% Text title : Tripuratapini Ypanishad % File name : trip-tapi.itx % Category : upanishhat, svara % Location : doc\_upanishhat % Author : Vedic tradition % Transliterated by : Sunder Hattangadi % Proofread by : Sunder Hattangadi % Description-comments : 80 / 108; Atharva Veda - Shakta upanishad % Latest update : August 26, 2000 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Tripuratapini Upanishad ..}## \itxtitle{.. tripurAtApinyupaniShat ..}##\endtitles ## tripurAtApinIvidyAvedyachichChaktivigraham.h . vastutashchinmAtrarUpaM para.n tattvaM bhajAmyaham.h .. AUM bhadra.n karNebhiH shR^iNuyAma devAH .. bhadraM pashyemAkShabhiryajatrAH .. sthiraira~NgaistuShTuvA{\m+}sastanUbhiH .. vyashema devahita.n yadAyuH .. svasti na indro vR^iddhashravAH .. svasti naH pUShA vishvavedAH .. svasti nastArkShyo ariShTanemiH .. svasti no bR^ihaspatirdadhAtu .. AUM shAntiH shAntiH shAntiH .. hariH AUM .. athaitasminnantare bhagavAnprAjApatya.n vaiShNava.n vilayakAraNa.n rUpamAshritya tripurAbhidhA bhagavatItyevamAdishaktyA bhUrbhuvaH svastrINi svargabhUpAtAlAni tripurANi haramAyAtmakena hI~NkAreNa hR^illekhAkhyA bhagavatI trikUTAvasAne nilaye vilaye dhAmni mahasA ghoreNa prApnoti . saiveyaM bhagavatI tripureti vyApaThyate . tatsaviturvareNyaM bhargo devasya dhImahi . dhiyo yo naH prachodayAt paro rajase sAvadom.h . jAtavedase sunavAma somamarAtIyato nidahAti veda . sa naH parShadati durgANi vishvA nAveva sindhu.n duritAtyagniH . tryambaka.n yajAmahe sugandhiM puShTivardhanam.h . urvArukamiva bandhanA\- nmR^ityormukShIya mAmR^itAt.h . shatAkSharI paramA vidyA trayImayI sAShTArNA tripurA parameshvarI . AdyAni chatvAri padAni parabrahmavikAsIni . dvitIyAni shaktyAkhyAni . tR^itIyAni shaivAni . tatra lokA vedAH shAstrANi purANAni dharmANi vai chikitsitAni jyotI.nShi shivashaktiyogAdityeva.n ghaTanA vyApaThyate . athaitasya para.n gahvara.n vyAkhyAsyAmo mahAmanusamudbhava.n taditi . brahma shAshvatam.h . paro bhagavAnnirlakShaNo nira~njano nirupAdhirAdhirahito devaH . unmIlate pashyati vikAsate chaitanyabhAva.n kAmayata iti . sa eko devaH shivarUpI dR^ishyatvena vikAsate yatiShu yaj~neShu yogiShu kAmayate . kAma.n jAyate sa eSha nira~njano.akAmatvenojjR^imbhate . akachaTatapayashAnsR^ijate . tasmAdIshvaraH kAmo.abhidhIyate . tatparibhAShayA kAmaH kakAra.n vyApnoti . kAma eveda.n tattaditi kakAro gR^ihyate . bhasmAttatpadArtha iti ya eva.n veda . saviturvareNyamiti ShU~N prANiprasave savitA prANinaH sUte prasUte shaktim.h . sUte tripurA shaktirAdyeya.n tripurA parameshvarI mahAkuNDalinI devI . jAtavedasamaNDala.n yo.adhIte sarva.n vyApyate . trikoNashaktirekAreNa mahAbhAgena prasUte . tasmAdekAra eva gR^ihyate . vareNya.n shreShThaM bhajanIyamakShara.n namaskAryam.h . tasmAdvareNyamekArAkShara.n gR^ihyata iti ya eva.n veda . bhargo devasya dhImahItyeva.n vyAkhyAsyAmaH . dhakAro dhAraNA . dhiyaiva dhAryate bhagavAnparameshvaraH . bhargo devo madhyavarti turIyamakShara.n sAkShAtturIya.n sarva.n sarvAntarbhUtam.h . turIyAkSharamIkAraM padAnAM madhyavartItyeva.n vyAkhyAtaM bhargorUpa.n vyAchakShate . tasmAdbhargo devasya dhImahItyevamIkArAkShara.n gR^ihyate . mahItyasya vyAkhyAnaM mahattva.n jaDatva.n kAThinya.n vidyate yasminnakShateretanmahi lakAraH para.n dhAma . kAThinyADhya.n sasAgara.n saparvata.n sa saptadvIpa.n sakAnanamujjvaladrUpaM maNDalamevokta.n lakAreNa . pR^ithvI devI mahItyanena vyAchakShate . dhiyo yo naH prachodayAt.h . paramAtmA sadAshiva AdibhUtaH paraH . sthANubhUtena lakAreNa jyotirli~NgamAtmAna.n dhiyo buddhayaH pare vastuni dhyAnechChArahita.n nirvikalpake prachodayAtprerayedityuchchAraNarahita.n chetasaiva chintayitvA bhAvayediti . paro rajase sAvadomiti tadavasAne para.n jyotiramala.n hR^idi daivata.n chaitanya.n chilli~Nga.n hR^idayAgAravAsinI hR^illekhetyAdinA spaShTa.n vAgbhavakUTaM pa~nchAkSharaM pa~nchabhUtajanakaM pa~nchakalAmaya.n vyApaThyata iti . ya eva.n veda . atha tu para.n kAmakalAbhUta.n kAmakUTamAhuH . tatsaviturvareNya\- mityAdidvAtri.nshadakSharIM paThitvA taditi paramAtmA sadAshivo.akashara.n vimala.n nirupAdhitAdAtnyapratipAdanena hakArAkShara.n shivarUpa.n nirakSharamakShara.n vyAlikhyata iti . tatparAgavyAvR^ittimAdAya shakti.n darshayati . tatsavituriti pUrveNAdhvanA sUryAdhashchandrikA.n vyAlikhya mUlAdibrahmarandhraga.n sAkSharamadvitIyamAchakShata ityAha bhagavanta.n deva.n shivashaktyAtmakamevoditam.h . shivo.ayaM parama.n deva.n shaktireShA tu jIvajjA . sUryAchandramasoryogAddha.nsastatatpadamuchyate .. 1.. tasmAdujjR^imbhate kAmaH kAmAtkAmaH paraH shivaH . kArNo.aya.n kAmadevo.aya.n vareNyaM bharga uchyate .. 2.. tatsaviturvareNyaM bhargo devaH kShIra.n sechanIyamakShara.n samadhughnamakSharaM paramAtmajIvAtmanoryogAttaditi spaShTamakShara.n tR^itIya.n ha iti tadeva sadAshiva eva niShkalmaSha Adyo devo.antyamakShara.n vyAkriyate . paramaM padaM dhIti dhAraNa.n vidyate jaDatvadhAraNaM mahIti lakAraH shivAdhastAttu lakArArthaH spaShTamantyamakSharaM paramaM chaitanya.n dhiyo yo naH prachodayAtparo rajase sAvadomityeva.n kUTa.n kAmakalAlaya.n ShaDadhvaparivartako vaiShNavaM parama.n dhAmaiti bhagavA.nshchaitasmAdya eva.n veda . athaitasmAdapara.n tR^itIya.n shaktikUTaM pratipadyate . dvAtri.nshadakSharyA gAyatryA tatsaviturvareNya.n tasmAdAtmana AkAsha AkAshAdvAyuH sphurati tadadhIna.n vareNya.n samudIyamAna.n saviturvA yogyo jIvAtmaparamAtma\- samudbhavastaM prakAshashaktirUpa.n jIvAkShara.n spaShTamApadyate . bhargo devasya dhItyanenAdhArarUpashivAtmAkShara.n gaNyate . mahItyAdinAsheSha.n kAmya.n ramaNIya.n dR^ishya.n shaktikUTa.n spaShTIkR^itamiti . evaM pa~nchadashAkShara.n traipura.n yo.adhIte sa sarvAnkAmAnavApnoti . sa sarvA.nllokA~njayati . sa sarvA vAcho vijR^imbhayati . sa rudratvaM prApnoti . sa vaiShNava.n dhAma bhittvA paraM brahma prApnoti . ya eva.n veda . ityAdyA.n vidyAmabhidhAyaitasyAH shaktikUTa.n shaktishivAdya.n lopAmudreyam.h . dvitIye dhAmani pUrveNaiva manunA binduhInA shaktibhUtahR^illekhA krodhamuninAdhiShThitA . tR^itIye dhAmani pUrvasyA eva vidyAyA yadvAgbhavakUTa.n tenaiva mAnavI.n chAndrI.n kauberI.n vidyAmAchakShate . madanAdhaH shiva.n vAgbhavam.h . tadUrdhva.n kAmakalAmayam.h . shaktyUrdhva.n shaktimiti mAnavI vidyA . chaturthe dhAmani shivashaktyAkhyamanyattR^itIya.n cheya.n chAndrI vidyA . pa~nchame dhAmani dhyeyeya.n chAndrI kAmAdhaH shivAdyakAmA . saiva kauberi ShaShThe dhAmani vyAchakShata iti . ya eva.n veda . hitvekAra.n turIyasvara.n sarvAdau sUryAchandramaskena kAmeshvaryevAgastyasa.nj~nA . saptame dhAmani tR^itIyametasyA eva pUrvoktAyAH kAmAdya.n dvidhAdhaH kaM madanakalAdya.n shaktibIja.n vAgbhavAdya.n tayorardhAvashiraska.n kR^itvA nandividyeyam.h . aShTame dhAmani vAgbhavamAgastya.n vAgarthakalAmaya.n kAmakalAbhidha.n sakalamAyAshaktiH prabhAkarI vidyeyam.h . navame dhAmani punarAgastya.n vAgbhava.n shaktimanmathashivashaktimanmathorvImAyAkAmakalAlaya.n chandrasUryAna~NgadhUrjaTimahimAlaya.n tR^itIya.n ShaNmukhIya.n vidyA . dashame dhAmani vidyAprakAshitayA bhUya evAgastyavidyAM paThitvA bhUya evemAmantyamAyAM paramashivavidyeyamekAdashe dhAmani bhUya evAgastyaM paThitvA etasyA eva vAgbhava.n yaddhanaja.n kAmakalAlaya.n cha tatsahaja.n kR^itvA lopAmudrAyAH shaktikUTarAjaM paThitvA vaiShNavI vidyA dvAdashe dhAmani vyAchakShata iti . ya eva.n veda . tAnhovAcha . bhagavAnsarve yUya.n shrutvA pUrvA.n kAmAkhyA.n turIyarUpA.n turIyAtItA.n sarvotkaTA.n sarvamantrAsanagatA.n pIThopapIThadevatAparivR^itA.n sakalakalAvyApinI.n devatA.n sAmodA.n saparAgA.n sahR^idayA.n sAmR^itA.n sakalA.n sendriyA.n sadoditAM parA.n vidyA.n spaShTIkR^itvA hR^idaye nidhAya vij~nAyAnilaya.n gamayitvA trikUTA.n tripurAM paramAM mAyA.n shreShThAM parA.n vaiShNavI.n sa.nnidhAya hR^idayakamalakarNikAyAM parAM bhagavatI.n lakShmIM mAyA.n sadoditAM mahAvashyakarIM madanonmAdanakAriNI.n dhanurbANadhAriNI.n vAgvijR^imbhiNI.n chandramaNDalamadhyavartinI.n chandrakalA.n saptadashIM mahAnityopasthitAM pAshA~Nkushamanoj~na\- pANipallavA.n samudyadarkanibhA.n trinetrA.n vichintya devIM mahAlakShmI.n sarvalakShmImayI.n sarvalakShaNasampannA.n hR^idaye chaitanyarUpiNI.n nira~njanA.n trikUTAkhyA.n smitamukhI.n sundarIM mahAmAyA.n sarvasubhagAM mahAkuNDalinI.n tripIThamadhyavartinImakathAdishrIpIThe parAM bhairavI.n chitkalAM mahAtripurA.n devI.n dhyAyenmahAdhyAna\- yogeneyameva.n vedeti mahopaniShat.h .. iti prathamopaniShat.h .. 1.. athAto jAtavedase sunavAma somamityAdi paThitvA traipurI vyaktirlakShyate . jAtavedasa ityekarchasUktasyAdyamadhyamAvasAneShu tatra sthAneShu vilInaM bIjasAgararUpa.n vyAchakShvetyR^iShaya UchuH . tAnhovAcha bhagavA~njAtavedase sunavAma soma.n tadatyamravANI.n vilomena paThitvA prathamasyAdya.n tadeva.n dIrgha.n dvitIyasyAdya.n sunavAma somamityanena kaula.n vAma.n shreShTha.n somaM mahAsaubhAgyamAchakShate . sa sarvasampattibhUtaM prathama.n nivR^ittikAraNa.n dvitIya.n sthitikAraNa.n tR^itIya.n sargakAraNamityanena karashuddhi.n kR^itvA tripurAvidyA.n spaShTIkR^itvA jAtavedase sunavAma somamityAdi paThitvA mahAvidyeshvarI\- vidyAmAchakShate tripureshvarI.n jAtavedasa iti . jAte AdyakShare mAtR^ikAyAH shirasi baindavamamR^itarUpiNI.n kuNDalinI.n trikoNarUpiNI.n cheti vAkyArthaH . evaM prathamasyAdya.n vAgbhavam.h . dvitIya.n kAmakalAlayam.h . jAta ityanena paramAtmano jR^imbhaNam.h . jAta ityAdinA paramAtmA shiva uchyate . jAtamAtreNa kAmI kAmayate kAmamityAdinA pUrNa.n vyAchakShate . tadeva sunavAma gotrArUDhaM madhyavartinAmR^itamadhyenArNena mantrArNAnspaShTIkR^itvA . gotreti nAmagotrAyAmityAdinA spaShTa.n kAmakalAlaya.n sheSha.n vAmamityAdinA . pUrveNAdhvanA vidyeya.n sarvarakShAkarI vyAchakShate . evametena vidyA.n tripureshI.n spaShTIkR^itvA jAtavedasa ityAdinA jAto deva eka IshvaraH paramo jyotirmantrato veti turIya.n vara.n dattvA bindupUrNajyotiHsthAna.n kR^itvA prathamasyAdya.n dvitIya.n cha tR^itIya.n cha sarvarakShAkarIsaMbandha.n kR^itvA vidyAmAtmAsanarUpiNI.n spaShTIkR^itvA jAtavedase sunavAma somamityAdi paThitvA rakShAkarI.n vidyA.n smR^itvAdyantayordhAmnoH shaktishivarUpiNI.n viniyojya sa iti shaktyAtmaka.n varNa.n somamiti shaivAtmaka.n dhAma jAnIyAt.h . yo jAnIte sa subhago bhavati . evametA.n chakrAsanagatA.n tripuravAsinI.n sadoditA.n shivashaktyAtmikamaveditA.n jAtavedAH shiva iti seti shaktyAtmAkSharamiti shivAdishaktyantarAlabhUtA.n trikUTAdichAriNI.n sUryAchandranamaskAM mantrAsanagatA.n tripura.n mahAlakShmI.n sadoditA.n spaShTIkR^itvA jAtavedase sunavAma somamityAdi paThitvA pUrva.n sadAtmAsanarUpA.n vidyA.n smR^itvA veda ityAdinA vishvAhasa.ntatodayabaindavamupari vinyasya siddhAsanasthA.n tripurAM mAlinI.n vidyA.n spaShTIkR^itvA jAtavedase sunavAma somamityAdi paThitvA tripurA.n sundarI.n shritvA kale akShare vichintya mUrtibhUtAM mUrtirUpiNI.n sarvavidyeshvarI.n tripurA.n vidyA.n spaShTIkR^itvA jAtavedasa ityAdi paThitvA tripurA.n lakShmI.n shritvAgni.n nidahAti saiveyamagnyAnane jvalatIti vichintya trijyotiShamIshvarI.n tripurAmambA.n vidyA.n spaShTIkuryAt.h . evametena sa naH parShadati durgANi vishvetyAdiparaprakAshinI pratyagbhUtA kAryA . vidyeyamAhvAnakarmANi sarvato dhIreti vyAchakShate . evametadvidyAShTakaM mahAmAyA\- devya~NgabhUta.n vyAchakShate . devA ha vai bhagavantamabruvanmahAchakranAyaka.n no brUhIti sArvakAmika.n sarvArAdhya.n sarvarUpa.n vishvatomukhaM mokShadvAra.n yadyogina upavishya paraM brahma bhittvA nirvANamupavishanti . tAnhovAcha bhagavA~nshrIchakra.n vyAkhyAsyAma iti . trikoNa.n tryasra.n kR^itvA tadantarmadhyavR^ittamAnayaShTirekhAmAkR^iShya vishAla.n nItvAgrato yoni.n kR^itvA pUrvayonyagrarUpiNIM mAnayaShTi.n kR^itvA tA.n sarvordhvA.n nItvA yoni.n kR^itvAdya.n trikoNa.n chakraM bhavati . dvitIyamantarAlaM bhavati . tR^itIyamaShTayonya~NkitaM bhavati . athAShTArachakrAdyantavidikkoNAgrato rekhA.n nItvA sAdhyAdyAkarShaNabaddharekhA.n nItvetyevamathordhva\- sampuTayonya~Nkita.n kR^itvA kakShAbhya UrdhvagarekhAchatuShTaya.n kR^itvA yathAkrameNa mAnayaShTidvayena dashayonya~Nkita.n chakraM bhavati . anenaiva prakAreNa punardashArachakraM bhavati . madhyatrikoNAgrachatuShTayA\- drekhAcharAgrakoNeShu sa.nyojya taddashArA.nshatonItAM mAnayaShTirekhA.n yojayitvA chaturdashAra.n chakraM bhavati . tato.aShTapatrasa.nvR^ita.n chakraM bhavati . ShoDashapatrasa.nvR^ita.n chakra.n chaturdvAraM bhavati . tataH pArthiva.n chakra.n chaturdvAraM bhavati . eva.n sR^iShTiyogena chakra.n vyAkhyAtam.h . navAtmaka.n chakraM prAtilomyena vA vachmi . prathama.n chakra.n trailokyamohanaM bhavati . sANimAdyaShTakaM bhavati . samAtraShTakaM bhavati . sasarvasa.nkShobhiNyAdidashakaM bhavati . saprakaTaM bhavati . tripurayAdhiShThitaM bhavati . sasarvasa.nkShobhiNImudrayA juShTaM bhavati . dvitIya.n sarvAshAparipUraka.n chakraM bhavati . sakAmAdyAkarShiNIShoDashakaM bhavati . saguptaM bhavati . tripureshvaryAdhiShThitaM bhavati . sarvavidrAviNImudrayA juShTaM bhavati . tR^itIya.n sarvasa.nkShobhaNa.n chakraM bhavati . sAna~NgakusumAdyaShTakaM bhavati . saguptataraM bhavati . tripurasundaryAdhiShThitaM bhavati . sarvAkarShiNImudrayA juShTaM bhavati . turIya.n sarvasaubhAgyadAyaka.n chakraM bhavati . sasarvasa.nkShobhiNyAdidvisaptakaM bhavati . sasampradAyaM bhavati . tripuravAsinyAdhiShThitaM bhavati . sasarvavasha.nkariNImudrayA juShTaM bhavati . turIyAnta.n sarvArthasAdhaka.n chakraM bhavati . sasarvasiddhipradAdidashakaM bhavati . sakalakaulaM bhavati . tripurAmahAlakShmyAdhiShThitaM bhavati . mahonmAdinImudrayA juShTaM bhavati . ShaShTha.n sarvarakShAkara.n chakraM bhavati . sasarvaj~natvAdidashakaM bhavati . sanigarbhaM bhavati . tripuramAlinyAdhiShThitaM bhavati . mahA~NkushamudrayA juShTaM bhavati . saptama.n sarvarogahara.n chakraM bhavati . sarvavashinyAdyaShTakaM bhavati . sarahasyaM bhavati . tripurasiddhyAdhiShThitaM bhavati . sakhecharImudrayA juShTaM bhavati . aShTama.n sarvasiddhiprada.n chakraM bhavati . sAyudhachatuShTayaM bhavati . saparApararahasyaM bhavati . tripurAmbayAdhiShThitaM bhavati . bIjamudrayAdhiShThitaM bhavati . navama.n chakranAyaka.n sarvAnandamaya.n chakraM bhavati . sakAmeshvaryAditrikaM bhavati . sAtirahasyaM bhavati . mahAtripura\- sundaryAdhiShThitaM bhavati . yonimudrayA juShTaM bhavati . sa.nkrAmanti vai sarvANi chChandA.nsi chakArANi . tadeva chakra.n shrIchakram.h . tasya nAbhyAmagnimaNDale sUryAchandramasau .. tatro.nkArapIThaM pUjayitvA tatrAkSharaM bindurUpa.n tadantargata\- vyomarUpiNI.n vidyAM paramA.n smR^itvA mahAtripurasundarImAvAhya . kShIreNa snApite devi chandanena vilepite . bilvapatrArchite devi durge.aha.n sharaNa.n gataH . ityekayarchA prArthya mAyAlakShmI tantreNa pUjayediti bhagavAnabravIt.h . etairmantrairbhagavatI.n yajet.h . tato devI prItA bhavati . svAtmAna.n darshayati . tasmAdya etairmantrairyajati sa brahma pashyati . sa sarvaM pashyati . so.amR^itatva.n cha gachChati . ya eva.n vedeti mahopaniShat.h .. iti dvitIyopaniShat.h .. 2.. devA ha vai mudrAH sR^ijemeti bhagavantamabruvan.h . tAnhovAcha bhagavAnavanikR^itajAnumaNDala.n vistIrya padmAsana.n kR^itvA mudrAH sR^ijateti . sa sarvAnAkarShayati yo yonimudrAmadhIte . sa sarva.n vetti . sa sarvaphalamashnute . sa sarvAnbha~njayati . sa vidveShiNa.n stambhayati . madhyame anAmikopari vinyasya kaniShThikA~NguShThato.adhIte muktayostarjanyordaNDavadadhastAdeva.nvidhA prathamA sampadyate . saiva militamadhyamA dvitIyA . tR^itIyA~NkushAkR^itiriti . prAtilomyena pANI sa~NgharShayitvA~NguShThau sAgrimau samAdhAya turIyA . paraspara.n kanIyasedaM madhyamAbaddhe anAmike daNDinyau tarjanyAvAli~NgyAvaShTabhya madhyamAnakha\- militA~NguShThau pa~nchamI . saivAgre.a~NkushAkR^itiH ShaShThI . dakShiNashaye vAmabAhu.n kR^itvAnyonyAnAmike kanIyasImadhyagate madhyame tarjanyAkrAnte saralAsva~NguShThau khecharI saptamI . sarvordhve sarvasa.nhR^iti svamadhyamAnAmikAntare kanIyasi pArshvayostarjanyAva~NkushADhye yuktA sA~NguShThayogato.anyonya.n samama~njali.n kR^itvAShTamI . parasparamadhyamApR^iShThavartinyAvanAmike tarjanyAkrAnte same madhyame AdAyA~NguShThau madhyavartinau navamI pratipadyata iti . saiveya.n kanIyase same antarite.a~NguShThau samAvantaritau kR^itvA trikhaNDApadyata iti . pa~ncha bANAH pa~nchAdyA mudrAH spaShTAH . kroma~NkushA . hasakhphreM khecharI . ha.nsrau bIjAShTamI vAgbhavAdyA navamI dashamI cha sampadyata iti . ya eva.n veda . athAtaH kAmakalAbhUta.n chakra.n vyAkhyAsyAmo hrIM klImaiM blU.cM sraumete pa~ncha kAmAH sarvachakra.n vyAvartante . madhyama.n kAma.n sarvAvasAne sampuTIkR^itya blU~NkAreNa sampuTa.n vyApta.n kR^itvA dviraindavena madhyavartinA sAdhyaM baddhvA bhUrjapatre yajati . tachchakra.n yo vetti sa sarva.n vetti . sa sakalA.c.nllokAnAkarShayati . sa sarva.n stambhayati . nIlIyukta.n chakra.n shatrUnmArayati . gati.n stambhayati . lAkShAyukta.n kR^itvA sakalaloka.n vashIkaroti . navalakShajapa.n kR^itvA rudratvaM prApnoti . mAtR^ikayA veShTita.n kR^itvA vijayI bhavati . bhagA~NkakuNDa.n kR^itvAgnimAdhAya puruSho haviShA hutvA yoShito vashIkaroti . vartule hutvA shriyamatulaM prApnoti . chaturasre hutvA vR^iShTirbhavati . trikoNe hutvA shatrUnmArayati . gati.n stambhayati . puShpANi hutvA vijayI bhavati . mahArasairhutvA paramAnandanirbharo bhavati . gaNAnA.n tvA gaNapati.n havAmahe kavi.n kavInAmupamashravastamam.h . jyeShTharAjaM brahmaNAM brahmaNaspata A naH shruNvannUtibhiH sIda sAdanam.h . ityevamAdyamakShara.n tadantyabindupUrNamityanenA~Nga.n spR^ishati . gaM gaNeshAya nama iti gaNesha.n namaskurvIta . AUM namo bhagavate bhasmA~NgarAgAyogratejase hanahana dahadaha pachapacha mathamatha vidhva.nsayavidhva.nsaya halabha~njana shUlamUle vya~njanasiddhi.n kurukuru samudraM pUrvapratiShThiata.n shoShayashoShaya stambhayastambhaya paramantraparayantraparatantraparadUtaparakaTakaparachChedanakara vidArayavidAraya chChindhichChindhi hrIM phaT svAhA . anena kShetrAdhyakShaM pUjayediti . kulakumAri vidmahe mantrakoTisudhImahi . tannaH kauliH prachodayAt.h . iti kumAryarchana.n kR^itvA yo vai sAdhako.abhilikhati so.amR^itatva.n gachChati . sa yasha Apnoti . sa paramAyuShyamatha vA paraM brahma bhittvA tiShThati . ya eva.n vedeti mahopaniShat.h . iti tR^itIyopaniShat.h .. 3.. devA ha vai bhagavantamabruvandeva gAyatra.n hR^idaya.n no vyAkhyAta.n traipura.n sarvottamam.h . jAtavedasasUktenAkhyAta.n nastraipurAShTakam.h . yadiShTvA muchyate yogI janmasa.nsArabandhanAt.h . atha mR^ityu.njaya.n no brUhItyevaM bruvatA.n sarveShA.n devAnA.n shrutveda.n vAkyamathAtastryambakenAnuShTubhena mR^ityu.njaya.n darshayati . kasmAttryambakamiti . trayANAM purANAmambaka.n svAmina.n tasmAduchyate tryambakamiti . atha kasmAduchyate yajAmaha iti . yajAmahe sevAmahe vastu mahetyakSharadvayena kUTatvenAkSharaikeNa mR^ityu.njayamityuchyate . tasmAduchyate yajAmaha iti . atha kasmAduchyate sugandhimiti . sarvato yasha Apnoti . tasmAduchyate sugandhimiti . atha kasmAduchyate puShTivardhanamiti . yatsarvA.nllokAnsR^ijati yatsarvA.nllokA.nstArayati yatsarvA.nllokAnvyApnoti tasmAduchyate puShTivardhanamiti . atha kasmAduchyate urvArukamiva bandhanAnmR^ityormukShIyeti . sa.nlagnatvAdurvArukamiva mR^ityoH sa.nsArabandhanAtsa.nlagnatvAdbaddhatvAnmokShIbhavati mukto bhavati . atha kasmAduchyate mAmR^itAditi amR^itatvaM prApnotyakSharaM prApnoti svaya.n rudro bhavati . devA ha vai bhagavantamUchuH sarva.n no vyAkhyAtam.h . atha kairmantraiH stutA bhagavatI svAtmAna.n darshayati tAnsarvA~nChaivAnvaiShNavAnsaurAngANeshAnno brUhIti . sa hovAcha bhagavA.nstryambakenAnuShTubhena mR^ityu.njayamupAsayet.h . pUrveNAdhvanA vyAptamekAkSharamiti smR^itam.h . AUM namaH shivAyeti yAjuShamantropAsako rudratvaM prApnoti . kalyANaM prApnoti . ya eva.n veda . tadviShNoH paramaM pada.n sadA pashyanti sUrayaH . divIva chakShurAtatam.h . viShNoH sarvatomukhasya sneho yathA palalapiNDamotaprotamanuvyApta.n vyatirikta.n vyApnuta iti vyApnuvato viShNostatparamaM padaM para.n vyometi paramaM padaM pashyanti vIkShante . sUrayo brahmAdayo devAsa iti sadA hR^idaya adadhate . tasmAdviShNoH svarUpa.n vasati tiShThati bhUteshviti vAsudeva iti . AUM nama iti trINyakSharANi . bhagavata iti chatvAri . vAsudevAyeti pa~nchAkSharANi . etadvai vAsudevasya dvAdashArNamabhyeti . sopaplava.n tarati . sa sarvamAyureti . vindate prAjApatya.n rAyaspoSha.n gaupatya.n cha tamashnute pratyagAnandaM brahmapuruShaM praNavasvarUpamakAra ukAro makAra iti . tAnekadhA saMbhavati tadomiti . ha.nsaH shuchiShadvasurantarikShasaddhotA vediShadatithirduroNasat.h . nR^iShadvarasadR^itasadvyomasadabjA gojA R^itajA adrijA R^itaM bR^ihat.h . ha.nsa ityetanmanorakSharadvitIyena prabhApu~njena saureNa dhR^itamabjA gojA R^itajA adrijA R^ita.n satyA##-##prabhA##-##pu~nji##-##nyuShA##-##sandhyA##-##praj~nAbhiH shaktibhiH pUrva.n sauramadhIyAnaH sarvaM phalamashnute . sa vyomni parame dhAmani saure nivasate . gaNAnA.n tvati traiShTubhena pUrveNAdhvanA manunaikArNena gaNAdhipamabhyarchya gaNeshatvaM prApnoti . atha gAyatrI sAvitrI sarasvatyajapA mAtR^ikA proktA tayA sarvamida.n vyAptam.h . aiM vAgIshvari vidmahe klIM kAmeshvarI dhImahi . saustannaH shaktiH prachodayAditi . gAyatrI prAtaH sAvitrI madhyandine sarasvatI sAyamiti nirantaramajapA . ha.nsa ityeva mAtR^ikA . pa~nchAshadvarNavigraheNA\- kArAdikShakArAntena vyAptAni bhuvanAni shAstrANi chChandA.nsItyevaM bhagavatI.n sarva.n vyApnotItyeva tasyai vai namonama iti . tAnbhagavAnabravIdetairmantrairnitya.n devI.n yaH stauti sa sarvaM pashyati . so.amR^itatva.n cha gachChati . ya eva.n vedetyupaniShat.h .. iti turIyopaniShat.h .. 4.. devA ha vai bhagavantamabruvansvAminnaH kathita.n sphuTa.n kriyAkANDa.n saviShaya.n traipuramiti . atha paramanirvisheSha.n kathayasveti . tAnhovAcha bhagavA.nsturIyayA mAyayAntyayA nirdiShTaM paramaM brahmeti . paramapuruSha.n chidrUpa.n paramAtmeti . shrotA mantA draShTAdeShTA spraShTAghoShTA vij~nAtA praj~nAtA sarveShAM puruShANAmantaHpuruShaH sa AtmA sa vij~neya iti . na tatra lokA alokA na tatra devA adevAH pashavo.apashavastApaso na tApasaH paulkaso na paulkaso viprA na viprAH . sa ityekameva paraM brahma vibhrAjate nirvANam.h . na tatra devA R^iShayaH pitara Ishate pratibuddhaH sarvavidyeti . tatraite shlokA bhavanti . ato nirviShaya.n nityaM manaH kAryaM mumukShuNA . yato nirviShayo nAma manaso muktiriShyate .. 1.. mano hi dvividhaM prokta.n shuddha.n chAshuddhameva cha . ashuddha.n kAmasa.nkalpa.n shuddha.n kAmavivarjitam.h .. 2.. mana eva manuShyANA.n kAraNaM bandhamokShayoH . bandhana.n viShayAsaktaM muktyai nirviShayaM manaH .. 3.. nirastaviShayAsa~Nga.n sa.nnirudhya mano hR^idi . yadA yAtyamanIbhAvastadA tatparamaM padam.h .. 4.. tAvadeva niroddhavya.n yAvadhR^idigata.n kShayam.h . etajj~nAna.n cha dhyAna.n cha sheSho.anyo granthavistaraH .. 5.. naiva chintya.n na chAchintya.n na chintya.n chintyameva cha . pakShapAtavinirmuktaM brahma sampadyate dhruvam.h .. 6.. svareNa sallayedyogI svara.n saMbhAvayetparam.h . asvareNa tu bhAvena na bhAvo bhAva iShyate .. 7.. tadeva niShkalaM brahma nirvikalpa.n nira~njanam.h . tadbrahmAhamiti j~nAtvA brahma sampadyate kramAt.h .. 8.. nirvikalpamananta.n cha hetudR^iShTAntavarjitam.h . aprameyamanAdyanta.n yajj~nAtvA muchyate budhaH .. 9.. na nirodho na chotpattirna baddho na cha sAdhakaH . na mumukShurna vai mukta ityeShA paramArthatA .. 10.. eka evAtmA mantavyo jAgratsvapnasuShuptiShu . sthAnatrayavyatItasya punarjanma na vidyate .. 12.. eka eva hi bhUtAtmA bhUtebhUte vyavasthitaH . ekadhA bahudhA chaiva dR^ishyate jalachandravat.h .. 12.. ghaTasa.nvR^itamAkAsha.n nIyamAne ghaTe yathA . ghaTo nIyeta nAkAsha.n tathA jIvo nabhopamaH .. 13.. ghaTavadvividhAkAraM bhidyamAM punaH punaH . tadbhede cha na jAnAti sa jAnAti cha nityashaH .. 14.. shabdamAyAvR^ito yAvattAvattiShThati puShkale . bhinne tamasi chaikatvameka evAnupashyati .. 15.. shabdArNamaparaM brahma tasminkShINe yadakSharam.h . tadvidvAnakShara.n dhyAyedyadIchChechChAntimAtmanaH .. 16.. dve brahmaNI hi mantavye shabdabrahma para.n cha yat.h . shabdabrahmaNi niShNAtaH paraM brahmAdhigachChati .. 17.. granthamabhyasya medhAvI j~nAnavij~nAnatatparaH . palAlamiva dhAnyArthI tyajedgranthamasheShataH .. 18.. gavAmanekavarNAnA.n kShIrasyApyekavarNatA . kShIravatpashyati j~nAnI li~Nginastu gavA.n yathA .. 19.. j~nAnanetra.n samAdhAya sa mahatparamaM padam.h . niShkala.n nishchala.n shAntaM brahmAhamiti sa.nsmaret.h .. 20.. ityekaM parabrahmarUpa.n sarvabhUtAdhivAsa.n turIya.n jAnIte so.akShare parame vyomanyadhivasati . ya etA.n vidyA.n turIyAM brahmayonisvarUpA.n tAmihAyuShe sharaNamahaM prapadye . AkAshAdyanukrameNa sarveShA.n vA etadbhUtAnAmAkAshaH parAyaNam.h . sarvANi ha vA imAni bhUtAnyAkAshAdeva jAyante . AkAsha eva lIyante . tasmAdeva jAtAni jIvanti . tasmAdAkAshajaM bIja.n vindyAt.h . tadevAkAshapITha.n spArshanaM pITha.n tejaHpIThamamR^itapITha.n ratnapITha.n jAnIyAt.h . yo jAnIte so.amR^itatva.n cha gachChati . tasmAdetA.n turIyA.n shrIkAmarAjIyAmekAdashadhA bhinnamekAkSharaM brahmeti yo jAnIte sa turIyaM padaM prApnoti . ya eva.n vedeti mahopaniShat.h .. iti pa~nchamopaniShat.h .. 5.. AUM bhadra.n karNebhiH shR^iNuyAma devAH .. bhadraM pashyemAkShabhiryajatrAH .. sthiraira~NgaistuShTuvA{\m+}sastanUbhiH .. vyashema devahita.n yadAyuH .. svasti na indro vR^iddhashravAH .. svasti naH pUShA vishvavedAH .. svasti nastArkShyo ariShTanemiH .. svasti no bR^ihaspatirdadhAtu .. AUM shAntiH shAntiH shAntiH .. hariH AUM tatsat.h .. .. iti shrItripurAtApinyupaniShatsamAptA .. ## Encoded by Sunder Hattangadi \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}