गुरुस्तुतिशतकम्
शृङ्गगिरिजगद्गुरुश्रीसच्चिदानन्दभारतीमहास्वामिभिर्विरचितं
विनायकमहं वन्दे विविधार्थविधायकम् ।
विद्वज्जनलसच्चेतोविषयं विश्वरूपिणम् ॥ १॥
अनुग्रहाय भक्तानां प्रणमामि गुरूनहम् ।
श्लोकैः शतमितैः साधुपदैरर्थाभिधायिभिः ॥ २॥
अखण्डसच्चिदानन्दरूपाय ब्रह्मरूपिणे ।
प्रचण्डकरवर्णाय परिपूर्णाय नित्यशः ॥ ३॥
ओङ्काराय नमस्तुभ्यं मङ्गलाय महात्मने ।
वेदमूलाय नित्याय ज्योतिषे विमलाय च ॥ ४॥
नमः सदाशिवायाथ कोटिसूर्योपमाय च ।
नमः सहस्रशीर्षाय तावद्दृक्पादबाहवे ॥ ५॥
नमः प्रकृतये तस्यै त्रिगुणाकृतयेऽनिशम् ।
यया विमोहिता रुद्रब्रह्मविष्णुपुरोगमाः ॥ ६॥
नमः शिवाय रुद्राय पार्वतीरमणाय च ।
नीलकण्ठाय नित्याय निरवद्याय शूलिने ॥ ७॥
शिवोऽहमिति यं ध्यायन्नशिवोऽपि शिवो भवेत् ।
दक्षिणामूर्तिरूपाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ८॥
काशीपुरनिवासाय भक्तानां भवशान्तये ।
तारकब्रह्मदो यश्च तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ९॥
तारकब्रह्मणे तुभ्यं तारकारिविधायिने ।
तारकेशविभूषाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १०॥
यन्नामस्मरणादेव मुच्यन्ते भवपीडिताः ।
यो भक्तवरदो विष्णुस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ११॥
यः फाल्गुनसखो भूत्वा गीताख्यां सुखदां सुधाम् ।
निर्ममे भगवान् कृष्णस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १२॥
गोपीरमणगोपालगोवर्धनधराभिधः ।
गोपीनां मुक्तिदो यश्च तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १३॥
यः पद्मभवनः पद्मां तनुते सृष्टिकर्मणः ।
यो देवो ब्रह्मविद्ब्रह्मा तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १४॥
चतुर्वर्गसमुद्भूतश्चतुर्वेदविराजितः ।
चतुरो यस्तपो योगे तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १५॥
चतुर्दशमहालोकमहावृक्षविधायकः ।
जगतो मूलभूतो यस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १६॥
वरिष्ठाय गरिष्ठाय बलिष्ठाय तपोबलात् ।
वसिष्ठाय तनिष्ठाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १७॥
समाश्रिततपश्शक्तिः शक्त्या कृतमहातपाः ।
नाम्ना यः शक्तिराख्यातस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १८॥
यो विधूतमहाकामशरो नाम्ना पराशरः ।
कोपेशयशरो यश्च तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १९॥
प्रज्ञाबलेन तपसा चतुर्वेदविभाजकः ।
कृष्णद्वैपायनो यश्च तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ २०॥
जटाधरस्तपोनिष्ठः शुद्धयोगो जितेन्द्रियः ।
कृष्णाजिनधरः कृष्णस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ २१॥
भारतस्य विधाता च द्वितीय इव यो हरिः ।
हरिभक्तपरो यश्च तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ २२॥
शुकः शुक इवानन्तकथामृतमहायनम् ।
वाग्भिर्भेजेऽर्थयुक्ताभिस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ २३॥
हृदयस्थं परं ब्रह्म ज्ञात्वा त्यक्ताखिलक्रियः ।
मनसा ध्यानयोग्योऽभूत् तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ २४॥
यदात्मकमभूत्सर्वं जगदेतच्चराचरम् ।
यत्सङ्गतो विरक्तस्स्यात् तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ २५॥
जीवन्मुक्ततया यान्तं यं विज्ञायाप्सरोगणः ।
वीतलज्जो विवस्त्रोऽभूत् तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ २६॥
ज्ञानविज्ञानविद्योतद्ब्रह्मध्यानपरायणः ।
निःस्पृहो निर्ममः शान्तस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ २७॥
ब्रह्मामृतरसानन्दमहासागरमज्जनात् ।
अविज्ञातप्रपञ्चो यस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ २८॥
गोष्पदीकृतसंसारसागरो ज्ञानतो मुनिः ।
तमसः पारमापेदे तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ २९॥
पञ्चभूतसमो यश्च पञ्चबाणविवर्जितः ।
पञ्चत्वदोषनिर्मुक्तस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ३०॥
बालोऽप्यबालतां यातो जीवन्नपि विमुक्तिगः ।
देहस्थितोऽप्यसङ्गो यस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ३१॥
स्वोक्तिभिर्जितगौडाय गौडपादाभिधाय च ।
गौणेतरस्वपक्षाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ३२॥
गोविन्दभगवान् यश्च गोविन्दपदभाक् सदा ।
गोविन्दपदगो योऽभूत् तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ३३॥
येन श्रीशङ्कराचार्यगुरुणा गुरुबुद्धिना ।
मथितं भाष्यपीयूषं तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ३४॥
रमणीयेन वादेन विजिता येन भारती ।
आनीता च भुवो भागं तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ३५॥
अभङ्गदप्रबन्धश्च शृङ्गाररससागरः ।
प्रणीतो येन मुनिना तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ३६॥
अनन्तगुणविभ्राजदनन्तपदपङ्कजः ।
अनन्तमुखदेशश्च तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ३७॥
शिवदा भक्तसङ्घेभ्यो यत्प्रणीता शिवास्तुतिः ।
शृङ्गाररससम्पूर्णा तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ३८॥
सौन्दर्यलहरीश्लोकलहरीकहरीतकी ।
निर्मलीकुरुते वाचं तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ३९॥
दर्शितज्ञानमुद्राय नासाग्रन्यस्तदृष्टये ।
ज्योतिर्मयपरब्रह्मपराय गुरवे नमः ॥ ४०॥
कौपीनदृढबन्धाय विधूतभवसिन्धवे ।
विभातविमलब्रह्मज्योतिषे गुरवे नमः ॥ ४१॥
लम्बकर्णद्वयोपेतवदनाय महात्मने ।
मौनिने बदरध्वंसगुरवे गुरवे नमः ॥ ४२॥
शङ्करश्शङ्करस्यापि शङ्कराचार्यसंयमी ।
स्वकीयैर्विविधैः स्तोत्रैस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ४३॥
ऋष्यशृङ्गतपःस्थाने तपस्तेपे च यो मुनिः ।
नानाव्याख्यानकृद्यश्च तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ४४॥
यद्वाग्विनिःसृतानन्तविशुद्धपदजाह्नवी ।
पवित्रीकुरुते नित्यं तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ४५॥
दुर्वादिनां कवीनाश्च विजेता वाग्बलेन यः ।
तेजोमयलसत्कायस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ४६॥
काषायवस्त्रभृन्नित्यमेकदण्डमुपाश्रितः ।
भूतिभूषितसद्भालस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ४७॥
सन्यासस्थापनो यश्च कर्ममार्गनिकृन्तनः ।
ब्रह्मविद्याप्रदो यश्च तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ४८॥
मन्त्रशास्त्रस्य कर्ता यः सर्वमन्त्रविदां वरः ।
सर्वज्ञानैकनिलयस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ४९॥
योगेन तपसा चैव ब्रह्मचर्येण भक्तितः ।
विशुद्धं ज्ञानमापेदे तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ५०॥
यद्यशःकौमुदी चन्द्रं कलङ्कीकुरुतेऽनिशम् ।
सुप्रसिद्धश्च यो लोके तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ५१॥
यं दृष्ट्वा विबुधाः सर्वे विदुर्विद्याविशारदम् ।
गिरं पुम्भावमापन्नां तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ५२॥
शिष्यैश्चतुर्भिर्गोविन्दश्चतुर्भिरिव बाहुभिः ।
विराजते मुनिश्रेष्ठस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ५३॥
नमः सुरेश्वराचार्यगुरुवर्याय धीमते ।
सुराणामीश्वरायेव सुरसङ्घनमस्कृते ॥ ५४॥
नमस्ते पद्मपादाय पद्मसम्पूज्यकेशव ।
पद्मासनपरायाथ परब्रह्मात्मने तथा ॥ ५५॥
नमस्ते तोटकाचार्यगुरवे तादृशाय च ।
त्रुटिमात्रेण संसारमनित्यं मनुते तु यः ॥ ५६॥
अनिर्वाच्यमनिर्देश्यं यद्धामामलकीकृतम् ।
अव्यक्तमपि तद्ब्रह्म तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ५७॥
विश्वरूपाभिधाचार्यवर्यो यो विश्वरूपिणम् ।
विष्णुं ध्यायति योगीन्द्रस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ५८॥
नमो बोधघनाचार्ययोगिने दिव्यचक्षुषे ।
ज्ञानदो यश्च शिष्येभ्यस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ५९॥
नमो ज्ञानघनाचार्यमहायोगीश्वराय च ।
महानुभावगण्याय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ६०॥
साक्षात्कृतपरब्रह्मज्ञानोत्तमशिवाय च ।
उत्तमप्रतिपाद्याय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ६१॥
नाम्ना प्रज्ञानगिरये गुरवे हरिवेदिने ।
नमः श्रीशङ्कराचार्यसंप्रदायध्वजाय च ॥ ६२॥
नरसिंहपदद्वन्द्वध्याननिर्मलचेतसे ।
नाम्ना सिंहगिरीशाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ६३॥
मन्दाकिनीपयःस्नानतीर्थभूतात्मविग्रहः ।
योऽभूदीश्वरतीर्थाख्यस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ६४॥
तीर्थभूतस्वभक्तौघसमर्पितनमस्ततिः ।
योऽभून्नृसिंहतीर्थाख्यस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ६५॥
श्रीविद्याशङ्करायाद्यविद्यातीर्थाभिधाय च ।
लम्बकर्णाय शुद्धाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ६६॥
अष्टाङ्गलक्षणो धर्मो यस्यातिसुलभोऽभवत् ।
लम्बिकायोगसंस्थाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ६७॥
अपारज्ञानसन्दोहविधूततमसे तदा ।
अपारसुखसन्धानविधानपटवे नमः ॥ ६८॥
अतीवसुमहत्तेजोमूर्तिध्यानपराय च ।
अतीतभवसङ्गाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ६९॥
सदोत्तुङ्गतरङ्गाख्यातुङ्गभद्रातटे शुभे ।
पूर्णब्रह्मैकनिष्ठाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ७०॥
भारतीसंप्रदायस्य रत्नभूताय धीमते ।
भारतीकृष्णतीर्थाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ७१॥
विद्यारण्यमुनीशाय विद्यारण्येषु नित्यशः ।
चरत्केसरिणे माद्यद्विद्वत्कुञ्जरवैरिणे ॥ ७२॥
सुप्रसिद्धमहाग्रन्थकरणे करुणान्विता ।
वशगा यस्य वागीशा तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ७३॥
योऽभूद्व्याख्यातवेदार्थः प्रज्ञया तपसा तथा ।
कृतस्मृतिपुराणाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ७४॥
विद्यानगरनिर्माणविद्याशतविशारदः ।
विद्यारण्यमहायोगी तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ७५॥
पुरा हरिहराभिख्यपृथिवीमण्डलेशितुः ।
स्थापको यश्च कालज्ञस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ७६॥
श्रीमच्छृङ्गपुरस्थानसिंहासनविधायिने ।
छत्रचामरभूषाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ७७॥
यस्य चान्दोलिकादण्ड एकतो मानुषैर्धृतः ।
एकतो भूतवेतालैस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ७८॥
नमो लक्ष्मीविलासाय नमस्ते मन्त्रमूर्तये ।
विद्वज्जननिवासाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ७९॥
नमो महानुभावाय ज्ञानवैराग्यशालिने ।
नमो विशुद्धभावाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ८०॥
नमो भवमहादर्पदलनाय महात्मने ।
आश्चर्यकर्मणे नित्यं तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ८१॥
यो वा नाम्नाभवच्चन्द्रशेखरारण्यसद्गुरुः ।
नृसिंहभारतीशश्च ताभ्यां नित्यं नमो नमः ॥ ८२॥
पुरुषोत्तमपादाब्जपरायणमनास्सदा ।
नमस्कृतोऽस्तु नाम्ना यः पुरुषोत्तमभारती ॥ ८३॥
शङ्कराचार्यसद्वंश्यो योऽभूच्छङ्करभारती ।
किङ्करीभूतभूपालस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ८४॥
चन्द्रशेखरभक्तो यश्चन्द्रशेखरभारती ।
नृसिंहभारती भूयस्ताभ्यां नित्यं नमो नमः ॥ ८५॥
पुरुषोत्तमतां यातः पुरुषोत्तमभारती ।
नैव नाम्ना तदर्थाच्च तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ८६॥
रामचन्द्रकृपालेशमहाभूतिविशोभितः ।
रामचन्द्रयतीन्द्रो यस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ८७॥
यो विभाति यतिश्रेष्ठः समृध्या देवराडिव ।
नृसिंहभारतीशानस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ८८॥
श्रीचक्रस्य प्रकारेण विद्याशङ्करसद्गुरोः ।
देवस्थानविधाता यस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ८९॥
षड्दर्शनरहस्यस्य ज्ञाता तत्स्थापकश्च यः ।
कृतचारुप्रबन्धाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ९०॥
तत्पाणिकञ्जसञ्जातः श्रीनृसिंहाख्यभारती ।
तपसा जगति ख्यातस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ९१॥
पुनरुद्भूतसंस्थानः सिंहासनशुभङ्करः ।
सुदृढीकृतसाहाय्यस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ९२॥
अनुग्रहपरो यश्च जगतः परमो गुरुः ।
निर्विशङ्को महातेजास्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ९३॥
तदीयकरपङ्केजसमुद्भूताय धीमते ।
नृसिंहभारतीशाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ९४॥
वरश्रीसच्चिदानन्दसन्तोषितहृदे सदा ।
परमानन्दरूपाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ९५॥
करुणारसपूर्णान्तरङ्गसङ्गतमङ्गलः ।
स्वधर्मरसिको यश्च तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ९६॥
ऊर्ध्वरेखाङ्कितपदः पदनिर्धूतपङ्कजः ।
प्रकान्तनयनो यश्च तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ९७॥
दीर्घबाहुर्वृषस्कन्धः पूर्णवक्षाः शुभाननः ।
कम्बुग्रीवः सुनासो यस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ९८॥
रमणीयसुहेमाभजानुजङ्घोरुशोभितः ।
शुभनाभीहदः श्रीमान् तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ९९॥
विशालफालविभ्राजद्गोपीचन्दनशोभितः ।
त्रिपुण्ड्रितविभूतिर्यस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १००॥
वाणीविजितदुर्वादी तेजोनिर्जितभास्करः ।
गाम्भीर्यविजिताम्भोधिस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १०१॥
वादे सति महासिंहो दाने सति महामनाः ।
व्याख्याने च महाशेषस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १०२॥
नानाविधसुरत्नाढ्यसुवर्णमयपादुकः ।
पुरः शङ्खमहानादस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १०३॥
असङ्ख्यस्वर्णदानान्तसम्पूर्णशिखरक्रियः ।
व्याख्यातशिवगीतो यस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १०४॥
रञ्जितानेकशिष्याय सम्पूर्णस्वर्णदानतः ।
व्याप्ताय यशसा लोके तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १०५॥
ज्योतिष्टोममुखैर्यज्ञैः शिष्यद्वारैव कारितैः ।
तोषिता येन देवाश्च तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १०६॥
राजाधिराजपूज्याय राजमानाय तेजसा ।
रामचन्द्रसमानाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १०७॥
वेदान्ताक्षस्तपश्चन्द्रः संसारतमसो रविः ।
कर्मेन्धनमहावह्निस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १०८॥
कोटिसूर्येन्दुसङ्काशो येन ध्यातः सदाशिवः ।
यदीयहृदयाभिज्ञस्तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १०९॥
यत्पदार्चनतः सर्वे नराः पूर्णमनोरथाः ।
नमोऽस्तु गुरवे नित्यं तस्मै मङ्गलदायिने ॥ ११०॥
सुमङ्गलशरीराय सर्वसन्तोषकारिणे ।
दयाशान्तिविभूषाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ १११॥
सम्यग्जप्तमहामन्त्रविधूतकलुषाय च ।
निर्मलध्यानसंस्थाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ११२॥
यस्य दर्शनमात्रेण तापत्रयविवर्जिताः ।
तरन्ति मनुजा लोके तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ११३॥
वेदान्तमथनोद्भूतविज्ञानविमलाय च ।
भावितात्मस्वरूपाय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ११४॥
श्रीविष्णोरंशभूताय योगीन्द्राय महात्मने ।
सर्वलक्षणयुक्ताय तस्मै श्रीगुरवे नमः ॥ ११५॥
अनेकशास्त्रसम्पन्नमनादृतमनोभवम् ।
अशेषजगदाधारमस्मद्गुरुमहं भजे ॥ ११६॥
ओङ्कारजपसम्पूर्णपुण्यपूरितविग्रहम् ।
ओंरवं मनसा नित्यं श्रीमद्गुरुमुपास्महे ॥ ११७॥
मनुजा भक्तिसंयुक्ता ये पठन्ति गुरुस्तुतिम् ।
ते श्रिया विद्यया लोके युक्ता वृद्धिमवाप्नुयुः ॥ ११८॥
श्रीकृष्णपादस्मृतिधूतपापः श्रीसच्चिदानन्दयतीन्द्रवर्यः ।
श्रीशङ्कराचार्यसुसंप्र+दायश्रीमद्गुरुस्तोत्रमिदं व्यतानीत् ॥ ११९॥
नमस्कृतिलसद्वाग्भिः शुभैषा गुरुसन्ततिः ।
पुनाति सकलान् लोकान् जाह्नवीव प्रकीर्तिता ॥ १२०॥
इति श्रीसच्चिदानन्दभारतीशविरचितं गुरुस्तुतिशतकं समाप्तम् ॥
Encoded and proofread by Aruna Narayanan