान्तसौन्दर्यविग्रहः ॥ १३६॥
विषरत्नोपसङ्क्रान्ततेजा विश्वप्रमाणदित् ।
विश्वव्यवस्थासन्धाता विश्वसङ्ग्रहनिग्रहः ॥ १३७॥
विषराट्छीकरर्क्षौघचित्रिताकारपुष्करः ।
विषाक्लेद्यो विषादाह्यो विषधिर्विषनाशनः ॥ १३८॥
विश्वमातृस्मरोन्मेषो विश्वमातृस्वयंवृतः ।
विश्वमातृकटाक्षालिपीयमानपदाम्बुजः ॥ १३९॥
विश्वमातृसमानात्मा विश्वमातृपरीक्षितः ।
विश्वमातृस्मिताहारो विश्वमातृपदाङ्कितः ॥ १४०॥
विश्वमातृकलाभूषो विश्वमात्रधरस्पृहः ।
विश्वाम्बिकोरोजकुम्भनाभिलेपायिताकृतिः ॥ १४१॥
विश्वमातृमुखाम्भोजकस्तूरीतिलकद्दृशः ।
विश्वमातृशिरोजौघमेघमण्डलभृत्करः ॥ १४२॥
विश्वमातृकुचोर्वीध्रविश्रान्ताद्भुतवारिदः ।
विश्वमातृमुखानङ्कचन्द्रमण्डलमानदः ॥ १४३॥
विश्वमातृमुखाम्भोजपीयमानाधरामृतः ।
विश्वमातृभुजव्याजिचम्पकस्रग्लसद्गलः ॥ १४४॥
विश्वमातृकुचद्वन्द्वपीडितोरस्थलस्रजः ।
विश्वमातृदृशाभृङ्गीपीतहृत्पद्मसद्रसः ॥ १४५॥
विश्वमातृकपोलान्तःप्रतिबिम्बितसन्मुखः ।
विश्वमातृमुखाम्भोजप्रतिमाभृत्कपोलकः ॥ १४६॥
विश्वमातृश्रवोभूषारुक्पूरश्वेतिताननः ।
विद्रुमीकृतपद्मासन्नासिकामौक्तिकाधरः ॥ १४७॥
विश्वमातृशिरस्सौरीश्लिष्टगङ्गाकृताप्लवः ।
विश्वमातृदृगन्ताभाक्षणनीलोत्तराधरः ॥ १४८॥
विश्वमातृदृगम्भोजसङ्कोचोन्मेषदेक्षणः ।
विश्वमात्रलकाक्षेपासहनेन्दुकलानखः ॥ १४९॥
विश्वमात्राननादर्शवृन्तश्चिबुकधृत्करः ।
विश्वमात्रोष्ठपीयूषपानत्यक्तसुधाघटः ॥ १५०॥
विपञ्चीस्वरजिल्लक्ष्मीगानमाधुर्यविस्मितः ।
विश्वमातृस्वर्णलतावपन्तायतविग्रहः ॥ १५१॥
विश्वमातृश्रुतिद्वन्द्वभूषणायितभाषणः ।
विश्वमातृवचःपुष्पमरन्दापूरिताशयः ॥ १५२॥
विश्वमातृस्वर्णपुत्रीभूषिताङ्कोपशोभितः ।
विश्वमातृमनोज्ञांसलक्ष्मीलालितसद्भुजः ॥ १५३॥
विश्वाम्बाकरकञ्जातनखाभारञ्जितस्तनः ।
विश्वाम्बापाङ्गनीलाब्जपूजितो विश्वमन्मथः ॥ १५४॥
विश्वाम्बाकैशिकामोदाघ्राणकेलिविचक्षणः ।
विश्वाम्बास्पर्शसुखितो विश्वाम्बामूर्धचुम्बकः ॥ १५५॥
विश्वाम्बामोहपाशाभवनमालाविभूषितः ।
विश्वाम्बाकुचकाश्मीररञ्जितोत्तरसत्पटः ॥ १५६॥
विश्वम्भरालसत्पृष्ठो विश्वाम्बादृढसौहृदः ।
विश्वम्भराविश्वमातृमण्डितोभयपार्श्वकः ॥ १५७॥
विश्वम्भराधृताम्भोजच्छत्रो विश्वम्भराप्रियः ।
विश्वाम्बाकरगस्वर्णवालव्यजनवीजितः ॥ १५८॥
विश्वम्भराविश्वमातृवामसव्यकुचग्रहः ।
विश्वम्भराविश्वमातृन्यस्तैकैकाम्बुजेक्षणः ॥ १५९॥
विश्वम्भरासमुल्लासो विश्वाम्बामानवर्धनः ।
विश्वाम्बानुनयाभिज्ञो विश्वाम्बावचनानुगः ॥ १६०॥
विश्वम्भराविश्वमातृसव्यासव्यकरग्रहः ।
विश्वम्भराकृष्णवेणीसंसेवासुखिताशयः ॥ १६१॥
विश्वम्भरोपथिभुजो विश्वाम्बाकशिपूदरः ।
विश्वम्भराश्लेषिदिव्यभव्यार्चाविग्रहायुतः ॥ १६२॥
विश्वम्भरागर्भदाता विश्वाम्बाभोगवर्धनः ।
विश्वम्भरासमुद्धर्ता विश्वाम्बानित्यसंयुतः ॥ १६३॥
विश्वम्भरानित्यबन्धुर्विश्वाम्बाजन्मभूरुचिः ।
विश्वम्भराकराम्भोजशुकसंस्तुतसद्गुणः ॥ १६४॥
विश्वम्भरागर्भलीनदिव्यौषधिसमुद्धरः ।
विश्वम्भराधेनुवृषो विश्वधर्मपरायणम् ॥ १६५॥
विरुद्धधर्मनिर्हर्ता विविधत्रातृविग्रहः ।
विश्वम्भरापराधारो विश्वकञ्चुकिताकृतिः ॥ १६६॥
विश्वबीजब्रह्मयोनिर्विश्वयोनिप्रकल्पकः ।
विश्वविश्वेदेवदेवो विश्वभाषाविशारदः ॥ १६७॥
विविधग्रन्थविषयो विश्वमन्त्रार्थसङ्ग्रहः ।
विविधानन्तमन्त्रार्थो विश्वमन्त्राधिदैवतम् ॥ १६८॥
विग्रहोपलसन्मन्त्रो विश्वमन्त्रफलप्रदः ।
विश्वाम्नायमयो विश्वमन्त्रादिर्विश्वमन्त्रसत् ॥ १६९॥
विविधास्त्रप्रयोगज्ञो विविधास्त्रमयाकृतिः ।
विविधास्त्रोपसंहारवेत्ता विश्वास्त्रभञ्जनः ॥ १७०॥
विश्वास्त्रवारणात्मास्त्रो विश्वास्त्रास्पृश्यविग्रहः ।
विश्वास्त्रबलसन्धाता विविधास्त्रसमुद्भवः ॥ १७१॥
वितथेतरवागस्त्रो विविधास्त्रमहेश्वरः ।
विविधाम्नायनिश्श्वासो विदीप्तश्रुतिमस्तकः ॥ १७२॥
विश्ववेदैकसंवेद्यो विहिताम्नायमस्तकः ।
विग्रहाञ्चाद्वेदवन्तिस्तुतो विविधवेदवित् ॥ १७३॥
विविधाम्नायसन्मालानायको विवृतश्रुतिः ।
विध्यर्थवादाविषयो विलसच्छ्रुतिवल्लभः ॥ १७४॥
विश्वम्भराप्रविष्टात्मधृतभूतो विलाघवः ।
विधुभूतात्मसम्पुष्टविविधौषधिमण्डलः ॥ १७५॥
विश्वानरसुताविष्टस्वतेजःपाचितौदनः ।
विरोचनसभाऽऽविष्टस्वशक्त्वुज्जीवितप्रजः ॥ १७६॥
विभावसुसमाविष्टस्वतेजोवृष्टभूतलः ।
विश्वोपसङ्क्रान्तसच्चित्सुखांशो विश्वविभ्रमः ॥ १७७॥
विभक्त्यर्थो विभक्तिस्थशक्तिरूपो विभक्तिकृत् ।
विभक्त्यगोचरपदो विभक्त्यात्मा विभक्तिभृत् ॥ १७८॥
विश्वापोहो विश्ववृत्तिर्विश्वज्ञानो विभोजनः ।
विश्वस्मृतिर्विश्वनिद्रो विश्वजागरणो विदृक् ॥ १७९॥
विश्वप्रेमास्पदवदो विश्वभूतादिवत्सलः ।
विश्वरत्नोदरो विश्ववसुजिद्विश्वमन्दिरः ॥ १८०॥
विषशेवधिजामाता विषधिश्वशुरोत्तमः ।
विश्वप्रियाबुद्धिगुरुर्विश्वसूप्रकृतिप्रियः ॥ १८१॥
विश्रवस्तनयाधीशो विश्रवस्सुतशेवधिः ।
विश्रवस्तनयोदारधनदो विश्रवस्सुतः ॥ १८२॥
विश्रवस्सुतसंसेव्यो विश्रवस्सुतबान्धवः ।
विश्रवस्सुतसन्त्राता विश्रवस्सुतकामदः ॥ १८३॥
विश्रवस्सुतहृद्वासो विश्रवस्सुतचोदनः ।
विश्रवस्सुतदुर्ज्ञेयो विश्रवस्सुततोषितः ॥ १८४॥
विश्रवस्सुतदत्तोत्तराशो विश्रवाश्रयः ।
विश्रवस्तवयैश्वर्यप्रदलक्ष्मीदृगञ्चलः ॥ १८५॥
विबुधेश्वरदृक्पद्मसहस्रामितसौभगः ।
विबुधाधिपसोदर्यो विबुधाधिपपालनः ॥ १८६॥
विबुधेन्द्रो विबुधराड्वितीर्णविबुधालयः ।
विबुधेन्द्रारिसंहर्ता विबुधेन्द्रविपद्धरः ॥ १८७॥
विबुधेन्द्रविपद्बन्धुर्विबुधेन्द्रप्रसादितः ।
विबुधेन्द्रकृतैश्वर्यो विबुधेश्वरकामदः ॥ १८८॥
विबुधेन्द्रशतैश्वर्यो विरोचनसुतान्दनः ।
विबुधेन्द्रकृतशतक्रतुर्विबुधनाथजित् ॥ १८९॥
विबुधाधीशपक्षपातो विबुधस्त्रीप्रणर्तितः ।
विबुधस्त्रीलतोपघ्नो विबुधेश्वरसाह्यकृत् ॥ १९०॥
विबुधेन्द्रायुधस्थात्मतेजा विबुधदीपनः ।
विबुधाहारितसुधो विबुधोत्साहवर्धनः ॥ १९१॥
विबुधासुरसङ्ग्रामजयलक्ष्मीसमञ्चितः ।
विबुधास्याब्जमार्तण्डो विबुधेन्द्रपुरोहितः ॥ १९२॥
विबुधाचार्यसंशास्ता विबुधाचार्यदेशिकः ।
विबुधाचार्यसंस्तुत्यो विबुधाचार्यमानदः ॥ १९३॥
विबुधद्रुमसन्तानपुष्पलक्ष्मीनिषेवितः ।
विबुधद्रुममूलस्थो विबुधद्रुमजन्मकृत् ॥ १९४॥
विबुधध्वजिनीपालो विशाखामितवीर्यदः ।
विशाखातनयत्त्राता विशाखहृदयान्तरः ॥ १९५॥
विशाखविन्यस्तनिजतेजा विजिततारकः ।
विशाखाद्भुतदर्पाब्धिकुम्भभूर्विबुधोदयः ॥ १९६॥
विशाखषण्मुखाश्रान्तगीतषड्गुणभूषणः ।
विशाखातनयव्यूहसेनापालनपण्डितः ॥ १९७॥
विशाखासुतविद्यादो विशाखासुतचोदनः ।
विशाखप्रीतहृदयो विशाखपरिपूजितः ॥ १९८॥
विशाखनिर्दम्भबन्धुर्विशाखपरदैवतम् ।
विशाखपरमोदारतपोवल्लीफलप्रदः ॥ १९९॥
विकैतवतपोरूपो विदोषतपाश्रयः ।
विदर्शनतपःप्राप्यो विविघ्नसुतपःप्रियः ॥ २००॥
विषाधीशो विषाधीशचेतःकमलभास्करः ।
विषाधीशप्रतीचीदो विषेशज्ञानदायकः ॥ २०१॥
विषाधीशान्तरारामो विषाधीशहृदीश्वरः ।
विषाधीश्वरविज्ञाततत्त्वो विषपतिप्रियः ॥ २०२॥
विविक्तद्वारनवकब्रह्मपत्तनभासनः ।
विस्रुतामृतसम्पूर्णब्रह्मपुर्यन्तरुज्ज्वलः ॥ २०३॥
विशुद्धचक्रनिलयो विशुद्दारिदृगर्चितः ।
विशुद्धचक्रावेशितासुप्राप्यो विविधचक्रकृत् ॥ २०४॥
विविक्तषट्चक्रपुरस्वामी विविधचक्रगः ।
विशुद्धचक्रोपरिस्थपूर्णचन्द्रो विशुद्धदृक् ॥ २०५॥
विधुभास्वन्नाडिकान्तस्सुषुम्नाग्रतलालयः ।
विविक्तोत्थापिताहीन्द्रस्रुतामृतपसत्प्रियः ॥ २०६॥
विरतस्वान्तकमलप्रतीतो वितमःप्रभः ।
विपरानुभवाकारो विश्वशून्यविचक्षणः ॥ २०७॥
विविकल्पसमाध्यात्मा विविकल्पसमाधिभाक् ।
विविकल्पसमाध्यास्यो विविकल्पसमाधिदृक् ॥ २०८॥
विकल्पितसमाधिस्थपुरुषाज्ञेयसत्पदः ।
विविक्तसच्चित्सुखात्मा विश्वमायादुरन्वयः ॥ २०९॥
विकल्पितदभावानाकलितो विलयोदयः ।
विद्याविद्योपाधिहीनो विद्याविद्याप्रकल्पनः ॥ २१०॥
विशेषहीनचिद्रूपमायाकल्पितदेहभाक् ।
विवादाविषयावार्यमायो विप्रकृतिप्रभः ॥ २११॥
विषुवाद्यपरिच्छेद्यो विभावर्यादिकल्पनः ।
विभावर्याद्यवयववत्सरात्मकचक्रकृत् ॥ २१२॥
विनिरोधाब्दचक्रोरुवेगात्तपुरुषायुषः ।
विश्वत्त्राणात्मचरणप्रसन्नध्रुवसद्गतिः ॥ २१३॥
विभ्रमत्कालनेमिघ्नो विषुवो विषुवप्रभुः ।
विकालचक्रपदगो विवस्वद्भ्रमणातिगः ॥ २१४॥
विवस्वदायुःकलनो विवस्वत्सुतशासनः ।
विवस्वत्तनयोदारदण्डपाशाहितप्रभः ॥ २१५॥
विकलाकाष्ठादिसत्यकालो विश्वोत्तरापदः ।
विपूर्वो विप्रतीचीको विधिलोकादिदक्षिणः ॥ २१६॥
विवस्वद्द्विधुतारादिभ्रमणागोचरालयः ।
विध्वादिमच्छिंशुमारचक्रनित्यभ्रमावहः ॥ २१७॥
विश्वामित्रादिसप्तर्षिपूजितध्रुवलोककृत् ।
विश्वामित्रादिसप्तर्षिदत्तज्योतिर्मयक्षितिः ॥ २१८॥
विविक्तनक्षत्रपथो वियद्गङ्गाधुनीधरः ।
विवस्वत्स्यन्दनाधारो विधुलोकरसावहः ॥ २१९॥
विद्युद्विवस्वद्वरुणाद्यातिवाहिककल्पकः ।
विरोचनज्योतिराद्यापुनरावृत्तिमार्गकृत् ॥ २२०॥
विधूतकलुषोदारभक्तदत्तात्मरूपकः ।
विमानप्रवरानीतभक्तदर्शनकौतुकः ॥ २२१॥
विधिरुद्रादिसत्कारतुष्टभक्तप्रियंवदः ।
विद्युदम्बरसच्छङ्खचक्रभक्तगणावृतः ॥ २२२॥
विमुक्तनित्यमुक्तात्मसेवितो विच्युतिस्वकः ।
विमुक्तनयनानन्दो विमुक्तहृदयप्रियः ॥ २२३॥
विमुक्तहृदयारामो विमुक्तोक्तात्मतत्त्वकः ।
विमुक्तजनसंवादी विमुक्तजनतर्पणः ॥ २२४॥
विरजातोयसंसर्गाप्राकृतात्मकृतस्वकः ।
विरजातीरकान्तारविहृतो विरजाप्रियः ॥ २२५॥
विरजातोयसंसर्गात्प्राकृतात्मीकृतस्वकः ॥ २२६॥ (only one line)
विरजातीरतुलसीवनदेवीनिषेवितः ।
विरजातोयकणभाक्सुगन्धिपवनार्चितः ॥ २२७॥
विरजातोयकपटसच्चिदानन्दविग्रहः ।
विरजा विरजातोयसुस्नातो विरजापतिः ॥ २२८॥
विरजोर्मिच्छटाडोलाविहारी विरजान्तरः ।
विरजादेवताकेलिर्विरजाविभ्रमाशयः ॥ २२९॥
विरजामीननयनाकरालिङ्गितकन्धरः ।
विरजावर्तनाभीदृग्विरजापुलिनाश्रयः ॥ २३०॥
विरजाकुचकञ्जातकोशगृध्नुकरद्वयः ।
विरजाविहगश्रेणिकाञ्ची विघटनोत्करः ॥ २३१॥
विकुण्ठलक्ष्मीदुकूलविरजाम्बुविलोलनः ।
विरजामुखकञ्जातचुम्बनो विरजोदयः ॥ २३२॥
विरजाभुवनक्रीडानिर्जितप्रेयसीगणः ।
विरजाजलगूढात्मा विरजाक्लेदिताम्बरः ॥ २३३॥
विरजातीरविहरद्वैमानिककृतोत्सवः ।
विरजाजलजन्त्वोघमुक्तौघपरिपूजितः ॥ २३४॥
विरजामृतपानाप्तब्रह्मानन्दपुरीजनः ।
विरजासलिलाधारो विरजीभूतमायकः ॥ २३५॥
विरजापदतीरस्थो विरजापरिघालयः ।
विरजागाधसलिलभीतभीतविरिञ्चनः ॥ २३६॥
विरजातोयपानाप्तविद्याभक्तजनेदितः ।
विनायकध्वजभ्राजद्विमानवरभूषणः ॥ २३७॥
वियद्विमानविभ्राजदबलातारकाविधुः ।
विकुण्ठनगरीनारीनीराजितपदाम्बुजः ॥ २३८॥
विकुण्ठपौरीनेत्रालिलीयमानोत्सवासवः ।
विस्पष्टेन्दीवराभात्मलग्नलक्ष्मीमुखेन्दुभः ॥ २३९॥
विश्वाम्बाहेमपुत्रीभृद्वक्षोनीलाश्मपीठकः ।
विधुबिम्बोपरिस्थार्कभानुविद्योतिताम्बरः ॥ २४०॥
विवेलात्मप्रभापूरनीलीकृतमहाहिपः ।
विषध्रमूर्धसाहस्ररत्नाभालेपचित्रितः ॥ २४१॥
विसारितैकबाह्वग्रकङ्कणाभाञ्चितेन्दिरः ।
विश्वाम्बाकरकञ्जातलक्ष्मीलालितजानुकः ॥ २४२॥
विचित्रदिव्याभरणांशुकाभासिन्धूदयश्रीमुखचन्द्रबिम्बः ।
विष्वक्कृपादर्शितकामपूरनखेन्दुभिन्नाङ्गुलिपादपद्मः ॥ २४३॥
विश्वालयव्यापिविचित्रगन्थमल्लीतुलस्यम्बुजचुम्बिताङ्गः ।
विश्वम्भरावासितचारुगन्थ विप्ताङ्गनीरन्ध्रपतद्विरेफः ॥ २४४॥
विवृत्तरत्नोपधिपुष्पमालागृहीतगन्धाद्भुतकेशवेशः ।
विचित्रभूषाम्बरवैष्णवस्त्रीसङ्गीतनाट्याकलनस्मितास्यः ॥ २४५॥
विनायकोदारसुपर्णकम्पनप्रभूतदिव्यानिललोलितालकः ।
विरिञ्चिना द्युन्मकुटप्रभाझरीनिषिक्तपादो विविदाशयाञ्चितः ॥ २४६॥
विनायकश्रौतरथाधिरूढसद्विनायकापाङ्गसुधामयाकृतिः ।
विचित्रसाहस्रसुमाधिरोहताद्विनायकोदारगलं सुखादियम् ॥ २४७॥
पराभवज्येष्ठकमासपूर्णिमातिथौ समाप्तिं गमितासकौ कृतिः ।
सुखेन रामेण समर्पिता हरेः पदाब्जयोराविधुभासतान्तराम् ॥
पराभवाषाढशुद्धद्वादश्यामसकौ कृतिः ।
रामेण सर्वा व्याख्याता प्रापिता च हरेः पदम् ॥
॥ एवं सहस्रनामानि कृत्वा भगवते कृति नायकाय समर्पयति ॥
॥ श्री हयग्रीवार्पण मस्तु ॥
इति विवर्णादि विष्णुसहस्रनामस्तोत्रं सम्पूर्णम् ।
Composed by Bellamkonda Rama Raya Kavindrulu (1875-1914)
Encoded by Sivakumar Thyagarajan Iyer
Proofread by Malleswara Rao Yellapragada, PSA Easwaran