वृत्रचतुःश्लोकीकारिकाः
पूर्वमिन्द्रं प्रति प्राह ततो भक्त्याऽग्रतो हरिम् ।
दृष्टवा तत्प्रार्थयामास पुष्टिर्दृष्टफला यतः ॥ १॥
आद्ये तु पुष्टिमार्गीयो धर्मः स्मरणकीर्तने ।
सेवा चेति त्रयं तेन प्रार्थितः स निरूप्यते ॥ २॥
आत्मनश्चाधिकारित्वमुत्तमं दीनभावतः ।
प्रार्थनीयतया तस्य साधनं च कृपोच्यते ॥ ३॥ (१)
लौकिको वैदिकश्चार्थस्त्रिविधः प्राकृतैर्गुणैः ।
क्रमेण ते भगवतो गुणैः षड्भिर्निराकृतः ॥ १॥
स्वर्गभूमिरसैश्वर्यं सात्त्विकादि तु लौकिकम् ।
मोक्षश्च पारमेष्ठ्यं च सिद्धयश्चेति वैदिकम् ॥ २॥
प्रवृत्तिधर्मसाध्यत्वात्सामान्यं तत्तु लौकिकम् ।
निवृत्तिधर्मसाध्यत्वाद्विशेषाद्वैदिकं परम् ॥ ३॥
प्रत्येकमेव ते चार्था न तु सम्भूय कुत्रचित् ।
भावयत्यखिलात्मत्वाद्भवन्त्येव तथा हि ते ॥ ४॥
अतोऽर्थो भगवानेव पुष्टिमार्गेऽङ्गमन्यतः ।
सर्वतो नैरपेक्ष्यं च तथाऽत्रापि निरूप्यते ॥ ५॥ (२)
पुष्टिमार्गे हरे रूपदिदृक्षा मनसो हृदि ।
कामो निरूप्यते तत्र दृष्टान्तत्रितयं यथा ॥ १॥
द्वितीयं लौकिकं प्रोक्तमेकं शास्त्रीयमुत्तमम् ।
लौकिकस्त्रिगुणीभूय दृष्टान्तः स्यादलौकिके ॥ २॥
अन्यथैकतरेणापि सिद्धेऽर्थे त्रितयेन किम् ।
क्षुद्रूपो लौकिकः कामो रसरीत्या तु शास्त्रतः ॥ ३॥
प्रभोस्तु रसरूपत्वात् स्वस्यैकत्वेन चोत्तमः ।
अयमेव हि दृष्टान्तस्तेनान्ते चैकतोदितः ॥ ४॥ (३)
इति श्रीविठ्ठलदीक्षितविरचितवृत्रचतुःश्लोकीस्थाद्य-
श्लोकत्रयटीकाकारिकाः समाप्ताः ॥
पुष्टिमार्गे हरेर्दास्यं धर्मोऽर्थो हरिरेव हि ।
कामो हरेर्दिदृक्षैव मोक्षः कृष्णस्य चेद्ध्रुवम् ॥ १॥ (४)
इति श्रीमद्वल्लभाचार्यविरचिता
वृत्रचतुःश्लोकीस्थान्तिमश्लोकटीकाकारिका समाप्ता ।
(एवं वृत्रचतुःश्लोकीटीकास्थाः कारिकाः सन्ति ।
स्वतन्त्रतया श्रीमद्विठ्ठलेश्वरविरचिता वृत्रचतुःश्लोकी
नास्त्येवेति विज्ञेयं स्वमार्गीयग्रन्थविद्भिर्विद्वद्भिः ।)
Commentary on vRRitrachatuHshlokI by viThThaladIkShita
Proofread by PSA Easwaran psaeaswaran at gmail.com